Genel Sağlık Sigortası geliyor
Abone olSosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısı, bu hafta TBMM’deki komisyonlarda ele alınacak. Hazırlanan tasarıya göre yeni değişiklikler şöyle olacak.
Tasarı, 10 Mayıs Salı günü asıl komisyon olan Sağlık, Aile,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Komisyonu’nda; 12 Mayıs Perşembe günü
ise tali komisyon olarak Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek.
Tasarıyla, çalışanlar, köy mahalle muhtarları, kendi hesabına
bağımsız çalışanlar, kamu idarelerinde çalışanlar sigortalı
sayılacak. Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde
oluşturulan tesislerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklar hakkında
kısa vadeli sigorta kolları uygulanacak. Çırak, işletmelerde beceri
eğitimi gören öğrenciler ile üniversite sırasında zorunlu staj
yapan öğrenciler de kısa vadeli sigorta kollarına tabi tutulacak.
Harp malulleri ile Terörle Mücadele Kanunu veya asayiş ve
güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlara göre vazife malullüğü
aylığı bağlananlardan bu kanuna tabi çalışanlar hakkında, aylıkları
kesilmeden kısa vadeli sigorta kolları uygulanacak. Yabancı uyruklu
öğretim elemanları ve öğretmenler hakkında da kısa vadeli sigorta
kolları uygulanacak. Bu kişilerden isteyenlere uzun vadeli sigorta
kolları da uygulanabilecek. SİGORTALI SAYILMAYANLAR Tasarı,
sigortalı sayılmayacakları şöyle belirliyor: -İşverenin işyerinde
ücretsiz çalışan eşi, -Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü
derece dahil bu dereceye kadar akrabalar arasında yaşadıkları konut
içinde yapılan işlerde çalışanlar, -Ev hizmetlerinde süreksiz
çalışanlarla ev hizmetlerinde iş akdi ile sürekli çalışmasına
rağmen aylık kazançları prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz
katından az olanlar, -Er ve erbaşlar, yedek subay okulu
öğrencileri, yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluştan
gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu
belgeleyen kişiler, -Meslek ve sanat okulları ile yüksek okullarda
yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler, sağlık hizmeti
sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan hasta veya maluller,
-18 yaşını doldurmamış olanlar, -Kamu idareleri hariç olmak üzere,
tarım işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz
işlerde çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal
faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten
sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, kanunda tanımlanan prime
esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu
belgeleyenler, -Niteliği itibariyle bir kişinin bir gün içinde
yapabileceği işlerde yevmiyeli olarak çalışanlar, -Kendi nam ve
hesabına çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup esnaf ve
sanatkar siciliyle birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşlarına
usulüne uygun olarak kayıtlı olanlardan, -Aylık kazançlarından bu
faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı prime
esas günlük kazanç alt sınırının 30 katından az olduğunu
belgeleyenler, Sigortalıların tescili ve diğer işlemlerinde sigorta
sicil numarası olarak TC kimlik numarası kullanılacak. BABALARA
EMZİRME YARDIMI Sigorta kapsamındakilere iş kazası, meslek
hastalığı, hastalık ve analık hallerinde şu yardımlar sağlanacak:
-İş kazası ve meslek hastalığı hallerinde; sigortalıya geçici iş
göremezlik süresince günlük ödenek verilecek. Sürekli iş göremezlik
geliri bağlanacak. Bu nedenlerle ölen hak sahiplerine gelir
bağlanacak, cenaze yardımı ödenecek. Gelir alan eş ve çocuklara
evlenme yardımı verilecek. -Hastalık, analık hallerinde geçici iş
göremezlik süresince günlük ödenek verilecek, sigortalı kadına veya
sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı
erkeğe, çocuğun ölü doğmaması ve yaşamaya devam etmesi şartıyla
doğumdan sonraki altı ay süresince her ay, doğum tarihinde geçerli
asgari ücretin altıda biri tutarında emzirme yardımı verilecek. İş
kazası veya meslek hastalığı sonucu, ilgili raporlarla meslekte
kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında azaldığı tespit edilen
sigortalılar sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanacak. Bu
gelir, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre
hesaplanacak. GREVE KATILAN İŞÇİ KAPSAM DIŞINDA Kısa vadeli sigorta
kolları kapsamına girenlerden askere giden sigortalının askerlikte
geçen hizmet süresi, hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen
süre, iş kazası, meslek hastalığı sonucu geçici iş göremezlik
ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre, sigortalının greve
katılması veya işverenin lokavt yapması halinde geçen süre sigorta
kapsamının dışında kalacak. Yaşlılık sigortasında, yaşlılık aylığı
bağlanması ve toptan ödeme yapılması gibi yardımlar sağlanacak.
Kanun yürürlüğe girdikten sonra ilk defa sigortalı olanlar kadın
ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9 bin
günlük malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları
şartıyla yaşlılık aylığından yararlanabilecekler. Sigortalıların
görevlerinde fiilen çalışmak suretiyle geçen hizmet sürelerine bu
sürenin her 360 günü için belirlene fiili prim gün sayıları, fiili
hizmet süresi zammı olarak eklenecek. Madende çalışanlar için bu
süre 180 gün, radyasyonla çalışan sağlıkçılar için 120 gün,
gazeteciler, polisler, MİT görevlileri, subay, astsubay, jandarma,
infaz koruma memurları için 90 gün olarak belirlendi. GÖREVDEN
AYRILAN CUMHURBAŞKANI’NA YAŞLILIK AYLIĞI Cumhurbaşkanı iken
görevinden ayrılanlara istekleri üzerine, istek tarihinde
cumhurbaşkanına ödenen aylık ödeneğin yüzde 40’ı oranında yaşlılık
aylığı bağlanacak. Başbakan iken görevinden ayrılanlara yine
istekleri üzerine, istek tarihindeki Cumhurbaşkanlığı ödeneğinin
yüzde 40’ı esas alınarak Cumhurbaşkanı’na bağlanacak yaşlılık
aylığının yüzde 75’i oranında aylık bağlanacak. Yaş haddinden
emekliye ayrılan çalışanlara 15 yıl fiil hizmet süresini
doldurmaları, 30 yıl fiili hizmet süresini tamamlayanlardan
kadrosuzluk nedeniyle resen emekli edilenlere yaşlılık aylığı
bağlanacak. İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK İsteğe bağlı sigortalı
olabilmek için zorunlu sigortalı olarak çalışmamış olmak, 18 yaşını
doldurmak ve dilekçe ile kuruma başvurmak gerekecek. İsteğe bağlı
sigortalılar prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında
belirleyecekleri kazanç üzerinden yüzde 20 oranında malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortalıları ise yüzde 12 oranında Genel Sağlık
Sigortası primi ödeyecekler. Bağlanacak aylık ve gelirlerin
birleşmesi halinde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından
hangisinin bağlanacağı şu şekilde belirleniyor: "Hem malullük hem
de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek
olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı, Malullük ve yaşlılık
aylığı ile birlikte ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanan
sigortalıya her iki aylığı, Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak
kazanan çocuklara yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın
yarısı, Birden fazla çocuğundan hak kazanan ana ve babaya ise
yüksek olan aylık ödenecek." Tasarı, bağlanacak gelir ve
aylıkların, her yılın Ocak ve Temmuz ödem tarihlerinden geçerli
olmak üzere bir önceki 6 aylık döneme göre DİE tarafından açıklanan
en son temel yıllık kentsel yerler tüketici fiyat indeksindeki
değişim oranı kadar artırılarak belirlenmesini de öngörüyor. Gelir
ve aylıklar her ay peşin olarak ödenecek. İYİLEŞENE KADAR TEDAVİ
Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere
koruyucu sağlık hizmetleri, hastalık nedeniyle ayakta veya yatarak,
analık nedeniyle ayakta veya yatarak ve acil sağlık hizmetleri
verilecek. Ayrıca bu kapsamda 15 yaşına kadar ağız ve diş
muayenesi, 60 yaş ve üzerindeki genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kişilerin diş protezleri de karşılanacak.
Sağlık hizmetleri kişinin iyileşmesine kadar sürecek. Hekimin veya
diş hekiminin göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve
bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yurt dışı dahil yerleşim yeri
dışına yapılan sevklerinde kendisinin ve bir kişiyle sınırlı olmak
üzere refakatçisinin yol gideri ve gündelikleri karşılanacak. Genel
Sağlık Sigortalısı sayılanların, sağlık hizmeti sunucusuna
başvurdukları tarihten önceki son 1 yıl içinde 90 gün genel sağlık
sigortası primi ödemesi gerekecek. İsteğe bağlı sigortalılarda ise
prim borcu bulunmaması şartı aranacak. Ayakta tedavide hekim ve diş
hekimi muayenesi için 2 YTL, ayaktan tedaviden sağlanan ilaçlar,
ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri için yüzde 10 ila 20,
ayaktan tedavide sağlanan diğer hizmetler için ise yüzde 3 ila
yüzde 6 oranlarında olmak üzere kurumca belirlenecek katılım payı
alınacak. Eğer sigortalı sevk zincirine uymadan tedavi görürse bu
oranlar yüzde 50 oranında artırılacak. Sözleşmeli sağlık hizmeti
verenlere tahsil ettikleri katılım payı düşüldükten sonra kalan
tutar ödenecek. İş kazası ve meslek hastalığı halleri, kişiye
yönelik koruyucu sağlık hizmetleri, sağlık kurulu raporu ile
belgelendirmek şartı ile kurumca belirlenen kronik hastalıklar ve
kontrol muayenelerinden katılım payı alınmayacak. Sağlık
hizmetlerinin ödenecek tutarlarını her bir sağlık hizmeti için
"Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu" yetkili olacak. PRİM
ORANLARI Kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık
sigortasına tabi olanlar bakımından prime esas kazanç için ücret
veya ödenek almak suretiyle çalışanların o ay için hak ettiği
ücretler ile ücret dışında kalan her türlü ödeme, prim ikramiye ve
bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara yapılan
ödemelerin brüt toplamı esas alınacak. Malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortalıları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının yüzde
20’si olacak. Bunun yüzde 9’u sigortalı hissesi, yüzde 11’i de
işveren hissesinden oluşacak. Buna ayrıca devlet yüzde 5 oranında
katkı yapacak. Fiili hizmet zammı uygulanan işlerde çalışan
sigortalılar için uygulanacak malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları prim oranı, belirlenen yüzde 20 oranının her yıl fiili
hizmet gün sayısının 360’a bölünmesi sonucunda bulunacak oranda
artırılması suretiyle belirlenecek. Artırılan bu primin 3’te biri
sigortalı, 3’te ikisi ise işveren hissesi olacak. Kısa vadeli
sigorta kolları prim oranı yapılan işin iş kazası ve meslek
hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre yüzde 1
ila 6 oranlarında olmak üzere kurumca belirlenecek. Genel Sağlık
Sigortası primi kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar
için prime esas kazancın yüzde 12.5’i olacak. Bunun yüzde 5’i
sigortalı, yüzde 7.5’i ise işveren hissesi olarak uygulanacak.
Yalnızca genel sağlık sigortasına tabi olanlar ile isteğe bağlı
sigortalıların genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın
yüzde 12’si olacak. Sosyal Güvenlik Kurumu, prim ve her türlü
alacaklarını işverenlere olan borçlarından mahsup edebilecek.
Kurumun prim ve diğer alacakları yasal süresi içinde ve tam olarak
ödenmezse ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihte yüzde 10 oranında
artırılacak. Bulunan bu tutara, borç ödeninceye kadar her ay için
ayrı açıklanacak bir önceki aya ait YTL cinsinden iskontolu ihraç
edilen devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi
bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı belirlenecek. Kısa ve uzun
vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası kapsamındaki kişilerin
sigortalı olması zorunlu olacak. Bu kanunda yer alan sigorta hak ve
yükümlülüklerini ortadan kaldırmak, azaltmak veya başkasına
devretmek için sözleşmeye konulan hükümler geçersiz olacak.
KURUMDAN KONTROL MUAYENESİ Sosyal Güvenlik Kurumu, sağlık hizmeti
alan genel sağlık sigortalısından veya bunların bakmakla yükümlü
olduğu kişilerden, yürütülen soruşturma kapsamıyla sınırlı olmak
üzere sağlık hizmetinin gerçekten alınıp alınmadığını tespit
amacıyla kontrol muayenesi ve tetkiklerinin yaptırılmasını talep
edebilecek. Düzenleme uyarınca bağlanacak gelir ve aylıklarını
tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren aralıksız bir yıl sonuna
kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylıkları durdurulacak. İş
kazası, meslek hastalığı, analık ve ölüm sigortalarından kazanılan
diğer haklar, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren istenmezse
düşecek. Sigortalı veya sigortalının bakmakla yükümlü oldukları
kişilerin alacakları hakkı doğuran olayın öğrenildiği tarihten
itibaren 2 yıl içinde istenmezse zamanaşımına uğrayacak, 5 yıl
sonunda da düşecek. İşverenler gerek prim ödemede, gerekse kuruma
vermesi gereken bilgi ve belgeleri zamanında yerine getirmezse
kendilerine idari para cezası verilecek. Kamu görevlilerinin
emeklilik ikramiyeleri, kanunun yürürlük tarihinden itibaren diğer
ilgili kanunlar uyarınca çalıştıkları kurumlarca ödenecek. 1 yıllık
sürenin dolmasından sonra kamu görevlisinin son çalıştığı kurumun
özelleştirilmesi halinde ödemeyi Hazine yapacak. Emekli
ikramiyesine esas alınacak sürenin hesabına fiili hizmet süresi
zamları dahil edilecek. Sosyal güvenlik kurumlarından, aylık,
gelir, tazminat, harp malullüğü zammı ve diğer ödeneklerin
verilmesine devam edilecek. Kanun yürürlüğe girmesinden önce
sakatlık kontenjanından göreve başlayan ve Emekli Sandığı’na tabi
bir göreve devam edip bu kanunun malulen emeklilik şartlarını
taşımayanlardan 15 yıl hizmeti bulunanlara istekleri halinde
yaşlılık aylığı bağlanacak.