Gecekondu sahiplerine müjde

Dönüşüm alanı içindeki konutunun 12 Ekim 2004'ten önce yapıldığını belgeleyen gecekondu sahiplerine, 20 yıl vadeyle, yapılacak sosyal konutlardan verilebilecek. Afet riski taşıyan alanlar ile doğal, tarihi ve kültürel çevre alanlarının tasfiye, yenileme ve iyileştirmeye tabi tutulmasını öngören Dönüşüm Alanları Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarı, imar planı bulunsun veya bulunmasın, kentsel ve kırsal tüm alanlarda, afetlere ve kentsel risklere duyarlı yaşam çevrelerinin oluşturulması için fiziki köhneme, sosyal ve teknik altyapının yetersiz ve niteliksiz olduğu alanların iyileştirme, tasfiye, yenileme ve gelişimini sağlamak üzere dönüşüm alanlarının tespitine ve dönüşümün gerçekleştirilmesine ilişkin esasları belirliyor. Tasarıya göre, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat, eğitim ve savunma amaçlı kullanılan alanlar kapsam dışında kalmak üzere, dönüşüm alanı olarak belirlenen alanlardaki arsa, arazi ve bunların üzerindeki bütün yapılar, imar planına uygun olarak düzenlenecek.

Tasarı, konut, ticaret, sanayi, rekreasyon, teknik altyapı, sosyal donatı alanları ve diğer yatırım ihtiyaçları için; proje geliştirilmesi, arazi, arsa düzenlemesi, toplu ortaklık ve proje ortaklıkları kurulması, finansal destek sağlanması, trampa ve mülkiyetin el değiştirilmesi de dahil olmak üzere bu konuda yapılacak işlemleri kapsıyor. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Milli Parklar Kanunu, Çevre Kanunu, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname, Kıyı Kanunu, Boğaziçi Kanunu, Maden Kanunu, Orman Kanunu, Köye Yönelik Hizmetler Hakkında Kanun, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Mera Kanunu, Türk Sivil Havacılık Kanunu, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle, Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamında kalan yerlerde, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri ve önerileri alınarak uygulama yapılacak.

KIYI VE ORMAN ALANINDAKİ YAPILAR TASFİYE EDİLECEK

Kıyı alanı, orman alanı olması nedeniyle üzerinde yapı yapılması mümkün olmayan alanlarda bulunan yapılar, bu alanlardan tasfiye edilecek; bu yapıların sahipleri, talep etmeleri halinde barınma ve çalışma ihtiyaçlarının karşılanması için gelişim alanı içinde yapılacak düzenlemeden yararlanabilecek. Bu alanlar içinde kültür ve tabiat varlıklarını koruma bölge kurullarınca, ''korunacak yapı'' olarak tespit edilen yapıların bulunması durumunda ise alanın ve yapının özellikleri dikkate alınarak, idare (belediyeler ve il özel idareleri), yerinde koruma da dahil yapılacak işlemi belirleyecek.

Dönüşüm alanı olarak belirlenen alanlardaki uygulama; kanunda belirtilen idareler dışında planlama ve uygulama yapma yetkisi bulunan kurum, kuruluş ve kurulların olması durumunda, Bakanlar Kurulu kararıyla, bu kurum, kuruluş ve kurulların görüşleri de alınarak idare tarafından yapılacak. Böylece planlama konusunda yaşanan yetki karmaşası nedeniyle uygulamaların sekteye uğramaması, iş ve işlemlerin tek elden yürütülmesi amaçlanıyor.

DÖNÜŞÜM ALANLARININ SINIRINI BELEDİYELER BELİRLEYECEK

Dönüşüm alanı sınırı, toplamı 5 hektardan küçük olmamak üzere, belediye ve mücavir alan sınırlarında belediye meclisi, belediye ve mücavir alan sınırları dışında il genel meclisi, büyükşehir belediyelerinde, ilgili ilçe veya ilk kademe belediyesinin görüşü alınarak büyükşehir belediye meclisi tarafından üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararıyla belirlenecek. Dönüşüm alanı sınırları, karar tarihinden itibaren 30 gün süreyle ilan edilecek.

Bu süre içinde dönüşüm alanlarına itiraz edilebilecek. İtiraz edilmezse ilan süresi sonunda, dönüşüm alanı sınırları, idarenin onayıyla kesinleşerek yürürlüğe girecek. İtirazlar incelenerek en geç 30 gün içinde karara bağlanacak. Tasfiye, sağlıklaştırma, gelişme ve yeni yatırımlar nedeniyle dönüşüme konu alanın yetersiz olması halinde, dönüştürülecek bölgeyle ilişkili bulunmak ve toplam alanı 5 hektardan az olmamak kaydıyla, birbirinden ayrı, birden fazla alan, tek dönüşüm alanı olarak belirlenebilecek. Dönüşüm alanları, Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kapsamında belirlenebilen yenileme alanlarını da kapsayabilecek.

ASKERİ BÖLGELER HARİÇ

Dönüşüm alanlarındaki askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ve ülke güvenliğiyle doğrudan ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç olmak üzere, Hazineye ait arazi ve arsalarla plan kararıyla tescile konu edilebilecek alanlar, idareye devredilecek. Mülkiyeti Hazineye ait, ancak üzerinde kamu binası bulunan alanların, kamu hizmetinin verilmesine gerek olmaması halinde, arsası hariç bina, bedeli ödenerek idareye devredilecek.

Dönüşüm alanı içinde kalan ve tasfiye edilerek başka bir alana taşınması gerekecek kamu yapıları, arsası idare tarafından sağlanarak başka bir yerde yaptırılacak. Dönüşüm alanı sınırının kesinleşmesiyle birlikte, dönüşüm amaçlı imar planları kesinleşinceye kadar bu alanlarda, plan, plan değişikliği ve plan revizyonu, parselasyon planı, ifraz, tevhit, irtifak hakkı tesisi, terkini, cins tashihi, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi düzenlenmesi ve onaylanması, kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesisine ilişkin işlemler durdurulacak. Kararın onayından önceki bütün yapım faaliyetlerine, geçici olarak son verilecek. Dönüşüm alanı sınırları içindeki konutunun 12 Ekim 2004'ten önce yapıldığını belgeleyen gecekondu ve ruhsatsız yapı sahiplerine, buralarda ikamet edenlere; vadesi 20 yılı aşmamak üzere borçlandırılarak dönüşüm alanı içinde yapılacak sosyal konutlardan verilebilecek.

İDARE, YAPTIRIM GETİREBİLECEK

İdare, dönüşüm amaçlı imar planı ve idare meclisi tarafından onaylı kentsel tasarım projeleri kapsamında mimari özellikleri veya kentsel siluet içinde yöresel dokuya uymayan yapılarla ilgili cephe, cephe kaplaması, çatı özellikleri, giriş saçakları gibi konularda, verilen süre içinde ve meclis kararı almak koşuluyla yaptırımlar getirebilecek. Verilen süre içinde bunları yapmayanların yerine, idare bu işlemleri yaptırabilecek ve masrafları, yüzde 20 fazlasıyla maliklerden tahsil edilecek.

ACELE KAMULAŞTIRMA SAYILACAK

Kamulaştırma işlemi, Kamulaştırma Kanununun ''iskan amaçlı'' ve ''Bakanlar Kurulu kararı alınmaksızın yapılacak acele kamulaştırma'' olarak sayılacak ve yalnızca, kamulaştırma bedeline karşı itiraz edilebilecek. Yapıldığı dönemin mevzuat hükümlerine uygun olan, ancak öngörülen afet tehlikesi karşısında kısmen veya tamamen yıkılma tehlikesinin ortaya çıkması nedeniyle can ve mal güvenliğinin sağlanamayacağı yapılarda, güçlendirmeyle tehlikenin giderilebileceği teknik raporla belirlenen yapıların sahipleri, gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak.

Kat irtifakı veya kat mülkiyeti tesis edilmiş yapılarda, söz konusu işlemlerin yerine getirilmesinde maliklerin tamamının oybirliği kararı veya muvafakati aranmayacak. Bu işlemlerin giderlerine, maliklerin tamamı, hisseleri oranında katılmak zorunda olacak. İmar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılarla ilgili işlemleri düzenleyen İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun, yürürlükten kaldırılacak.