Fukuşima'da yakıt çubukları kaldırılıyor

Japonya’daki Fukuşima nükleer santralında tehlikeli ve bir o kadar da hassas bir operasyon başlıyor.

Mühendisler, deprem ve tsunamiden zarar gören reaktörlerin birindeki binden fazla yakıt çubuğundan ilkini çıkarmaya hazırlanıyor.

Bu operasyon santralın sabitlenmesi sürecinde riskli ve önemli bir adım olarak görülüyor.

Yakıt çubukları, 4’üncü ünitedeki depolama havuzunda tutuluyor.

Bina, 2011 yılı Mart ayında deprem ve tsunami sonrası meydana gelen patlamada büyük zarar görmüştü.

Yakıt çubuklarının güvenli bir yere taşınması başlıca öncelikler arasında yer alıyordu ancak bu operasyonun başlaması aylar süren planlama ve tamir işlemlerinden sonra mümkün oldu.

Görüştüğüm üst düzey bir yetkili, “Çok zor olacak ama yapılması lazım” dedi.

Uranyum yakıtı içeren çubuklar dört metre uzunluğunda. Deprem ve tsunami felaketinden sonra çubukların zarar görmüş olmasından endişe ediliyor.

Tsunami Japon kıyılarını vurduğunda dalgalar reaktörlere elektrik sağlayan dizel jeneratörlere kadar uzandı. Reaktörlerden üçünde kısmi erime meydana geldi.

Aynı zamanda tesadüfen 4’üncü ünitede bakımdan geçiyordu, dolayısıyla tüm yakıt çubukları depodaydı.

Fakat yanındaki bir reaktörde erime meydana gelmesiyle biriken hidrojenin ünitede patlamaya neden olduğuna inanılıyor.

Günlerce sürecek

Tsunami felaketinden günler sonra patlamanın 4’üncü ünitesinin depolama havuzunda tahribat yaratmasından endişe ediliyordu. Yetkililer de helikopterler ve itfaiye hortumlarıyla havuzu her daim suyla doldurdu.

Güvenlik açısından yakıtın sürekli olarak su altında tutulması ve aşırı ısınmayla zehirli atıkların sızmasına engel olmak için yakıtların havayla temasının kesilmesi gerekiyor.

Yakıt çubuklarının çıkarılması işlemi özen gerektiren bir işlem.

Ekonomi, Ticaret ve Sanayii Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili çubukların 22’lik partiler ve içi su dolu variller içinde çıkarılacağını söyledi.

Bu işlem, binaya yeni yerleştirilen vinçle yapılacak.

Her bir partinin kaldırılması 7-10 gün sürecek.

Operasyonla ilgili risk teşkil edebilecek iki sorun var. Çubuklar zarar görmüşse sızıntı yaşanabilir. Diğer bir mesele de çubukların havayla temasının önüne geçilebilmesi için varillerin sızdırıp sızdırmadığının iyi denetlenmesi.

Bakanlık yetkisi, yakıtlardan “radyasyon sızıntısı yaşanması” riskinin ve yakıtları taşıyan varillerin düşme riskinin de bulunduğunu aktarıyor.

Yetkili bu risklere karşı, ek ağırlık telleri ve elektrik kesintisine karşı yakıtın tutulabilmesine yönelik bir mekanizmanın kurulması gibi önlemlerin alındığını söylüyor.

Santralın işletmecisi Tepco, yaptığı açıklamada tehlikelerin en aza indirilmesi için bir güvenlik sistemi kurulduğunu duyurdu.

Örneğin, yakıt kabı ve vinç güçlendirildi.

Yapılan testler de, yakıt kabı düşse bile zarar görmeyeceği yalnızca mühürlerinin kırılabileceği görüldü.

Yakıt çubukları daha sonra soğutma sistemi olan yeni bir ortak havuza yerleştirilecek.

Bakanlık yetkilisine göre ortak havuz, yaklaşık 10 ila 20 yıl arasında değişen uzun dönemli kullanım için tasarlandı ve olası deprem felaketlerine karşı güçlendirildi.

Tepco’nun açıklamasında çubukların zarar görüp görmediğine dair tüm işaretlerin denetleneceği ve deprem sırasında havuza enkazın birikmesi nedeniyle riskler bulunduğu belirtildi.

Operasyon başladığında mühendisler çubuklarda hasar olup olmadığını daha rahat inceleyebilecek.

Japonya’nın önde gelen nükleer denetçilerinden üst düzey bir yetkili “Kameralarla yapılan denetimler, çubukların iyi durumda olduğunu gösteriyor ama zarar görüp görmediklerinden emin değiliz. Hiç belli olmaz” dedi.

Yetkili, tüm yakıt çubuklarının kaza sırasında havuzda bulunması nedeniyle 4’üncü ünitenin riskli olduğunu söyledi.

Eğer operasyon başarıyla tamamlanırsa, daha sonra 1, 2 ve 3’üncü ünitelere bakılacak.

Bakanlık yetkilisi, araştırmalar sonunda her bir reaktördeki erimelere rağmen ısılarının sabitlendiğini belirtiyor.

Tepco, yakıt çubuklarının kaldırılması işlemine ne zaman başlanacağını açıklamadı ama şirketin krizi ele alış yöntemine duyulan öfke bu son operasyonun da yakından takip edileceğine işaret ediyor.