Gelir Vergisi'nde beyan dönemi

Gelir Vergisi Kanunu uyarınca 2009 yılında elde edilen gayrimenkul sermaye iratları, ticari, zirai ve serbest meslek kazançları ile menkul sermaye iradı gelirleri için 25 Mart Perşembe akşamı mesai saati bitimine kadar gelir vergisi beyannamesi verilecek.

Verginin ilk taksiti de 31 Mart akşamına kadar ödenecek. İkinci taksit de, temmuz ayı içinde yatırılacak.

Mevcut düzenlemeler uyarınca 2009 yılı konut kira gelirlerinde istisna tutarı 2 bin 600 lira olacak. Bu tutarın üzerinde kira geliri elde edenler, beyan kapsamında bulunacak. Ancak toplam kira gelirinin 2 bin 600 lirası yine vergiden istisna tutulacak.

Mükelleflerce bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden ya da aynen tahsil edilen kira bedelleri, o yılda elde edilmiş gelir kabul edilecek. Bu şekilde geçmiş yıllara ait kira gelirlerinin topluca 2009'da tahsili halinde de, bunlar 2009 yılının geliri şeklinde işlem görecek. Ancak gelecek yıllara ait olup peşin tahsil edilen kira bedelleri, ilgili yılda beyan edilecek.

Gayrimenkulleri işyeri olarak kiralayan kişi ve kuruluşlar, kira ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapacak. Kiracılar, ödeyecekleri kira üzerinden vergi kesecek. İşyeri kira gelirlerinde de beyanname verme sınırı 22 bin lira olacak. Bu tutarın aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi tevkifatına tabi kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan bölümü birlikte değerlendirilecek.

Ev ya da işyeri kira geliri olduğu halde beyanname vermeyenler, istisna uygulamasından yararlanamayacak. Ayrıca mükellef adına 2 kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilecek.

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük bulunması halinde ise "emsal kira bedeli" esas alınacak. Buna göre, gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması ve kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanacak. Beyannameler, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine verilecek.

Menkul sermaye iratları

Menkul sermaye iratlarına, 2009 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı yüzde 16,7 olacak. 2009 yılında takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanunu'nda sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler de indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecek.

Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranı uygulanmayacak. Ayrıca, ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması da söz konusu olmayacak.

Gelir Vergisi mükellefleri

Öte yandan Gelir İdaresi Başkanlığı'nın 2009 Aralık verilerine göre, Türkiye'de 840 bin 77'si kira geliri, 1 milyon 683 bin 308'i de ticari, zirai ve serbest meslek kazancı ve menkul kıymet sermaye iradı geliri sahibi olmak üzere 2 milyon 523 bin 385 aktif gelir vergisi mükellefi bulunuyor.

Kira geliri mükelleflerinin 285 bin 867'si İstanbul'da, 113 bin 141'i Ankara'da, 72 bin 31'ü İzmir'de, 31 bin 641'i Bursa'da, 29 bin 471'i de Antalya'da bulunuyor.

Gelir vergisi mükelleflerinin ise 435 bin 599'u İstanbul'da, 115 bin 535'i Ankara'da, 117 bin 43'ü İzmir'de, 70 bin 250'si Bursa'da, 67 bin 1'i Antalya'da, 46 bin 758'i Konya'da, 40 bin 657'si Adana'da, 40 bin 274'ü ise Kocaeli'de faaliyet gösteriyor.