Gençliğin yeni uyuşturucu tercihi

Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü, gençleri ve aileleri bilinçlendirmek amacıyla madde bağımlılığının belirtileri, etkileri ve çözüm önerilerine ilişkin kitapçık yayımladı. Sigara, alkol ve uçucu madde bağımlılığının ele alındığı ''Gençlerde Bağımlılık'' isimli kitapçıkta, aile ve gençlere yönelik tavsiyelere yer verildi. Sigara, Uyuşturucu ve Madde Bağımlılığı ile Mücadele İl Koordinatörü Dr. Gürcan Özhan tarafından hazırlanan kitapçığa göre, madde bağımlısı gençlerde öncelikle ani ruhsal ve davranışsal değişimler gözleniyor. Olumsuz davranışların artması ve sosyal ilişkilerde kopmanın yanı sıra dikkati çeken diğer bağımlılık belirtileri şöyle: ''- Daha mutlu ve rahat olabilmek için madde kullanımına ihtiyaç duyma, - Maddeyi kullanamadığında huzursuz, gergin olma, - Huzursuz, hassas, gergin ve saldırgan davranışlarda artış, - Maddeyi kullanamadığında fiziksel olarak hastalık belirtilerine benzer belirtiler gösterme, - Fiziksel ve ruhsal olarak kötüye gidiş. EN BÜYÜK TEHLİKE: TİNER, BALLY BAĞIMLILIĞI Gençler arasında gittikçe yaygınlaşan önemli bir bağımlılık; yapıştırıcı, aseton, oje gibi solunan maddelerin kullanımı. Bu tip maddelerin ucuz ve kolay ulaşılabilir olması, tehlikenin hızla büyümesine neden oluyor. Kuru temizleme, metal aksamları temizleme, kurulama maddeleri, aseton, oje, solüsyonlar, yapıştırıcılar, saç spreyleri gibi endüstriyel kullanımı da bulunan bu maddeler, havadaki yoğunluğu ile bağımlılığa yol açıyor. Bunu deneyen çocukların yüzde 10'u, kısa sürede sürekli kullanıcı haline geliyor. Uçucu-çözücü maddeler, solunum yoluyla alındığı için alkol etkisi yaratıyor. Baş dönmesi, konuşma düzensizliği, uyuşukluk, hayal görme, kendinden geçme gözleniyor. Bu bağımlılık, üst solunum yollarında ödemlere, sinir sisteminde, karaciğer, böbrek üzerinde, ciltte tahribata yol açıyor. Madde kullanımına bağlı ölümlerde, bu bağımlılık türü önemli bir yer tutuyor. ALKOL VE SİGARA DA HIZLA YAYGINLAŞIYOR Yaygın kullanılan ve bağımlılık yapıcı etkisi yüksek bir madde de alkol. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de önemli sağlık sorunlarından birini oluşturan alkolizmin belirtileri şöyle: ''- Az da olsa düzenli alkol içmek, - Alkol kullanımı konusunda yalanlar söylemek, sinirlenmek, - Yalnız başına içmek, gizlice alkol depolamak, - Devamlı alkol içme konusunda konuşmak, - Karakter değişimleri, depresyondan heyecana varan değişimler, - Alkole yüksek tolerans, çok içebilme kapasitesi, - İnsanlarla kavgalar, çatışmalar.'' Alkolün, ruhsal ve fiziksel zararlarının yanı sıra kısa vadede görülen zihinsel olumsuzlukları da pek çok ölümlü trafik kazasına yol açıyor. İçinde 4 binden fazla kimyasal madde bulunan sigara bağımlılığındaki artış da kaygı uyandırıcı. Nikotinin yarattığı yoksunluk hissi, 3-4 hafta içinde yok oluyor. Uzun süren içme isteği, bireyin şartlanmış olmasından kaynaklanıyor. ANNE-BABALARA ÖNERİLER Kitapçıkta, ailenin, madde bağımlılığının nedenleri ve çözümü aşamasındaki önemli rolüne işaret edildi. Ailelerin, çocuklarını korumak adına gösterdikleri davranışların çoğu zaman ters etki yarattığı ifade edilen kitapçıkta, şu önerilere yer verildi: ''- Çocuğunuzun ilgi ve yeteneklerinin farkına varması için rehber öğretmen/okul psikolojik danışmanlarıyla işbirliği yapmasını sağlayın, - Arkadaşlarını tanıyın, - Boş zamanlarını nerede ve nasıl geçirdiği konusunda bilgi sahibi olun, - Aile içi sorunların çözümünde yansız ve demokratik tutum izleyin, - Onu asla başkalarıyla kıyaslamayın, - Çocuklarınızla arkadaş olun, - Saygının asla tek taraflı olamayacağını unutmayın, - Çocuğunuzun sorunlarına ilgi duyun, - Sorunlarını kendisinin çözebilecek gücü olduğuna inancınızı gösterin ancak tecrübesinin sınırlı olduğunu ve yardımınıza ihtiyacı olabileceğini unutmayın, - Her koşulda onu sevmeye devam edeceğinize inanmasını sağlayın.'' ARKADAŞINIZ BAĞIMLIYSA... Kitapçıkta, fiziksel ve ruhsal gelişimin en hızlı yaşandığı 12-20 yaş sürecinde, doğrunun deneme-yanılma yoluyla bulunduğu vurgulanarak, gençlerin yeni ve zorlayıcı durumlarla karşı karşıya kaldığı bu dönemde, madde bağımlılığının önemli bir risk oluşturduğu kaydedildi. Kitapçıkta, gençlere, anne babalara verilen önerilerin benzerleri yapıldı. Bağımlı arkadaşı olanlara ise şu tavsiyelerde bulunuldu: ''- Madde kullanmadıkları bir zamanda onlarla konuşun, - Bağımlılığı nedeniyle onu suçlamayın, - Onunla ilgilendiğiniz ve yardım etmek istediğinizi ifade edin, - Madde kullanımından sonra ne durumda olduğunu ve nasıl davrandığını anlatın, - Kendine ve ilişkilerine nasıl zarar verdiğini görmesine yardım edin, - Arkadaşınızın söylediklerinizi kabullenmemesine, durumunu inkar etmesine hazırlıklı olun, - Sorununu çözme konusunda çaresiz kalıyorsa, uzman yardımı almasına ikna edin.''