15 Temmuz darbe girişiminin mimarı Fetullah Gülen'in iade sürecinde neler yaşandı? Peki gelinen nokta ne? İşte 1 yılda yaşananların özetini AA derledi. FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın talimatıyla Bakanlık bürokratları örgütün elebaşı Gülen'in iadesi için çalışma başlattı FETÖ'nün darbe girişiminden 4 gün sonra ABD'den FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in iadesini talep eden Adalet Bakanlığı, ABD'li yetkililerle bugüne kadar çeşitli görüşmeler gerçekleştirdi. Adalet Bakanlığı, 19 Temmuz 2016'da ABD'ye Gülen hakkında 4 ayrı iade dosyası gönderdi. Böylece Gülen'in iadesiyle ilgili süreç resmen başlatıldı. İade dosyalarında Gülen'in acilen tutuklanması da talep edildi. Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından aynı dönemde Gülen'in geçici tutuklanması amacıyla ABD'ye ikinci bir yazı gönderildi. Yazışmaların ardından ABD Adalet Bakanlığı, 7 Ağustos 2016'da Türkiye'ye Gülen'in iadesi konusunda yapılacak görüşmeler için mektup gönderdi. Mektupta, Adalet Bakanlığından bir heyetin ABD'ye gönderilmesi ya da Amerikan Adalet Bakanlığından bir heyetin Türkiye'ye gelmesi önerildi. Adalet Bakanlığınca ABD'ye gönderilen cevap mektubunda ise ilk olarak Amerika'dan bir heyetin gelmesi, daha sonra Türkiye'den bir heyetin ABD'de görüşmelerde bulunması teklif edildi. Bunun üzerine Türkiye'ye gelen ve ABD Adalet Bakanlığından 3, ABD Dışişleri Bakanlığından bir temsilcinin yer aldığı 4 kişilik heyet, Adalet Bakanlığı yetkilileriyle 22-23 Ağustos 2016'da çeşitli görüşmeler yaptı. Adalet Bakanlığı yetkilileri, iade dosyalarıyla ilgili ayrıntıları ve mevcut delilleri heyete anlattı. 15 Temmuz darbe teşebbüsünün, Gülen'in emir ve komutası altında gerçekleştirildiğine ilişkin önemli deliller de ABD heyetiyle paylaşıldı. ABD ve Türk yetkililerin "iade" konusunda bir araya geldiği görüşmeler ilk gün 9, ikinci gün ise 8 saat sürdü. Darbe girişiminin FETÖ tarafından gerçekleştirildiğine dair yeni delillerin ortaya çıkarıldığı günlerde Adalet Bakanlığı, Gülen'in geçici tutuklanması için harekete geçti. Bu çerçevede, Bakanlık, 10 Eylül 2016'da FETÖ elebaşı Gülen'in 15 Temmuz darbe girişimi nedeniyle ilk geçici tutuklanma talebini ABD Adalet Bakanlığına iletti. Geçici tutuklama talebinde, 15 Temmuz'daki darbe girişiminin örgüt elebaşı Gülen'in emriyle yapıldığı vurgulandı. Yazıda, "Bu şahıs ülkemizde gerçekleştirilen birçok suçun yanı sıra 15 Temmuz 2016'daki kanlı darbe girişiminin talimatını veren kişi olarak tutuklanması talebiyle aranmaktadır." ifadesi yer aldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliğinin yakalama kararının da eklendiği yazıda, ABD'nin Pensilvanya eyaletinde ikamet eden Gülen'e bağlı Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içinde değişik rütbelerde görev yapan FETÖ mensubu askerlerin, yine Gülen'in emir ve komutası altında silahlı askeri bir darbe girişiminde bulunduğu kaydedildi. Gülen'in, darbe girişimiyle, "Nitelikli şekilde kasten öldürme, Cumhurbaşkanına suikast, anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek, TBMM'yi ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etmek, Türkiye Cumhuriyeti'ni ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etmek ve silahlı terör örgütü kurmak, yönetmek" suçlarını işlediği ve bu suçlar kapsamında arandığı bildirilen yazıda, Gülen hakkında "silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek suçundan" 10 yıldan 15 yıla kadar, diğer suçlardan ise müebbet hapis cezasının öngörüldüğü belirtildi. Adalet Bakanı Bozdağ, 2 kez Washington'da temaslarda bulunarak Gülen'in iadesini istedi. FETÖ elebaşı Gülen'in iadesine ilişkin ilk kez beraberindeki bir heyetle 27 Ekim 2016'da ABD'ye giden Bozdağ, ABD'li eski mevkidaşı Loretta Lynch ile Washington'da bir araya geldi. Adalet Bakanı Bozdağ görüşmelerde, Gülen'in darbe teşebbüsünün emrini verdiğini belirterek iade ve geçici tutuklama talepleri konusunda Türkiye'nin hassasiyetini dile getirdi. Darbe girişimi soruşturmalarında elde edilenler de ABD'ye iletildi. Bakanlık, bu yılın ocak ayında FETÖ'nün "hava kuvvetleri imamı" olduğu ileri sürülen firari Adil Öksüz'ün 15 Temmuz darbe girişiminden önce Amerika'ya yaptığı ziyaretlerin detaylarını ABD Adalet Bakanlığıyla paylaştı. Sunulan yeni deliller arasında Öksüz'ün, tutuklu Kemal Batmaz ile ABD'ye hangi tarihlerde gittiği ve Türkiye'ye dönüş yaptığı ile uçak ve koltuk numaralarına ilişkin detaylar da yer aldı. Öte yandan, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan, İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilen ve Gülen'in bir numaralı sanık olduğu iddianame de ABD'ye iletildi. İddianamede, Öksüz'ün darbe girişimi planını ABD'ye götürerek Gülen'e onaylattığı, teşebbüsün Gülen'in emriyle gerçekleştirildiğini anlatan "Kuzgun" ve "Şapka" kod adlı gizli tanık ifadeleri de paylaşıldı. Bozdağ, ABD Başkanlığına Donald Trump'ın seçilmesinin ardından yeni Adalet Bakanı olarak göreve başlayan Jeff Sessions'a bu yılın şubat ayında gönderdiği mektupta, örgüt elebaşı Gülen'in iadesine ilişkin bilgiler verdi. Bakan Bozdağ, 22 Mart'ta telefonda görüştüğü Sessions'a Gülen'in Türkiye'ye iade edilmesinin zorunlu olduğunu aktardı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 15-17 Mayıs'taki ziyareti öncesinde ABD'ye giden Bozdağ, Gülen'in iadesi için ABD'li yetkililerle bir araya geldi. ABD'li mevkidaşı Sessions ile 8 Mayıs'ta Washington'da görüşen Bozdağ, darbe teşebbüsünün, örgüt elebaşı Gülen'in emir ve komutasında yapıldığına ilişkin yeni belgeler hakkında bilgi verdi. Bozdağ ile ABD'ye giden Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Faris Karak'ın başkanlığındaki heyet de mevkidaşlarıyla bir araya geldi. Heyet, 2 gün süresince toplam 10 saatlik görüşmede örgütün elebaşı Gülen ve FETÖ hakkında ABD yetkilileriyle bilgi paylaşımında bulundu. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın da yer aldığı heyetle ABD'de 15-17 Mayıs'ta temaslarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, ABD Başkanı Trump ile görüşmesinde Gülen'in iadesi de gündeme geldi. Başbakan Binali Yıldırım'ın askeri ve güvenlik alanında önemli uluslararası forumlardan biri sayılan Münih Güvenlik Konferansı marjında ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile yaptığı görüşmede de FETÖ elebaşı Gülen'in iadesi görüşüldü. Yıldırım, Gülen'in iadesi konusunda yeni ABD yönetimiyle her türlü iş birliğine hazır olunduğunu vurguladı, bu konudaki beklentilerin ABD yönetimince karşılanmasının ilişkilerde yeni bir sayfa açacağından bahsetti.