Geçici anayasa kabul edildi

Geçici anayasanın imzalanması, ilk olarak geçen salı günü Şiilere düzenlenen saldırılar yüzünden, cuma günü de Şiilerin son dakikada itirazları nedeniyle iki kez ertelenmişti.

Irak'ın Amerikalı yöneticisi Paul Bremer, geçici anayasanın Irak için büyük bir adım olacağını söyledi. Bremer, gazetecilerle konuşurken, ''Irak'ı parlak bir geleceğin beklediğini'' belirtti.

Geçici yönetim konseyi sözcülerinden Hamit Kifai, anayasa metninde devlet başkanı ve yardımcıları konusundaki görüş ayrılıklarının bertaraf edildiğini ve uzlaşma sağlandığını kaydetti.

Bu arada, anayasanın imzalanmasını engelleyebilecek herhangi bir olaya karşı Amerikan askerleri ve Irak güvenlik kuvvetleri Bağdat'ta yüksek alarma geçtiler.

Şii temsilcileri, ayrıca anayasa metninde Kürtlere ''ayrıcalık'' tanındığını söyleyerek itirazlar öne sürmüşlerdi.

Geçici anayasa, 30 Haziran'dan genel seçimlerin yapılacağı 2004 sonu ya da 2005 başına kadar Irak'ın temel yasası olacak.

Anayasada İslam'ın rolü, kadının yeri belirleniyor, kuzeydeki ''Kürdistan'' adı verilen bölgenin bugünkü özerkliği muhafaza ediliyor.

ANAYASANIN ANA HATLARI

Dokuz başlık altında yaklaşık 60 maddeden oluşan anayasa metni henüz basına dağıtılmadı. Ancak AFP, suretini ele geçirdiğini bildirdiği metnin ana hatlarını şöyle sıraladı:

Önsöz: ''Anayasa, eski diktatörlük rejiminin gasp ettiği özgürlüğü Irak halkına iade etmektedir.''

Yönetim biçimi "şeriat": İslam'ın yasamadaki yeri: 7. maddede İslam'ın ''devletin resmi dini ve yasamanın kaynağı olduğu'' ifade ediliyor. ''Anayasa, Irak halkının çoğunluğunun İslami kimliğine saygılıdır, diğer bütün dinleretam özgürlüğü garanti eder'' ifadesi kullanılıyor.

Başkanlık: Irak'ta bir tek başkan, iki de yardımcısı olacak. Başkan, henüz kararlaştırılmayan başkanlık sistemi ya da parlamenter rejime göre seçilecek.

Federalizm: ''Kürdistan'' özerk statüsünü koruyor. Diğer bölgeler, seçimle hükümet kurulana kadar yerel yönetim oluşturabilecek.

Doğrudan seçimler: Ülkeyi işgal altında tutan ittifakın, iktidarı30 Haziran'da devredeceği hükümet, geçici ulusal meclisi oluşturacak genel seçimleri düzenleyecek. Seçimler, mümkün olursa 31 Aralık 2004'ten önce, olmazsa en geç 31 Ocak 2005'e kadar yapılacak.

Yürütme: Anayasada, 30 Haziran'dan sonraki yürütme erkinin şekli tarif edilmiyor. Geçici yönetim konseyinin aynen sürdürülmesi ya da genişletilmesi, ilgili taraflarca tartışılarak karara bağlanacak.

Daimi meclis: Seçimle oluşturulacak geçici ulusal meclis, 15 Ağustos 2005'e kadar daimi anayasayı kaleme alacak. Yeni anayasa 15 Ekim'e kadar referanduma sunulacak. Meclisi yenileyecek doğrudan seçimler aynı yıl 15 Aralık'ta yapılacak.

Kadınların temsili: Geçici ulusal mecliste kadın üyelerin oranının, en az dörtte bir olması öngörülüyor, ancak bunun kota olmadığı belirtiliyor.

Dil: Arapça ve Kürtçe resmi diller olacak. Keldani Süryanileri ve Türkmenler, okullarında kendi dillerini kullanacaklar.