Gıda enflasyondaki iyileşmeyi geciktirdi

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Ekonomi Bakanlığı ’Ayın Konuğu’ programındaki sunumunda gıda fiyatlarındaki yüksek seyrin enflasyon görünümündeki iyileşmeyi geciktirdiğini belirtti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı tarafından hazırlanan Ekonomi Bakanlığı ’Ayın Konuğu’ programındaki ’Fiyat İstikrarı ve Gıda Güvenliği’ sunumu yayımlandı. Sunumda şu ifadelere yer verildi: Sıkı para politikası duruşu ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle kredi büyüme hızları makul düzeylerde seyretmektedir. Gıda fiyatlarındaki yüksek seyir enflasyon görünümündeki iyileşmeyi geciktirmektedir. Kurul, bu çerçevede kuraklığın ve jeopolitik risklerin enflasyon görünümü üzerindeki etkilerini de ele almıştır. Kurul, kısa vadeli faizlerdeki mevcut duruşun daha simetrik bir faiz koridoru içinde sürdürülmesine karar vermiştir. Enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlar yakından izlenecek ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki sıkı duruş sürdürülecektir.
Sunumun ’İktisadi Faaliyet’ bölümünde şunlar vurgulandı: "İktisadi faaliyet yılın ilk çeyreğinde net ihracatın olumlu katkısı ile yüzde 4 civarında artmaya devam etmiştir. Öncü göstergeler iktisadi faaliyette bir miktar ivme kaybına işaret etmektedir. Reel ihracat yılın ilk yarısında reel ithalata göre artarak dengelenme sürecine katkıda bulunmuştur. Anket göstergeleri, jeopolitik risklerin olası etkileri ile, iktisadi
faaliyette bir miktar ivme kaybına işaret etmektedir. Tüketici güveni ve yatırım eğilimi görece zayıf seyretmektedir. İstihdam artışı ikinci çeyrekte yavaşlamıştır".
Dış denge ile ilgili bölümde ise "İhracat ithalattan daha hızlı artmaya devam etmektedir. AB ülkelerindeki toparlanma ihracat artışına katkıda bulunmaktadır. AB’deki toparlanma ihracat pazar payına da yansımaktadır. Yılın ilk yarısında cari açıkta belirgin bir iyileşme yaşanmıştır. Dış finansmanın kalitesi artmaya devam etmiştir." ifadelerine yer verildi.
Sunumda ’Genel Enflasyon ve Gıda Güvenliği ile ilgili olarak "Genel enflasyon ve çekirdek enflasyon göstergeleri yüksek seviyelerde seyretmektedir. Enflasyon beklentileri, enflasyonun yüksek seyri nedeniyle bir miktar bozulmuştur. Emtia fiyatları yakın dönemde bir miktar düşüş sergilemiştir. Kurlar son aylarda daha istikrarlı seyretmektedir. Son yılda döviz kuru geçişkenliği enflasyonun temel belirleyicisi olmuştur. Birikimli döviz kuru gelişmelerinin yıllık enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi kademeli olarak azalmaktadır.
Tarımdaki olumsuz arz koşulları ise gıda fiyatlarında yukarı yönlü baskı oluşturmaktadır. Uzun bir süredir işlenmemiş gıda fiyatları diğer fiyatlardan daha hızlı artmaktadır. Son dönemde, gıda fiyatlarındaki yüksek seyir enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturmaktadır. Bunun sonucunda, gıda fiyatları yıl başından itibaren tarihi eğiliminden ayrışmıştır. Gıda fiyatlarının birçok alt kaleminde artışlar gözlenmektedir. Tüketici sepetindeki gıdanın payı Türkiye’de göreli olarak yüksektir. Gıda fiyatları ayrıca bazı hizmet fiyatları üzerinden enflasyona dolaylı etki yapmaktadır. Son dönemde yurtiçi gıda fiyatları uluslararası gıda fiyatlarından önemli oranda farklılaşmıştır. Belirli tarım ürünlerinde uygulanacak aktif bir dış ticaret politikası gıda fiyatlarındaki yukarı yönlü riskleri sınırlamada etkili olabilecektir.
Gıda güvenliği 10. Kalkınma Planında önem atfedilen konulardan biridir. Tarım ve Gıda Politikaları 10. Kalkınma Planı, Paragraf 763: Ürün piyasalarında istikrar, Çiftçi gelirlerinde istikrar için dış ticaret araçlarının etkin kullanılması diğer politika araçları ile birlikte zikredilmiştir.35
Tarım ve Gıda Politikaları, Paragraf 763: Gıda güvenliğini teminen ürün piyasalarında ve çiftçi gelirlerinde istikrar gözetilerek etkin stok yönetimi, üretim, pazarlama ve tüketim zincirinde kayıpların
azaltılması, piyasaların düzenlenmesine ilişkin idari ve teknik kapasitenin güçlendirilmesi ve dış ticaret araçlarının etkin kullanılması sağlanacaktır. Üretici örgütlerinin pazara erişimi kolaylaştırılacaktır.
Aşırı Fiyat Oynaklığı, Paragraf 65: İklim değişikliği, tarım ürünleri stoklarında azalma, enerji ve diğer girdilerdeki fiyat artışları, nüfus artışı, tarım ürünlerinin biyoyakıt benzeri alternatif alanlarda kullanımının gelişmesi gibi faktörler 2000’li yılların ikinci yarısında gıda fiyatlarının aşırı artmasına ve dalgalanmasına yol açmıştır.
Verimlilik, Paragraf 67: Tarımsal üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve verimliliğin artırılması durumunda ülkemizde dünya fiyatlarının üzerinde seyreden gıda fiyatları düşebilecektir.
Gıda güvenliğine ilişkin bir komitenin oluşturulması halinde alınacak konjonktürel ve yapısal önlemlerin fiyatlar ve enflasyon oranı üzerindeki etkileri açısından TCMB komite çalışmalarına katkı sağlayabilecektir." denildi.
Sunumda Parasal ve Finansal Koşullar ile ilgili olarak ise "Son dönemde, gelişmekte olan ülkelere yönelik portföy akımlarında artış gözlenmektedir. Gelişmekte olan ülkelerin risk primi göstergelerinde de bir miktar iyileşme yaşanmıştır. Uzun vadeli küresel faizlerin hem seviyesi hem de oynaklığı düşüşler sergilemiştir. TCMB, kısa vadeli faizlerdeki mevcut duruşun daha simetrik bir faiz koridoru içinde sürdürülmesine karar vermiştir. Ocak ayındaki sıkılaştırmadan itibaren getiri eğrisinin eğitimi tarihsel ortalamasına göre daha yatay seyretmektedir. Türk Lirası Ocak ayındaki önden yüklemeli parasal sıkılaştırmadan sonra göreli olarak olumlu performans göstermiştir. İma edilen döviz kuru oynaklığı bir miktar iyileşmiştir. TCMB Mayıs ayından itibaren ihracat reeskont kredileri kanalıyla net rezerv biriktirmeye başlamıştır. Ticari kredi faiz oranları ve ticari-mevduat faiz farkı düşmeye devam etmektedir. Tüketici kredisi faizleri de benzer şekilde düşüş göstermektedir. Sıkı para politikası duruşu ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle kredi büyüme hızları makul düzeylerde seyretmektedir. Toplam kredi büyümesi yılbaşından bu yana tarihsel ortalamasının altında seyretmektedir. Kredi büyümesindeki yavaşlama büyük oranda tüketici kredileri büyümesindeki yavaşlamadan kaynaklanmakta iken, ticari kredilerin büyümesi daha güçlü bir seyir izlemektedir" ifadelerine ver verildi.
(İHA)