Gazilerin sesinden 105 yıllık Çanakkale Zaferi

1979-1981 yılları arasında 606 köyü tarayarak, Çanakkale’de savaşan 90 gaziye Zafer günlerini anlattıran Önder, bu arşiv ile canlı tanıkların anılarını ölümsüzleştirdi.

Çanakkale Savaşları’nın üzerinden tam 105 yıl geç­ti. Son Çanakkale gazisi Hüseyin Kaçmaz, 100 yaşındayken, 1994 yılında yaşamını yitirdi. Çanakkaleli Kıbrıs gazisi ve gazeteci Cahit Önder, 1979- 1981 yılları arasında 606 köyü gezdi, 90 gaziye ulaştı. Zaferin canlı tanıklarının anılarını, 120 dakikalık ses ve 90 dakikalık görüntü kayıtlarıyla ölümsüzleştirerek, gelecek kuşaklar için büyük bir miras yarattı. Önder’in arşivinin kıymeti, koronavirüs tedbirleri nedeniyle Çanakkale Kara Savaşları’nın 105’inci yıldönümü törenlerinin iptal edildiği bugünde bir kez daha anlaşıldı. Koronavirüs salgını nedeniyle Tarihi Gelibolu Yarımadası’na bir süredir ziyaretçi gelemiyor. Önder, 42 yıllık arşivine böyle bir günde herkesin ulaşıp, 105 yıllık 'Çanakkale Geçilmez Destanı' heyecanını gazilerin kendi seslerinden dinleyerek yaşayabileceğini söyledi. Önder, şöyle konuştu:
"Bugün Çanakkale Kara Savaşları’nın 105’inci yıl dönümü. Koronavirüs nedeniyle kimsenin evlerinden çıkamadığı, törenlerin ve diğer etkinliklerin yapılamadığı bir günü yaşıyoruz. Ancak 105 yıl önce Çanakkale’de şehit olan, gazi olan atalarımızı unutmayız. Onların ruhları şad olsun. Hepsini saygıyla anıyoruz. 1979-1981 yılları arasında Çanakkaleli gaziler olarak bir araştırma yaptık ve 90 gaziye ulaştık, Çanakkale’nin çeşitli köylerinde. Bunların seslerini, görüntülerini aldık ve kitaplaştırdık. 105’inci yılda onların görüntüleri ve sesleriyle sizleri baş başa bırakırken, kendilerini de büyük bir saygıyla yad ediyoruz. Bu arşivde gazilerin çok değerli anıları var. Bunları saf, temiz belleklerinde kaldığı gibi bana aktarmışlardı. Sesleri ve onların görüntüleriyle sizleri baş başa bırakıyor, tekrar şehit ve gazilerimizi minnetle anıyoruz. Ruhları şad olsun."

Gaziler destanın nasıl yazıldığını anlatıyor

Halil Helvacı (1892): Bir gün mevzilerden ateş ediyoruz. Tetiği çekiyorum, çekiyorum, tüfek patlamıyor. ‘Bozuldu herhalde’ dedim. Yanımdaki arkadaşa, ‘Tüfek bozuldu ateşlemiyor’ dedim. Arkadaş bana baktı, ‘Ne bozulmuşu, senin parmak gitmiş’ dedi. Ben o zaman acısını duydum işte.
Recep Kutluer (1894): İntepe yakınlarındaki Çakaltepe’deki 2’nci Ağır Topçu Bölüğü’ndeydim. Bize İngiliz donanması hedef gösterildi. Topla nişan alırken göğsüme bir şey geldi ve yaktı. Bir de baktım vurulmuşum. Beni Çanakkale’ye bir hastaneye götürdüler. Bir hafta yattım. Sonra yine cepheye döndüm.