Gıda enflasyonu yüzde kaça geriledi?

Merkez Bankası Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ocak ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,65 oranında artmasında, tütün ürünleri vergi düzenlemesi ile işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artışın belirleyici olduğu belirtildi.

Merkez Bankası Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ocak ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,68 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 7,31'e yükseldiği hatırlatıldı. Öte yandan temel enflasyon göstergeleri ve hizmet fiyatlarının göreli olarak ılımlı seyrini koruduğu belirtildi.

Rapora göre, bu dönemde enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı yüzde 6,29'a, bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı yüzde 5,72'ye geriledi.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya kıyasla gıda ile alkol-tütün gruplarının katkısı artarken, enerji ve temel mal grubunun katkısı azaldı, hizmet grubunun katkısında belirgin bir değişim gözlenmedi. Sigara fiyatları ocak ayı başında yapılan tütün ürünleri vergi düzenlemesinin (nispi ÖTV oranı yüzde 65'ten yüzde 65,25'e yükseltilirken paket başına maktu ÖTV tutarı 0,09 TL olarak belirlendi) etkisi ile yüzde 15,1 oranında arttı. Böylelikle tütün ve gıda ürünleri fiyatları tüketici enflasyonundaki yükselişin belirleyicisi oldu. Bu iki grubun yıllık enflasyona katkısı bir önceki aya kıyasla 1,48 puan arttı.

Zincirleme endeks çerçevesinde her yıl başında endekse dahil edilen ürünler ve bu ürünlerin göreli paylarının güncellendiği ifade edilen raporda, ''Bu çerçevede, 2013 yılında gıda ve alkolsüz içecekler grubunun endeks içindeki payı azalırken, hizmet ve temel mal gruplarının payı yükselmiştir'' denildi.

''LPG fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle akaryakıt fiyatları azaldı''-

Hizmet fiyatlarının ocak ayında yüzde 0,95 oranında arttığı belirtilen raporda, şunlar kaydedildi:

''Grup yıllık enflasyonu önceki aya kıyasla sabit seyretmiştir. Alt gruplar bazında ulaştırma grubu dışındaki hizmet kalemlerinin yıllık enflasyonu sınırlı oranda artmıştır. Diğer taraftan, mevsimsellikten arındırılmış hizmet fiyatlarının artış eğilimi ile yayılım endeksinin bu dönemde bir miktar gerilemiş olması hizmet fiyatlarındaki ılımlı seyrin sürdüğüne işaret etmektedir.''

Rapora göre, temel mal grubu enflasyonu yavaşlama eğilimini sürdürerek, ocak ayı itibarıyla yüzde 4,32 oldu. Giyim grubunda sezon indirimleri aralık ayının ardından ocak ayında da bir önceki yıla kıyasla daha sınırlı oldu. Böylelikle yüzde 9,3'e ulaşan giyim grubu yıllık enflasyonu temel enflasyon göstergelerini olumsuz yönde etkilemeye devam etti. Giyim dışındaki alt kalemlerde ise yavaşlama eğilimi korundu. Dayanıklı tüketim malları fiyatları ılımlı bir seyir izledi ve fiyatlar 2012 yılı ocak ayı seviyesinin de altına indi. Giyim ve dayanıklı tüketim dışında kalan temel malların yıllık artış oranındaki yavaşlama ise bu dönemde sürdü.

Ocak ayında enerji fiyatları belediyelerce belirlenen su tarifelerindeki artışa (yüzde 4,33) bağlı olarak yüzde 0,50 oranında arttı. Öte yandan, bu dönemde mazot ve benzin fiyatlarındaki artışa karşın LPG fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle akaryakıt fiyatları azaldı. Sonuç olarak, grup yıllık enflasyonu yüksek bazın etkisiyle 1,89 puan gerileyerek yüzde 11,90 oldu.

''Yıllık işlenmiş gıda enflasyonu yüzde 8,85'e geriledi''

Rapora göre, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yaklaşık 3 puan artarak yüzde 6,85'e yükseldi. Bu gelişmede işlenmemiş gıda fiyatlarının etkisi izlenirken işlenmiş gıda fiyatlarının aylık artış hızında yavaşlama kaydedildi. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında yüzde 5,1 gibi yüksek bir oranda artış kaydeden işlenmemiş gıda fiyatlarında temel sürükleyici sebze fiyatları oldu. Sebze fiyatlarında yüzde 21,4 ile endeks tarihinin en yüksek ocak ayı artış oranı kaydedildi. Bitkisel ürünler ile meyve ve sebze üretici fiyatlarının aylık bazda gerilediği bu dönemde, tüketiciye sunulan taze meyve ve sebze fiyatlarının belirgin bir oranda yükselmesi ile bu sektördeki tüketici ve üretici enflasyon oranları arasındaki farkın açıldığı izlendi.

İşlenmiş gıda fiyatları son dört aylık dönemdeki yüksek oranlı aylık artış eğiliminin ardından ılımlı seyrederek ocak ayında yüzde 0,58 oranında arttı. Yurt içi buğday fiyatlarındaki yukarı yönlü seyre paralel olarak ekmek ve tahıllar grubundaki fiyat artışları sürerken, ekmek ve tahıl dışında kalan işlenmiş gıda ürünlerinin fiyat artışları yavaşladı. Bu çerçevede, yıllık işlenmiş gıda enflasyonu yüzde 8,85'e geriledi.

-''Mevsimsellikten arındırılmış tarım fiyatlarındaki gerileme eğilimi devam etti''-

Ocak ayında üretici fiyatları tarım fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak yüzde 0,18 oranında azaldı ve yıllık enflasyon yüzde 1,88'e geriledi. Bu dönemde, mevsimsellikten arındırılmış tarım fiyatlarındaki gerileme eğilimi devam etti.

Bitkisel ürünler ile meyve ve sebze fiyatları bu ayda yüzde 1,64 oranında azalırken, canlı hayvan üretici fiyatlarındaki yavaşlama yüzde 7,35'lik düşüş ile daha da belirginlik kazandı. Öte yandan, buğday fiyatlarındaki yukarı yönlü eğilim sürdü, mayıs ayından bu yana bu kalemdeki birikimli artış yüzde 17,2'ye ulaştı.

Ocak ayında imalat sanayi fiyatları yüzde 0,29 oranında yükseldi. Son sekiz aydır kesintisiz olarak azalan ana metal fiyatları bu dönemde uluslararası metal fiyatlarındaki gelişmelerin gecikmeli etkileriyle arttı. Benzer şekilde, artan uluslararası petrol fiyatlarına paralel olarak petrol ürünleri fiyatları da yükseldi. Petrol ve ana metal dışı imalat sanayi enflasyonu ise ocak ayında sınırlı bir miktar arttı.

Rapora göre, MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, imalat sanayi fiyatlarındaki artışının dayanıklı tüketim malları grubunun sınırladığı gözlendi. Ocak ayında dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve mücevherat fiyatlarındaki gerilemeye bağlı olarak düştüğü belirtilerek, şunlar kaydedildi:

''Öte yandan, bu dönemde ara mal fiyatları temelde kum-kil ürünleri, ahşap plaka ve öğütülmüş tahıl ürünleri fiyatlarındaki artışa bağlı olarak yükselmiştir. Sermaye malları fiyatlarındaki artışta ise elektrikli motor ve jeneratörler ile motorlu taşıt ve bunların motorlarıyla ilgili parçaların fiyatlarındaki yükseliş etkili olmuştur. Sonuç olarak, ocak ayında yıllık bazda yüzde 1,46 oranında artan imalat sanayi fiyatları tüketici fiyatları üzerinde imalat sanayi kaynaklı baskıların ılımlı seyretmiş olduğuna işaret etmiştir.''