Fenerbahçe'nin finansal fair play-transfer çıkmazı

Fenerbahçe Kulübü Başkanı Ali Koç, UEFA ile yapılan ve 2019-2020 sezonu sonunda tamamlanacak finansal fair play kriterleri kapsamındaki 4 yıllık yapılandırma anlaşmasının yükümlülüklerini yerine getiremeyeceklerini belirterek, devre arasında futbolcu transferinin önünü açtı.

UEFA, finansal fair play kurallarına uymayan kulüplere para cezası, Avrupa'da kadro kısıtlaması, transfer yasağı, denk bütçe şartı ve Avrupa kupalarından men cezası veriyor. 

UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu, 20 Mayıs 2016'da Fenerbahçe ile yapılan anlaşma kapsamında finansal fair play kriterlerine uymadığı gerekçesiyle kulübe, kadro kısıtlaması ve para cezası vermiş, bütçe açığını azaltması gerektiğini açıklamıştı.

Fenerbahçe'nin UEFA ile finansal fair play kapsamında yaptığı 4 yıllık yapılandırma anlaşması 2019-2020 sezonunda bitiyor.

- Anlaşma şartları
UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu ile yapılandırma anlaşması imzalayan Fenerbahçe'nin, 2016 yılı sonunda azami 30 milyon avro, 2017 yılı sonunda azami 20 milyon avro, 2018 yılı sonunda ise azami 10 milyon avro bütçe açığı vermeyi taahhüt ettiği vurgulanmıştı.

Kurulun, Fenerbahçe'yi 4 sezon (2016-2017, 2017-2018, 2018-2019, 2019-2020) boyunca takip edeceği duyurulmuştu.

Anlaşma kapsamında, Fenerbahçe'nin 7,5 milyon avroluk UEFA katılım gelirlerine de tedbir koyulduğu bildirilmişti. Fenerbahçe'ye verilen cezanın 2 milyon avroluk kısmının 2016 yılından başlayarak, doğrudan kesildiği, kalan 5,5 milyon avronun ise kriterlerin yerine gelmesi durumunda alınmayacağı aktarılmıştı. 

Fenerbahçe'nin Avrupa kupaları kadrolarına kaydettireceği oyuncu sayısına da kısıtlama getirilmiş, kadroya 2016-2017 sezonu için 22, 2017-2018 sezonu için de 23 futbolcu kaydetmesine izin verildiği aktarılmıştı. Bu kısıtlamanın, kriterlerin yerine gelmesi durumunda 2018-2019 ve 2019-2020 sezonlarında kaldırılacağı belirtilmişti. UEFA, 13 Ocak 2018'de yaptığı açıklamada, Fenerbahçe'nin bu anlaşma koşullarına tam olarak uymadığı için kadro kısıtlaması cezasını kaldırmamıştı. 

- Fenerbahçe "gözünü karartacak"
Başkan Ali Koç, finansal fair play kriterleri gereğince sarı-lacivertlilerin devre arasında 11,9 milyon avroluk bütçesinin bulunduğunu ancak kulübün bu kurala uyamayacağını dile getirmişti.

Kulübün bu kurallara uyması için bu sene 60 milyon avro kar etmesi gerektiğini ve bunun mümkün olmadığını vurgulayan Koç, "Daha evvel de ifade ettiğim gibi biz ağzımızla kuş tutsak finansal fair play kurallarına uyamayacağız. Bunu UEFA nasıl yorumlayacak göreceğiz. Finansal fair play, Türk kulüpleri üzerinde arzu ettiği başarıyı sağlayamamıştır ama Türkiye, Avrupa kupaları dışında kalmamalı." ifadelerini kullanmıştı.

Transfer konusunda "Gözümüzü karartacağız." diyen Ali Koç, şunları kaydetmişti:

"Gözümüzü karartmak şöyle; belki de Avrupa'ya gitmektense önümüzdeki yıl şampiyon olacak kadroyu kurmak amacımız olacak. Hiçbir harcama yapmasak da biz bugün finansal fair play'i yerine getiremiyoruz. Yaş ortalamamızı azaltabildik ve asgari maaş ortalamalarını indirmek istiyorduk. Önümüzdeki sezon 14 oyuncunun sözleşmesi bitiyor. Adımlar atarken bu iki kriteri göz önünde bulunduruyoruz. Devre arasında da elden çıkartacağımız oyuncular olacaktır, onlar da maaş yükünü azaltacaktır. Tüm bunları dengeleyerek, belirlediğimiz pozisyon ve isimleri hocamıza sunacağız. Hep beraber nihai kararımızı vereceğiz." 

- Anlaşma, 2019-2020 sezonunda bitiyor
UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu, Fenerbahçe'yi 2019-2020 sezonuna kadar yapılan anlaşma kapsamında izleyecek.

Bu anlaşma sonrasında Fenerbahçe, gerekli şartları yerine getirmişse ceza almaktan kurtulacak. 

- Avrupa kupalarından men cezası 
Anlaşmanın ihlali durumunda ise UEFA, Fenerbahçe'ye ceza verebilir ve böylece sarı-lacivertli takım da en kötü senaryoda Avrupa kupalarından bir ya da birkaç yıl men edilebilir. 

Fenerbahçe'ye men cezası gelmesi durumunda, bu ceza, önümüzdeki birkaç yıl içinde Avrupa kupalarına katılım hakkı kazandığı zaman uygulanacak.

Bu nedenle, güncel duruma göre, sarı-lacivertli kulübün bu sezonu üst sıralardan uzak ve Türkiye Kupası'nı kazanamadan bitirmesi durumunda Avrupa'ya gitme başarısı gösteremediği bir dönemde men cezasını çekme ihtimali yok.

Anlaşma ihlali sonrasındaki süreçte cezanın boyutu ve tarihi de Fenerbahçe ve UEFA arasında yapılacak görüşmeler sonrasında netleşecek. 

UEFA'dan verilen men cezalarına bakıldığında, bir takıma bir yıllık men cezası, kulübün gelecek birkaç sezon içinde Avrupa kupalarına katılma hakkı kazanması durumunda uygulanıyor.

Örneğin, İtalya'nın Milan takımı, 30 Haziran 2021 tarihine kadar finansal fair play şartlarını yerine getirmemesi durumunda, 2022-2023 ve 2023-2024 sezonlarında Avrupa kupalarına katılması halinde bir sezon men cezası alacak. 

Fenerbahçe'nin UEFA ile yaptığı anlaşması da 2020 yılında sona eriyor ve bu tarihe kadar finansal fair play şartlarını yerine getirememesi durumunda, 2020 yılı sonrasındaki birkaç sezon içinde Avrupa kupalarına katılması halinde bir ya da birkaç sezon men cezası uygulanabilir. 

Bu nedenle, Fenerbahçe'nin bu sezon Avrupa kupalarına katılma hakkı kazanması durumunda men cezası almadan Avrupa'da mücadele etmesi bekleniyor. Ancak anlaşmanın daha önce sonlandırılması durumunda men cezası gelecek sezondan itibaren de uygulanabilir. 

Fenerbahçe, UEFA ile yapacağı görüşmelerde 4 yıllık anlaşmanın süresi dolmadan iptalini sağlayarak alması muhtemel men cezasını erkene çekme yoluna giderse bu sezon Avrupa kupalarına katılım hakkını kazanması durumunda men cezasını da gelecek sezon bitirebilir.  

- Avrupa kupalarına katılım yolu
Süper Lig'de tarihinin en kötü sezonunu geçiren Fenerbahçe, 16 hafta sonunda 17. sırada bulunuyor.

Süper Lig takımlarının, Avrupa kupalarında mücadele etmek için sezonu ilk 4 sırada bitirmesi ya da Türkiye Kupası'nı kazanması gerekiyor. Ancak, ilk 4 sırada yer alan takım aynı zamanda Türkiye Kupası'nı kazanırsa, beşinci sırada yer alan ekip de Avrupa kupalarına katılım hakkı kazanıyor.

Fenerbahçe, bu sezon ligi üst sıralarda bitiremez ya da Türkiye Kupası'nı kazanamaz ise gelecek sezon Avrupa kupalarında mücadele edemeyecek.

Bu sezon ligde alt sıralarda yer alan Fenerbahçe'nin Avrupa kupalarına katılmasının en kolay yolu, Türkiye Kupası'nı kazanmaktan geçiyor.

- Galatasaray da Avrupa'dan 1 yıl men edilmişti
Fenerbahçe'ye, UEFA ile yaptığı anlaşmanın yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi durumunda, 2016 yılında Galatasaray'ın yaşadığı gibi en kötü senaryoda Avrupa'dan men cezası gelme olasılığı bulunuyor.

Galatasaray, UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu ile 16 Mayıs 2014 tarihinde anlaşmaya varmıştı. 

Bu anlaşmanın ihlali nedeniyle de 2016 yılında Avrupa kupalarından 1 yıl men cezası almıştı.

- 10 milyar lira borçlu"Dört büyükler"
Toplam borçları yaklaşık 10 milyar lirayı bulan "Dört büyükler" olarak adlandırılan Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor, UEFA ile sürdürülen yapılandırma anlaşmaları ile hala inceleme altında tutuluyor.

UEFA'nın 2011 yılında hayata geçirdiği finansal fair play ile diğer mali kurallar sonucunda en fazla men cezası alanların başında Türk kulüpleri geliyor.

Mali kurallar kapsamında şimdiye kadar Galatasaray, Beşiktaş, Bursaspor, Gaziantepspor ve Kardemir Karabükspor olmak üzere 5 Türk takımı Avrupa müsabakalarından men cezası aldı.

- Yabancı takımlar
Türk takımları dışında, UEFA Finansal Fair Play ve mali kurallar ihlali kapsamında Avrupa'dan bazı ekipler de men cezaları aldı.

Son olarak bu yılın ekim ayında UEFA, Rusya'nın Rubin Kazan takımına, daha önce yapılan anlaşmanın şartlarına uymadığı için Avrupa kupalarından 1 yıl men cezası verdi. UEFA, geçen şubat ayında Yunanistan'ın Panathinaikos takımına da Avrupa'dan men cezası uyguladı.

İspanya'dan Malaga, Sırbistan'dan Kızılyıldız, Ukrayna'dan Dnipro ve Metalurh Donetsk, Polonya'dan Lech Poznan, Letonya'dan Skonto, Azerbaycan'dan İnter Bakü, Litvanya'dan Ekranas ile Romanya'dan Rapid Bükreş, Cluj, Targu Mureş ve Astra da Avrupa'dan men cezaları almıştı.