Gebelik planı yapan aşı olmalı mı?! Bilim Kurulu üyesi yanıtladı

Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, Hürriyet gazetesinde vatandaşlardan gelen soruları yanıtları. Yakın zamanda gebe kalmayı düşünenlere aşı yaptırmamaları öneriliyor. Gebeliğin ilk üç ayında cenine zarar verebilecek her türlü aşı, ilaç ve kimyasallardan fetüsün uzak tutulmasını sağlamak amaçlanıyor.

Aşılar ilk etapta 3 milyona yapılsa, yeni parti aşılarla da ikinci doz aşılamalar yapılsa daha iyi olmaz mı?
Gelen 3 milyon aşının yarısı yapılır ve kalan yarısı da bu kişilere ikinci doz için ayrılırsa, bu en riskli grubun aşılanması bakımından tedbirli bir yaklaşım olur. Ama gelen 3 milyon aşı ile 3 milyon kişiye ilk doz yapılırsa, ilk planda çok daha fazla kişiye aşı başlanmış olur ve toplumsal bağışıklığın elde edilmesi daha kısa zamanda sağlanabilir. Bu konuda karar, risk-yarar durumu tartılarak verilebilir.

Bir aşı acil kullanım onayı kapsamından çıkıp rutin kullanıma nasıl geçer?
O aşıyla ilgili faz-3 çalışmaları tamamlanır ve sonuçları olumlu çıkarsa, o zaman ruhsat başvurusunda bulunulur. Ancak faz-3 çalışmaları bazen birkaç yıl sürmektedir. Yeterince geniş sayıda kişide ve farklı popülasyonlarda (çocuklar, ileri yaştakiler, kronik hastalığı olanlar, bağışıklığı baskılanmış olanlar gibi) aşı, enfeksiyondan korumada etkin ve güvenli bulunur ve bu çalışmaların bilimsel usul ve yöntemlere uygun ve yeterli olduğu bilimsel komisyonlarda onaylanırsa, o zaman aşıya ruhsat verilir. Takiben aşı rutin kullanıma girer.

Gerçek bir enfeksiyondan kazanılan bağışıklık aşıdan kazanılandan iyi mi?
Böyle bir genelleme doğru olmaz. Kızamık gibi bazı hastalıkları geçirdiğimizde çok güçlü ve ömür boyu bir daha o hastalığa yakalanmayacak şekilde bir bağışıklık kazandığımız doğrudur. Ne var ki, örneğin grip gibi bazı hastalıkları geçiririz ama bu bizi bir sonraki mevsimde tekrar grip olmaktan korumaz. Oysa örneğin tetanoz veya su çiçeği aşılarında olduğu gibi aşıyla elde edilen bağışıklık, hastalıktan elde edilen bağışıklıktan daha güçlü ve koruyucudur.

Covid-19 aşıları size virüs bulaştırabilir mi? Test yaptırırken pozitif çıkma olasılığı ne?
Şu anda dünyada kullanımda olan mRNA, vektör tabanlı veya inaktif koronavirüs aşıları, COVID-19’a neden olan canlı virüs içermediği için COVID-19 ile enfeksiyona ve hastalığa neden olmaz. Aşının ikinci dozunu yaptırdıktan 15 gün sonra COVID-19 hastalığı gelişirse, bu aşının korumadığı anlamına gelir. Daha erken dönemde, yani henüz aşının etkili hale gelmesinden önce hastalanırsa, kişi çevresinden virüsü alıp hastalanmıştır, aşının etkisizliğinden söz edilemez. Aşılanan kişilerde aşıdan dolayı COVID-19’un tanısında kullandığımız PCR testleri pozitifleşmez, sadece bağışıklığın geliştiğini gösteren antikor testleri pozitif hale gelir.