Gezi Parkı'na bir çivi çakılamaz!

Bölge İdare Mahkemesi’nin Gezi Parkın’daki inşaat çalışmaları için verilen ‘Yürütmeyi durdurma’ kararını iptal etmesi, park içinde inşaat çalışmaları yeniden başlayabilir mi tartışmalarına yol açtı.

Ancak 1. İdare Mahkemesi’nin daha önce aldığı bir kararla, Gezi Parkı’na Topçu Kışlası yapılmasına onay veren 1 / 5000 ve 1 / 1000 ölçekli imar planlarını iptal etmesi bunu olanaksız hale getiriyor. Kısacası yeni imar planları hazırlayıncaya ya da mevcut planlarla ilgili Danıştay’dan aksi bir karar çıkıncaya kadar Gezi Parkı’na bırakın Topçu Kışlası yapmayı çivi bile çakılamaz.

5 Adım’da son durum

Şimdi biraz geriye giderek durumu anlatalım. Gezi Parkı’nda Topçu Kışlası için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Mimar Halil Onur’a yaptırdığı ve içinde buz pateni pisti olan avan projeyi İstanbul 2. Nolu Kültür Varlıkları Koruma Kurulu reddetmişti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bu gelişme üzerine ‘retlerine ret veririz’’ açıklaması yapmış ve akabinde koruma kurullarının üst mercii olan ve kurullar için ilke kararlarını belirleyen Kültür Varlıkları Koruma Yüksek Kurulu, İstanbul 2 Numaralı Koruma Kurulu’nun kararını redderek, Halil Onur’un projesini onaylamıştı.

Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği Yüksek Kurul’un bu kararına İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme 1. İdare Mahkemesi’nin plan notlarını iptal eden kararına atıfta bulunarak ‘‘yürütmeyi durdurma kararı’’ verdi. Mahkeme Başkanı’da bu karara katılmadığını belirterek şerh koydu. Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı mahkeme başkanının bu şerhinden de güç alarak yürütmeyi durdurma kararının plan iptalleri ile alaka kurulmasına Bölge İdare Mahkemesi’nde itiraz etti. Bakanlık itirazında “Projenin bir avan proje olup uygulama projesi olmadığını, avan proje ile uygulama yapılamayacağını, dolayısıyla uygulaması olmayan bir projenin telafisi mümkün olmayan zararlar verme imkânı bulunmadığını’’ belirterek Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz etti.

Mahkeme Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı haklı bularak yürütmeyi durdurmayı kaldırdı. Sebebini de şöyle açıkladı: ‘‘İmar planının iptal edilmiş olmasının tescile ilişkin kurulun sebep işlem niteliğinde olan 09 / 02/2011 gün ve 4225 sayılı kararının da iptal sonucunu doğurmaması, uyuşmazlığın esas itibariyle bu kararın uygulanmasına ilişkin olması, mahkemenin imar planının iptaline dair kararı uyarınca ilgili belediyelerin sonuç işlem mahiyetinde sıralı işlemler yapmasının da yasal bir zorunluluk olması karşısında mahkemenin yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararı bu yönden de usul ve yasaya uygun bulunmamıştır.’’

Bölge İdare Mahkemesi yürütmenin durdurulmasını iptal etmesi ne anlama geliyor? En başında da söylediğimiz gibi hukuken hiçbir geçerliliği ve yaptırımı yok. Çünkü 1. İdare Mahkemesi’nde Gezi Parkı’na Topçu Kışlası yapılmasına onay veren 1 / 5000 ve 1 / 1000 ölçekli uygulama imar planlarında yapılan değişikliklerin hukuka aykırı olduğunu düşünerek iptal ettiği karar varken, avan projenin onaylanmasının uygulama noktasında hiçbir geçerliliği yok. Avan projenin uygulama projesi olabilmesi için imar planlarının buna izin vermesi gerekiyor. Plan olmadan uygulama yapmak mümkün değil. Lakin Danıştay 1. İdare Mahkemesi iptal kararını onamaz ise avan projenin İBB için bir önemi olacak. Avan proje dayanak gösterilerek uygulama projesi yapılarak, Koruma Kurulu’na sunulacak, kurulun onayı durumunda ise kabul edilen imar planı ile proje hayata geçirilebilecek.

Dün Bölge İdare Mahkemesi’nin yürütmenin durdurulmasını iptal etmesi üzerine ‘Gezi Parkı’na yeniden inşaat izninin önü açıldı’ şeklinde koparılan fırtına beyhude. Halihazırdaki son durumda, Gezi Parkı’na Topçu Kışlası yapılması mümkün değil. Çünkü kışlanın yapımına onay veren imar planları yasal olarak iptal edilmiş, Danıştay’dan aksi bir karar çıkıncaya kadar planlar askıya alınmıştır. Planı olmayan bir yere de istediğiniz projeyi yapın uygulama olamaz.