Gıda üretim ve tüketimi sil baştan

Gıdaların üretimi, tüketimi ve denetlenmesine ilişkin kanun hükmünde kararname sil baştan değiştiriliyor. Yeni düzenlemede, AB kriterleri baz alınırken, gıda üretiminden reklamına kadar her şey yeniden düzenleniyor. Bu konudaki bürokrasi de azaltılıyor. Geçen yıl TBMM'ye gelen ve TBMM Tarım ve Köyişleri Komisyonu'nda ele alındıktan sonra Sağlık Aile Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna havale edilen ve burada da alt komisyon çalışlmalarıyla olgunlaştırılan tasarı bugün Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu'nda ele alındı. Tarım ve Köyişleri Bakanı Sami Güçlü'nün de katıldığı toplantıda bazı değişikliklerle '560 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun Tasarısı' görüşülerek bazı değişikliklerle kabul edildi. Bu değişikliklere göre, Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu'na TSE'den de bir üye katılacak. Ulusal Gıda Meclisi sivil toplum örgütlerinin de katılımıyla Tarım Bakanlığı bünyesinde oluşturulacak. Ayrıca gıda konusunda insan ile ilgili doğrudan veya dolaylı bir risk saptanması ve bunun mevcut hükümlerle giderilememesi durumunda Tarım ve Sağlık Bakanlıkları'nın yanı sıra ilgili tüm kurum ve kuruluşların katılımıyla kriz yönetim birimi oluşturulacak. Yine yapılan değişiklik çerçevesinde doğal kaynak, doğal maden, içme, tıbbi sular ile işlenmiş olan her türlü suyun üretimi, ambalajlanması ve satış esaslarının belirlenmesinde Sağlık Bakanlığı tek yetkili kılındı. Tasarının büyük bir bölümünün yaşama geçirilmesi için çıkartılması gereken yönetmelikler için 1 yıllık süre sınırlaması getirildi. Dolayısıyla yasa yürürlüğe girdikten 1 yıl sonra ilgili yönetmeliklerin hazırlanması gerekiyor. Önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu'nda görüşülerek yasalaştırılacak tasarıya göre, Türkiye'deki gıda üretimi, tüketimi ve denetimi yeniden düzenleniyor. AB normlarına göre yeniden yapılandırılan sistem içinde gıda üretimi, tüketimi ve denetlenmesi konuları yeniden tanımlanırken, bu konudaki daha önce 8 olan ve 2'ye düşürülen yetki sayısı daha da azaltılacak. Yeni yasaya göre, bu kanunu sadece Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yürütecek. Böylece bürokrasi azaltılırken, gıda üretim, tüketim ve denetlenmesi tek elde toplanacak. Yine yeni yasayla gıda tanımı yeniden yapılıyor. Yeni gıda veya gıda maddesi tanım şöyle: "Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar hariç olmak üzere, içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı veya mamul her türlü madde". Gıdalardaki katkı maddeleri de yeniden tanımlandı. Buna göre 'gıda katkı maddesi' tek başına gıda maddesi olarak tüketilmeyen, gıda maddesi ve/veya işlem yardımcısı olarak kullanılmayan, tek başına besleyici edğeri olan veya olmayan, seçilen teknolmoji gereği, kullanılan işlem sırasında kalıntı veya türevleri mamül maddelerde blunabilen, gıdaların hazırlanması, tasnifi, işlenmesi, ambalajlanması, taşınması, depolanması ve dağıtımı sırasında gıda maddelerinin tat, koku, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen değişikliklere engel olmak amacıyla kullanımına izin verilen maddeler' olarak belirlendi. KHK'da 'özel tıbbi amaçlı diyet gıda' tanımı da şöyle yapıldı: "Belli beslenme uygulamaları için hastaların diyetlerini düzenlemek amacıyla özel olarak üretilmiş vea formüle edilmiş ve tıbbi gözetim altında kullanılacak olan gıdaları ifade eder. Alışılmışg ıda maddelerini veya bu gıda maddelerinin içinde bulunan belirli besin öğelerini veya metabolilerini vücuda alma, sindirme, absorbe etme, metabolize etme veya vücuttan atma kapasitesi sınırlı, zayıflamış veya bozulmuş olan hastalar ya da diyet yönetimleri yalnızca normal diyetin modifikasyonu ile veya diğer gıdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanımı ile sağlanamayan kişiler için hazırlanmış gıda maddelerini ifade eder". Yeni yasayla gıdaların reklamı, gıda hijyeni, gıda ile temasta bulunan madde veya malzeme, gıda güvenliği, sorumlu yönetici, günlük ve/veya servis dozu belirlenmiş bitki ekstralarından oluşan ürünler de yeniden belirleniyor. Daha önceki yasada bu hükümler bulunmuyordu. Aynı yasa ile gıda denitimi tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yapılacak, ancak halk sağlığını ilgilendiren hususlarda Sağlık Bakanlığının kontrol ve denetimi saklı tutulacak. Aynı yasa ile artık gıda reklamlarında sahtecilik yanıltıcılık yapılamayacak. Gıdanın saip olmadığı kmedotlar reklamda işlenemeycek. Tüketici resim ve şekillerle yanıltılamayacak. Dolayısıyla tüketici yanlış bilgilendirilemeyecek. Aynı yasa ile çalışma izni, sicil ve tescil işleri yaptırmadan üretime geçen ve/veya bu ürünleri mübadele konusu yapan gerçek veya tüzel kişiler, faaliyetten men edilecek. Üretilen ürünlere el konulacak. 1 milyar liralık idari para cezasına çarptırılacak. El konulan ürünlerden gıda kodeksine uygun olanlar hazineye Maliye Bakanlığı aracılığıyla irat kaydedilecek. Gıda kodeksine uygun olmayan ürünler ihma edilecek. İzni, sicil ve tescil işlemini yaptıran ancak asgari teknik ve hijyenik şartlarını muhafaza etmeden üretim yapan işyerleri durumları düzelinceye kadar faaliyetten men edilecek. Üretilen ürünlere el konulacak. Yine 1 milyar lira idari para cezasına çarptırılacaklar. bakanlıkça verilen süre içinde kendisine çeki düzen vermeyenlerin çalışma izinleri iptal edilecek. Gıda üretiminde gıda üretimine göre yönetici istihdam etmeyen işyerlerine 1 milyar lira idari para cezası, 30 gün içinde bu yöneticiyi temin etmeyenlere de faaliyetten mencezası verilecek. Aynı şekilde yöneticilik görevini yerine getirmeyenlere 100 milyon lira para cezası verilecek. Bu hatanın bir yıl içinde tekerrürü halinde idari para cezası iki katına çıkarılacak. Bir yıl içinde hata üçüncü kez tekrar edilirse 6 ay sorumlu yöneticilikten men cezası geliyor. Gıda kodeksine uygun faaliyet göstermeyen gerçek ve tüzel kişilere 4 milyar lira para cezası geliyor. Aykırılık gıda maddelerinin etiketinden kaynaklanıyorsa gıdaya el konulacak. Bu aykırılığın satış yerinde tespit edilmesi halinde üreten ve satan işyerlerine yine 4 milyar lira para cezası uygulanacak. Tasarı kapsamında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı merkez teşkilatına 100 veteriner hekim ve 100 mühendis olmak üzere 200, taşra teşkilatına da 2000 adet veteriner hekim ve 2800 adet mühendis istihdamı da öngörülüyor.