Gavur İzmir sözü nerden çıktı

İzmir'deki Cumhuriyet Mitingi'nde en çok tepki gösterilen kent için yakıştırılan "Gavur İzmir" sözüydü. Peki bu söz nerden çıkmıştı?

Sözün geçmişi 1922 yılına dayanıyor. Akşam yazarı sözünün geçmişini şu sözlerle aktardı; "O laf, 1922 yılı öncesini anlatır. Yangın öncesini."

İzmir'in "Gavur" lakabını kentteki alafranga yaşam ile aldığını belirten Ardıç, "Anadolu köylüsünün İzmir’e imparatorluk döneminde taktığı o ad, işte o eski İzmir’e attir. Çünkü İzmir, İstanbul’u saymazsak Selanik ile birlikte imparatorluğun en önemli iki limanından biriydi ve de oralarda “alafranga” bir hayat yaşanırdı.

Meyhaneleriyle, kahvehaneleriyle, tiyatrolarıyla, kulüpleriyle, müziğiyle, futboluyla, tenisiyle bu hayatı yaşayanlar da gerek oralarda yerleşmiş “levantenler”, yani artık Osmanlı olmuş sayılan yabancılar, yani “tatlı su frenkleri”, gerekse o şehirlerin “yerli gayrımüslim” halkıydı, eski “reaya” yani..."

Engin Ardıç'ın aktarımına göre işte bu yaşam tarzı ve kent sakinlerinin Türk'ten çok yabancıdan oluşması dolayısıyla Anadolu köylüsü İzmir'i "Gavur" diye aşağılıyordu. "Çünkü şehrin içindeki Hıristiyan ve Yahudi nüfusu, Müslüman nüfustan fazlaydı!"

Yani bu sözün kaynağı bugünkü İzmir ile uzaktan yakından alakalı değil. Tamamen 1922'lerde Hıristiyan ve Yahudi nüfusunun fazlalığından bu lakap takılmıştı.

Ardıç'ın son sözü İzmir'e bu gerçeği bilmeden laf atanlara... Şöyle diyor Ardıç; "Dolayısıyla, bugün bazı şeriatçıların İzmir’e gâvur demeleri yalnızca onların ahmaklığını kanıtlar."