Fon bankaları kara geçti

Mart sonu itibariyle 2002 yıl sonuna göre, toplam aktifler yüzde 8 oranında azalarak 220.2 katrilyon liraya (129.5 milyar dolar) geriledi. Türkiye Bankalar Birliği ''Türk Bankacılık Sistemi Mart 2003'' raporunu açıkladı. Buna göre, Aralık 2002 sonu itibariyle yüzde 78 olan toplam aktiflerin milli gelire oranı Mart sonu itibariyle yüzde 75'e düştü. Bu yılın ilk 3 ayına ait veriler Irak savaşının olumsuz etkilerini önemli ölçüde yansıtırken, aktif toplamı ticaret bankaları grubunda, kamusal sermayeli bankalarda yüzde 5, özel sermayeli bankalarda yüzde 8, yabancı bankalarda yüzde 11, Fon'da bulunan bankalarda yüzde 23 oranında azaldı. Mevduat kabul etmeyen bankalar grubunun aktif toplamındaki küçülme de yüzde 8 oldu. Ziraat Bankası, bu yılın ilk üç ayında yine en büyük banka olurken, aktif büyüklüğü 39 katrilyon 832 trilyon liraya ulaştı. Ziraat Bankası'nı, 25 katrilyon 135 trilyon lira aktif büyüklükle Akbank izledi. Üçüncü sırada ise, 24 katrilyon 857 trilyon lira aktif büyüklükle Türkiye İş Bankası yer aldı. Sektörün toplam faaliyet karı yüzde 6 oranında artarak 2 katrilyon 302 trilyon lira (1 milyar 354 milyon dolar) olurken, net kar ise yüzde 32 oranında azalarak 651 trilyon 690 milyar liraya (383 milyon dolar) geriledi. Finansal yeniden yapılandırılan kredilerin takipteki krediler statüsünden çıkarılmasıyla takipteki kredilerin (net) toplam kredilere oranı yüzde 6.6'dan yüzde 5.2'ye düştü. Buna göre, toplam mevduatın dağılımında, kamusal sermayeli bankaların payı 2 puan artarak yüzde 36'ya yükselirken, özel sermayeli bankaların yüzde 59, yabancı bankaların ise yüzde 2 olan payları aynı kaldı. Fon'daki bankaların payı ise 1 puan azalarak yüzde 4'e geriledi. En yüksek kara, TMSF bünyesindeki Pamukbank ulaştı. Pamukbank'ın denetlenmemiş mali tablo bilgilerine göre, ilk üç aylık karı 359 trilyon 292 milyar lira oldu. Pamukbank'ı 164 trilyon 719 milyar liralık karla yine Fon bünyesindeki Bayındırbank izledi. Halk Bankası ise 124 trilyon 708 milyar liralık karla üçüncü oldu. Daha sonra, 62 trilyon 491 milyar liralık karla Akbank, 32 trilyon 62 milyar lirayla Yapı Kredi, 27 trilyon 199 milyar lirayla Garanti Bankası, 18 trilyon 535 milyar lirayla Finansbank, 15 trilyon 348 milyar lirayla İş Bankası, 15 trilyon 148 milyar lirayla Vakıfbank geldi. Bnp-Ak Dresdner Bank, üç ayda 14 trilyon 496 milyar lira, Ziraat Bankası 9 trilyon 434 milyar lira, TSKB 5 trilyon 141 milyar lira, Şekerbank 4 trilyon 951 milyar lira, TEB 4 trilyon 385 milyar lira, Dışbank 2 trilyon 465 milyar lira, Alternatifbank 1 trilyon 59 milyar lira kar etti. Toplam krediler içinde, ticaret bankaları grubunun payı yüzde 90, mevduat kabul etmeyen bankaların payı ise yüzde 10 oldu. Ticaret bankaları grubunda, kamusal sermayeli bankaların payı yüzde 16, yabancı bankaların payı yüzde 4 olarak belirlendi. Fon'a devredilen bankaların payı yaklaşık 1 puan azalarak yüzde 2'ye geriledi, özel sermayeli bankaların payı ise 2 puan artarak yüzde 67'ye çıktı. Sektördeki ilk 5 bankanın sektör aktif payı yüzde 59, mevduat payı yüzde 62, kredi payı ise yüzde 55 oldu. İlk 10 bankanın sektör aktif payı yüzde 82, mevduat payı yüzde 87, kredi payı ise yüzde 74 olarak hesaplandı. Sektör bilançosunda 2002 yılı sonuna göre, yabancı para aktiflerin payı 2 puan azalarak yüzde 44'e, yabancı para pasiflerin payı ise 1 puan düşerek yüzde 49'a indi. 2003 Mart döneminde bankacılık sektörünün bilanço içi yabancı para aktif ile yabancı para pasif farkı eksi 6 milyar dolar civarında geçen yıl sonu ile yaklaşık olarak aynı kaldı. BDDK tarafından dövize endeksli varlık ve yükümlülükler de dahil edilerek yapılan hesaplamalara göre, 2003 Mart sonu itibariyle sektörün bilanço içi yabancı para pozisyonu 486 milyon dolar oldu. Takipteki kredilerin (net) bilanço içindeki payı yüzde 1.4'e geriledi. Finansal Yeniden Yapılandırma Programı çerçevesinde yapılandırılan kredilerin bu statüden çıkmış olması takipteki kredilerdeki azalmada etkili oldu. Buna bağlı olarak takipteki kredilerin (net) toplam kredilere oranı yüzde 6.6'dan yüzde 5.2'ye düştü. Takipteki kredilerin toplam kredilere oranı kamu bankalarında yüzde 12.7'den yüzde 11.3'e, özel bankalarda yüzde 4.3'ten yüzde 4'e, fondaki bankalarda ise yüzde 47.1'den yüzde 23.2'ye düştü. Mart sonu itibariyle, toplam mevduat yüzde 11, TL mevduat yüzde 8, yabancı para mevduat ise yüzde 14 oranında azaldı. İlk üç aylık dönemde vergi avantajı nedeniyle TL mevduattan kamu kağıtlarına ve yatırım fonlarına talep sürdü. Diğer yandan savaş nedeniyle döviz tevdiat hesaplarının bir bölümü sistem dışına çıktı. 31 Mart 2003 tarihindeki satın alma gücü esas alındığında yabancı para mevduat 7.6 milyar dolar, TL mevduat ise 3 milyar dolar azaldı. Sektör özkaynakları yüzde 3 oranında küçülerek 28 katrilyon 92 trilyon lira (16 milyar 524 milyon dolar) olarak gerçekleşti. Mart sonu itibariyle geçen yılın aynı dönemine göre faiz gelirleri yüzde 16, faiz giderleri ise yüzde 23 oranında azaldı. Bu gelişmeye bağlı olarak net faiz geliri yüzde 3 oranında arttı. Öte yandan, bankaların kur riskine ilişkin olarak da net bilanço pozisyonunun eksi 2 katrilyon 282 trilyon lira olduğu belirlendi. 2003 Mart sonu itibariyle bankacılık sektöründe 53 banka faaliyet gösterdi. Toplam şube sayısı ise yüzde 14 azalarak 6 bin 92'ye geriledi. Sektördeki personel sayısı 122 bin 513 kişi olarak belirlenirken, Fon bünyesinde bulunan Bayındırbank ve Pamukbank'ın personel sayısı 5 bin 353 kişi oldu. Sektörde çalışanların 68 bin 389'unu erkek, 54 bin 124'ünü ise kadınlar oluştururken, toplamda 3 bin 298'i yüksek lisans ve doktora, 66 bin 853'ü yüksek öğrenim görmüş durumda. İlkokulu bitirenlerin sayısı 1.608 kişi olarak belirlenirken, orta öğretim kurumlarını bitirenlerin sayısı da 50 bin 754 kişi olarak hesaplandı.