Mason listesindeki ünlüler

Simurg Kitabevi tarafından geçtiğimiz hafta sonu düzenlenen ‘Bir Masonun Evrak-ı Metrukesi’ müzayedesinden son anda çıkarılan, Türkiye’nin en ünlü masonlarından Aydın Bilge’nin terekesi, masonlarla ilgili sır perdesini aralıyor. Masonlar ve masonluk tarihi açısından çok önemli evraklar, masonların sır olarak tuttukları ‘üstad’ ve yeni katılanlar için yemin metinleri, üye fotoğrafları, aile bilgileri, adres ve telefon numaralarının bulunduğu kayıt defterleri, şükran belgesi, sertifika, katılma şartları, mason adayların doldurduğu formlar, sosyal faaliyetler ve rotary kulüpleriyle ilgili bilgiler ile bültenlerden oluşuyor. Sevgi Locası’na ait belgelerin büyük çoğunluğunun loca dışına çıkarılması yasak. Zaman’ın ulaştığı belgeler ışığında masonların örgütlenmesini, yemin yöntemlerini, gizlilik ve disiplin anlayışlarını, tüzüklerini ve masonluğu yaymak için izledikleri yolu bir dönem Sevgi Locası’nın genel sekreterliğini yapan Aydın Bilge’nin kendi el yazısından öğrenmek mümkün. Kayıt Defterleri’nde Türkiye’den pek çok ünlü ismin adı ve fotoğrafı yer alıyor. Bunlardan bazıları şöyle: Üstad Cemil Sena, Nafiz Enen, Hürriyet Gazetesi’nin eski sahibi Erol Simavi, Süleyman Demirel’in cumhurbaşkanlığı döneminde başdanışmanı olan Prof. Dr. Bozkurt Güvenç, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti eski Başkanı Nail Güreli, 27 Mayıs 1960’tan sonra oluşturulan devrim hükümetinde sanayi bakanlığı yapan, Türk Eğitim Vakfı kurucularından Şahap Kocatopçu, M. Ali Berkman, yazar Oğuz Atay’ın hocası Mustafa İnan, Bütün Türkiye dergisinin yazarı ve Türkçe Kur’an-ı Kerim’i hazırlayan Osman Nebioğlu, Vakko’nun sahibi Vitali Hakko, Topkapı Sarayı Müzesi eski Müdürü Hayrullah Örs, ünlü Roma hukuku Profesörü Ziya Umur, yazar İskender Ohri, emekli Amiral Burhanettin Erinkul, Şanar Yurdatapan’ın kuzeni Can Arpaç, Star TV’nin ilk genel müdürü Yekta Okur. Kapağında ‘Her Rotaryen Bir Büyükelçidir’ yazan Topkapı Rotary Kulübü’nün 1991-92 yönetim kurulu çalışma raporunda ise ilginç detaylar var. Yeni mason adaylarının basın, spor, sanat ve sinema kesiminden seçilmesi, yaş ortalamasının aşağıya çekilmesi gibi kararlar bulunuyor. Masonlar arasında tanışıklık ve dostluğun gelişmesi için ‘ocakbaşı’ toplantılarının yapılması gerektiğini, bunun için de masonların 6’şar kişilik gruplara ayrıldığı, bu kararın da “ev sahibinin misafir davet etmesine imkan yaratmak için” alındığı belirtiliyor. Altı kişilik listelerde üst dereceli masonun ismi, altında ise diğer masonların ismi ve telefon numaraları yer alıyor. Yine çalışma raporunda çevre kirliliği, kimsesiz çocuklara sahip çıkılması, huzurevlerindeki Rotary Ann’lerin ziyaret edilmesi gibi sosyal sorumluluklar üyelere hatırlatılıyor. ‘Bir Masonun Evrak-ı Metrukesi’nden çıkan ilginç belgelerden biri de yeni mason adayları için doldurulan ‘Tahkik Levhası’. ‘Tahkik Levhası’ndaki yaklaşık 20 sorunun bazıları şunlar: “Din, felsefe ve toplum meseleleriyle ilgileniyor mu? Mason olmayı neden istiyor? Devam ve aidat gibi hükümleri yerine getirmeyi taahhüt ediyor mu? İçtimai hayattaki mevkii ne? Hürmet görüyor mu? Sabıkalı mı? Masonluktan şahsı, cemiyet namına ne bekliyor? Masonluğa uyabilecek kabiliyeti var mı?” Üzerime gelirlerse tıpkıbasım yayınlarım Simurg Kitabevi’nin sahibi İbrahim Yılmaz, ‘Bir Masonun Evrak-ı Metrukesi’nden sonra çıkarılan gürültüden memnun gözüküyor. Bir mason locasına ait belgeleri 1994’te bir hurdacıdan alan Yılmaz, Aydın Bilge’nin özel yazışmaları ve fotoğraflarının da bulunduğu bazı evrakları ayırdıktan sonra bu belgeleri satışa çıkardı. Ancak müzayedenin yapılacağı gün Ertuğrul Özkök’ün yazısı işi karıştırdı. Bilge’nin ailesi avukatlarıyla beraber Yılmaz’ın yanına geldi. Bundan sonrasını Yılmaz şöyle anlatıyor: “Bilge’nin eşi, ‘Vicdanınız varsa bunları satmayın.’ diyerek yalvardı. Evrakları listeden çektim. Ama sonradan ‘Yılmaz korktu’ şeklinde dedikodular kulağıma geldi. Eğer biraz daha üzerime gelirlerse tüm evrakı tıpkıbasım yapıp yayınlayacağım.” Mason oldukları bilinmiyor ama çok önemli mevkideler Aydın Bilge ailesinin İstanbul Lion Otel'de düzenlenen müzayede öncesi “dava açarız” uyarısı üzerine İbrahim Yılmaz elindeki mason evraklarını satıştan çekti. Aydın Bilge'den kalan defter ve matbu eserlerde masonluğu deşifre olmuş isimlerle birlikte bugüne kadar adı masonlukla yan yana gelmemiş birçok isim yer alıyor. 1970'li yıllara ait kayıtlarda mason locası üyesi olarak belirtilen isimlerin çoğu ölmüş; ancak aralarında yaşayanlar mevcut. Kırmızı kaplı defterde tanınmış isimler olarak trafik kazasında hayatını kaybeden dergici Ercan Arıklı, Erol Simavi, Nail Güreli, Selçuk Erez, Yaşar Ülkümen’in yanı sıra; Alpaslan Koyunlu, Hüsamettin Arkan, Saim Sayar, Behiç Başak, Ersin Kocaoğlu, Rauf Ozan, Nejat Çetingöz, Yaşar Malta gibi kamuoyunda tanınmayan birkaç yüz isim yer alıyor. Kültür (Locası) başlıklı sayfadaki isimlerden bazıları da şöyle: Sebahattin Dağlıkılıç, Atilla Büyük Tuncay, Mehmet Oksal, Ulvi Çetinkaya. Erenler Locası başlığı altındaki isimler ise şunlar: İskender İrde, Ahmet İnal, Ahmet Akkan, Erdoğan Onart, Sami Bay, Muhittin Darga, Sakıp Gökçay, Mutlu Eryar, Bahadır Menge, Ethem Okçuoğlu, Selahattin Güven, Erdoğan Faysal. İsim olarak çok ünlü olmasalar bile listelerde yer alan kişilerin toplumda önemli mevkilere sahip oldukları ilk bakışta anlaşılıyor. Bazıları hakkında ise hiçbir bilgi bulunmuyor. Bazıları da Türkiye'nin ünlü aileleriyle aynı soyadı taşıyor. Gizli kalan yemin Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'nın 'Üstad Mason Yemini' şöyle: "Ben, ... Yücelerin Yücesi'nin huzurunda ve burada toplanmış üstad hür masonlar önünde yemin ederim ki; bana verilecek üstadlık sırlarını, çıraklara, kalfalara ve mason olmayanlara açıklamayacağım. Görev ve prensip ilkesine bağlı kalarak, işaretlere ve çağrılara karşılık vereceğim. İşte ve sözde beş doktrin ilkesine bağlı kalacağım. Bir üstad masonun şeref ve namusunu, kendi şeref ve namusum gibi benimseyerek koruyacağım. Bu yeminimi yerine getirmede Yücelerin Yücesi yardımcım olsun." Haber: İbrahim Balta-Abdullah Kılıç Kaynak: www.zaman.com.tr