Fiyat geliştirme raporu açıklandı

Merkez Bankası, Haziran ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarının tüketici fiyatları üzerinde 0,77 puan azaltıcı etkide bulunduğu, döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerindeki etkisinin ise yaklaşık 0,87 puan olarak hesaplandığını bildirdi.

Merkez Bankası, ''Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri''ne ilişkin teknik raporu açıkladı. Raporda, Haziran ayı tüketici enflasyonu gelişmesinde temel olarak ''yüksek oranda gerileyen işlenmemiş gıda ürünleri fiyatları ile döviz kurunda gözlenen gelişmeler sonucunda artış gösteren dayanıklı tüketim malları ve enerji fiyatlarının'' belirleyici olduğunun görüldüğünü belirtildi.

Enflasyonun genel eğilimini ölçmeye yönelik hesaplanan enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altın hariç TÜFE göstergesinin yıllık artış oranının, Haziran ayında yüzde 6,1 olduğu kaydedilen raporda, ''mevsimsellikten arındırıldığında aylık artışın yüzde 0,54 olduğu gözlenmektedir'' denildi.

Raporun ''Yaklaşan Gelişmeler'' bölümünde, mevsimsel olarak işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının Temmuz ayında da düşmesinin beklendiğini, Temmuz ayı ile birlikte giyim ve ayakkabı sektöründe indirim sezonuna girildiğini, Temmuz ayında ilaç fiyatlarında yüzde 5'lik bir artışın söz konusu olduğunu belirtildi.

Ayrıca raporda, Temmuz ayı başı itibarıyla eldeki bilgilere göre, imalat sanayi içindeki kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri fiyatlarında yüksek artışlar öngörüldüğü de ifade edildi.

HAZİRAN AYI GELİŞMELERİ
Enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecek ve tütün ürünleri ile altın hariç TÜFE göstergesinin yıllık artış oranının, tüketici enflasyonuna kıyasla daha düşük bir seviyeye işaret etmekle birlikte, döviz kurunda yaşanan gelişmeler çerçevesinde yükseliş eğilimini Haziran ayında da sürdürdüğü belirtildi. Raporda, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları incelendiğinde, işlenmemiş gıda fiyatlarının grup fiyatları üzerinde belirleyici olmaya devam ettiğinin görüldüğü bildirilerek, işlenmemiş gıda fiyatlarının, Haziran ayı enflasyonuna olumlu katkıda bulunduğu kaydedildi. Bu gelişmede, Haziran ayında sebze fiyatlarındaki belirgin gerilemenin etkili olduğu da belirtilerek, ''İşlenmemiş gıda fiyatlarının Temmuz ayında da enflasyona olumlu katkı yapması beklenmektedir'' denildi. Haziranda kiranın aylık artış hızı bir önceki yılın aynı dönemine oranla yavaşladığı ancak, kiraların halen yüzde 20'ler civarındaki yüksek oranlı yıllık artış seyrini koruduğunun görüldüğü bildirilen raporda, şu bilgiler yer aldı: ''Konut grubunun kira dışındaki kısmını oluşturan enerji ve bakım onarım grubunda ise döviz kurundaki artışa paralel olarak fiyat artışları gözlenmektedir. Ulaştırma grubu fiyatları, uluslararası petrol fiyatları ile son dönemde döviz kurunda yaşanan gelişmelerden önemli ölçüde etkilenmektedir. Yılın ilk beş ayında yüzde 7,5 oranında artan akaryakıt (kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları) fiyatları Haziran ayında yüzde 5,9 oranında artmıştır.

Diğer taraftan, otomobil fiyatları Haziran ayında yüzde 5,02 oranında artarak, ulaştırma grubu fiyat artışında belirleyici bir diğer kalem olmuştur.'' Raporda, yiyecek ve içecek hizmetleri fiyatlarının yıllık artış hızındaki yavaşlamanın devam ettiği ifade edilen raporda, diğer taraftan, konaklama hizmetleri fiyat artışlarının dalgalı bir seyir izlediği ve Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla daha yüksek oranda arttığının görüldüğü kaydedildi.

MAL GRUBU FİYATLARI
''Yurtdışı piyasalardaki gelişmelere paralel olarak 2006 yılının ilk beş ayında yüzde 39,9 gibi yüksek oranda artan altın fiyatları, tüketici enflasyonunu söz konusu dönemde oldukça olumsuz etkilemiştir'' denilen raporda, uluslararası altın fiyatlarının Haziran ayında belirgin şekilde gerilemesine rağmen, son dönemde döviz kurunda gözlenen gelişmelerin, altının yurt içi fiyatlarındaki gerilemeyi sınırladığına dikkat çekildi. Mal grubu fiyatlarının yıllık artış oranının geçen yıl ki düzeyinin üzerindeyken, hizmet grubu fiyatlarının yıllık artışının bir önceki yıldaki seviyesinin altında olduğu bildirilen raporda, şöyle denildi: ''Yılın ilk yarısında, enerji fiyatları ile işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarındaki yüksek artışlar mal grubu enflasyonunu olumsuz etkilemiştir. Bunun yanında, Mayıs ve Haziran aylarındaki döviz kuru hareketleri, ev eşyası, eğlence-kültür ve haberleşme gibi dayanıklı tüketim mallarının içerildiği kalemler yoluyla mal grubu fiyat enflasyonunu artırmıştır. Hizmet grubunda ise kira ve lokanta-oteller gruplarındaki yüksek yıllık fiyat artışları devam etmektedir. Öte yandan, ulaştırma hizmetlerinin yıllık artış oranı bir önceki yıldaki seviyesinin altında seyrederken, diğer hizmetlerin eğiliminde son dönemde bir değişiklik olmamıştır.''

DÖVİZ KURUNUN ETKİSİ
Döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerinde doğrudan etkilerinin, genel olarak akaryakıt, altın ve dayanıklı tüketim malları kanalıyla gözlendiği bildirilen raporda, ''Haziran ayında, döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerindeki etkisi yaklaşık 0,87 puan olarak hesaplanmaktadır. Böylece, enflasyon üzerinde Mayıs ve Haziran aylarındaki döviz kuru hareketlerinden kaynaklanan toplam doğrudan etki 1,5 puana ulaşmıştır'' denildi. Raporda, işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının son bir yıllık dönemde çok yüksek oranda artmasının, söz konusu grup fiyatlarının Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (ÖKTG) içinde göreli katkısının artmasına yol açtığı kaydedilerek, ancak Haziran ayında, ÖKTG içinde işlenmemiş gıda ürünlerini dışlayan göstergenin (ÖKTG-B) aylık artış oranının yüksek olduğunun görüldüğüne de dikkat çekildi. Bunun sebebinin ''döviz kurundaki gelişmelerin fiyatlar üzerindeki etkisi'' olduğu ifade edilen raporda, şu görüşler yer aldı: ''TÜFE içerisindeki madde fiyatlarından derlenen dağılım endeksine göre, fiyatları artan ürünlerin toplam ürünler içindeki payının Nisan ayında düşüş eğilimi gösterdiği, ancak Mayıs ve Haziran aylarında mali piyasalardaki dalgalanma ile birlikte bir önceki yıldaki seviyelerinin belirgin olarak üzerinde olduğu görülmektedir.

ÜFE'DEKİ ARTIŞ SANAYİDEN
Haziranda yüzde 4,02 olarak gerçekleşen ÜFE enflasyonu, temelde sanayi sektörü fiyatlarındaki yüksek artışlardan kaynaklanmıştır. Döviz kurunda Haziran ayında gözlenen artışların, imalat sanayi fiyatları üzerindeki etkisi belirgin olarak görülmektedir. İmalat sanayi fiyatları sektörel bazda incelendiğinde, Haziran ayında alt kalemlerin genelinde önemli artışlar görülmekle birlikte, ağırlıklı olarak kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri, ana metal sanayi ve tekstil ürünleri imalatındaki fiyat artışlarının etkili olduğu görülmektedir.'' Raporda, ''Önceki raporlarımızda da vurgulandığı üzere, ÜFE, fiyatların vergi hariç olarak derlenmesi nedeniyle, döviz kurundaki hareketlere karşı daha duyarlı hale gelmiştir. ÜFE'de görülen bu artışlar gelecek dönem enflasyonu açısından maliyet yönlü riskler oluştursa da, tüketici enflasyonuna yansımasının talep koşullarına ve hizmet enflasyonunun gelecekte izleyeceği seyre bağlı olacağı vurgulanmalıdır'' denildi.

İLK RAPOR
Bu arada, Merkez Bankası'nın fiyat gelişmeleri raporu ilk kez yayınlanıyor. Rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iki iş günü içinde yayımlanacak ve TCMB'nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade edecek. Rapor, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlıyor.