Fidye nedir, kimlere verilir ve fidye hangi durumlarda ödenir?

Ramazan ayı günlük fidye tutarı ne kadar oldu, 2019 ramazan fidyesi günlük kaç para sorularının yanıtı Ramazan'ın başlaması ile araştırılmaya başladı. Bu sene Ramazan ayı 5 Mayıs pazar gecesi ilk sahur ile başladı. Peki Ramazan ayında çeşitli sebeblerden dolayı oruç tutamayan vatandaşlar kaç para fidye verecek, 2019 ramazan ayı günlük fidye miktarı belli oldu. İhtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan ve daha sonra da kaza etmesi olası görülmeyen bir müslümanın , oruç tutamadığı her güne karşılık ödeme yapmasına fidye denir. 2019 yılı günlük fidye miktarı ise alt sınır 23 lira oldu.

RAMAZAN AYI GÜNLÜK FİDYE MİKTARI AÇIKLANDI: Fitre miktarı bir kişinin günlük doyum parası göz önüne alarak belirleniyor. Bu yılın fitre miktarı olarak günlük 23 TL’yi belirleyen Diyanet, 2019 yılının sadaka-i fıtır tutarını açıklamıştı. Peki, fıtır sadakası olarak da bilinen fitre kimlere verilmeli ve kimlere sadaka-i fıtır geçmez?

ORUÇ FİDYESİ NEDİR: Fidye, bazı ibadetlerin yapılamaması ve bir takım kusurların işlenmesi halinde ödenen dini-mali yükümlülük olarak biliniyor. İbadetlerle ilgili fidye, ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan ve daha sonra da kaza etmesi olası görülmeyen bir müslümanın , oruç tutamadığı her güne karşılık bir fidye ödemesi öngörülüyor.

Bakara suresinde de oruç ve fidye konusu “Ey iman edenler! Sizden öncekilere farz kılındığı gibi sakınasınız diye size de sayılı günlerde oruç farz kılındı. İçinizden hasta veya yolcu olan başka günlerde sayısınca tutar. Orucu tutmakta zorlananlara (zorlukla güç yetirebilenlere veya güç yetiremeyenlere) bir yoksulun -günlük- yiyeceği kadar fidye gerekir. Kim gönüllü bir iyilik yaparsa bu kendisi için bir iyiliktir. Eğer bilirseniz orucu tutmanız sizin için daha hayırlıdır. -O sayılı günler- doğruyu eğriden ayırma, gidilecek yolu bulma konusunda açıklamalar ve insanlara rehber olarak Kur’an’ın indirildiği ramazan ayıdır. Artık içinizden kim bu aya yetişirse onu oruçlu geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa başka günlerde sayısınca tutar. Allah sizin için kolaylık istiyor, güçlük çekmenizi istemiyor. Sayıyı tamamlamanız, sizi doğru yola iletmesine karşılık Allah’ı tâzim etmeniz için ve umulur ki şükredersiniz diye -oruçla yükümlü tutup hükümlerini açıklıyor-”

FİDYE MİKTARI NE KADAR: Bir fidye, bir kişiyi bir gün doyuracak yiyecek miktarı veya bunun ücretidir. Bu da “sadaka-i fıtır” ile aynı miktarı ifade eder. Bu, fidyenin asgari ölçüsüdür. İmkânı olanların daha fazla vermesi daha iyidir. 

FİDYE NE ZAMAN VERİLİR: Oruç fidyeleri, Ramazan ayının sonunda toptan verilebileceği gibi, Ramazan ayı içinde günlük olarak veya Ramazan ayı başında da verilebiliyor. 

FİTRE KİMLERE VERİLİR, KİMLERE VERİLMEZ: Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu eski Üyesi ve İstanbul Aydın Üniversitesi Toplumsal Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (İAÜ- TARMER) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Saim Yeprem CNN Türk’e özel yaptığı açıklamada fıtır sadakasının hayır kurumlarına da verilebileceğini ifade etti. Kur’an’da yer alan ayete göre hayır kurumlarının da bu ücreti zekat için ayrılmış olan kısımlardan kullanması gerektiğini belirten Yeprem, bu kuruluşların çok çeşitli faaliyetlerinin olduğunu hatırlattı. Öte yandan önce ailesel ardından da bölgesel yakınlığın dikkate alınması gerektiği belirtildi. Fitre akrabalara ve aileye farklı hanelerde yaşaması halinde verilebilirken aynı hane içerisinde yaşayan akrabalara verilmesi ise uygun görülmüyor.

FITIR SADAKASINI KİMLER VERMELİ: Fidye, bir kimseyi bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtarmak için ödenen bedel demektir. Dinî bir terim olarak ise, oruç ibadetinin eda edilememesi sebebiyle veya hac ibadetinin edası sırasında işlenen birtakım kusurların giderilmesi için ödenen maddi bedeli ifade eder.

Kur’an-ı Kerim’de, “Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir yoksul doyumu fidye öder.” (Bakara, 2/184) buyrulmaktadır. Buna göre ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra bu oruçları kaza etme imkânı bulamazsa, her gününe karşılık bir fidye öder (Serahsî, el-Mebsût, III, 100; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 395-397).

Öte yandan Şâfiîlere göre Ramazan ayının kaza borcu herhangi bir mazeret olmaksızın yerine getirilmeden, öteki Ramazan gelecek olursa, kaza borcuna ilaveten bir de fidye ödeme yükümlülüğü ortaya çıkar (Nevevî, el-Mecmû’, VI, 364; Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 645).