Faturadaki kesintiler kaldırılıyor

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Yusuf Günay, elektrik faturalarındaki yüzde 5'lik belediye payının kaldırılması için Danıştay'dan görüş aldıklarını belirterek, 'İlave yükleri elektrik piyasası üzerinden kaldıracağız' dedi Elektrikte bölgesel tarife çalışmaları hangi noktada? Devletler artık elektrik üretip, elektrik satmıyor. Çekmiş olduğumuz sıkıntıları bundan 16 yıl önce İngiltere çekiyordu. Komünist rejimden çıkan Doğu Avrupa ülkelerinde bile serbest piyasa var. Doğudaki Ermenistan'dan Batı'daki Bulgaristan'a kadar hepsinde elektrik bir serbest piyasa faaliyeti içinde üretilen, dağıtılan, ticareti yapılan bir meta haline gelmiş. Biz devlet olarak üretip dağıtıyoruz. Peki bunun maliyeti ne? Dağıtımda, Hazine'ye toplam yükünün 4 katrilyon olduğunu söyleyebiliriz. Şu anda Türkiye'de elektrikte tek bir ulusal fiyat uyguluyoruz. Ama şimdi siz binlerce oyuncunun olduğu piyasayı düzenliyorsunuz. Bunu düzenlerken de elektriğin bölgeler itibarıyla gerçek maliyetlerine göre bir yapıya geçmek zorundasınız. Bölgesel tarifeye geçerken fiyatlar ne olacak? Elektriğin bir kilovatsaatini, Hazine'nin elektrik üretiminden beklediği geliri göz önüne alarak 80 bin lira olarak tespit ettik. Bu, devletin toptan satış şirketine sattığı bedel. Nereye veriyor, dağıtım şerketi TEDAŞ'a. Dağıtım şirketi otomatikman 96 bin lira yazıyor. Çünkü yüzde 22'si kayıp, kaçak. O da bir maliyet. Siz devlet olarak dağıtım görevini yerine getiremiyorsunuz; bu kayıp kaçak oluşuyor. Bunu da tüketiciye yüklüyorsunuz. İşte diyoruz ki, bir bölgede kayıp kaçak oranı yüzde 7 olacak. Bu aynı zamanda o bölgedeki gerçek fiyatların da ortaya çıkması, özelleştirmenin de sağlıklı yapılması demek. Dağıtım ve üretim ünitelerinin önemli bir miktarı özelleştirme idaresine devredildi. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile dağıtım özelleştirilmesinde bir protokol imzalamak üzereyiz. Dağıtımda danışmanlık yapacağız. Bölgesel tarifeye özellikle kayıp kaçağın yoğun olduğu yerlerden tepki geldi. Başbakan da ertelendiğini söyledi. 2004'e gerçekten ertelendi mi? Bu konudaki kararın alınması için dağıtım şirketinin, elektriğin bölgeler itibariyle maliyetlerini belirleyerek bildirmesi gerekiyor. TEDAŞ hazırlığını yapıyor. TEDAŞ'ın bir an evvel çalışmalarını sonuçlandırarak, maliyetleri bize ulaştırmasını bekliyoruz. 2004 yılında bölgesel tarifeye geçilebilecek mi? Esasında bütün alternatifleri tartışıyoruz. Bizim resen karar almamız söz konusu değil. Mutlaka dağıtım şirketlerinin teklif etmesi üzerine bu kararı almamız gerekir. Dağıtım şirketlerinin teklifte bulunması zorunludur. Üretim ve dağıtım işletmelerinin özelleştirmesinde nasıl bir yöntem izlenecek? OECD ülkeleri arasında en pahalı elektrik fiyatı ödeyen Japonya ve İtalya'dan sonra üçüncü ülkeyiz. Türkiye dağıtım anlamında pek çok gruba ayrılabilir. Şu an 33 grup diyoruz. Bu, pazarlama tekniği açısından 4 olabilir, 3 olabilir, 5 olabilir, daha geniş de olabilir. Bunlar tamamen işin genel konsepti açısından karar verildiğinde değerlendirilecek konular ve tahmin ediyorum ki, bu ay ya da önümüzdeki ay içerisinde sonuçlanacak. Doğalgazda hedefleriniz ne? Nasıl gerçekleştireceksiniz? 2009'a kadar BOTAŞ elindeki kontratları her yıl asgari yüzde 10'undan az olmamak üzere özel sektöre devredecek. Bugün Rusya, İran, Cezayir, Nijerya'dan almakta olduğumuz doğalgazı artık özel sektör ithal edecek. Bu, kamusal işletmeciliğin verimsizliğinden kaynaklanan maliyet artışından kurtulmamızı sağlayacak. Türkiye'de doğalgaz piyasasının serbestleştirilmesinin AB açısından da önemi var. AB ülkelerinin Rusya'dan ve kuzey ülkelerinden aldığı doğalgaz kontratları 2010 yılında bitecek. AB başka kaynaklardan doğalgaz bulmak durumunda. Bu da muhtemelen İran'dan olacak. İran yılda yaklaşık 80 milyar metreküplük doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa'ya gitmesini isti- yor. Bunun için doğalgaz piyasasının serbestleştirilmesi çok önemli. Diyelim ki doğalgazda bugün özelleştirme gerçekleştirildi. Şu andaki mevcut fiyat kaça düşer? Asgari üçte bir oranında düşer. Dağıtım işletmelerinde mülkiyet devri yöntemi söz konusu mu? Tabii ki. Türkiye'de, mülkiyetiyle özelleştirmek gerekir. Ama özellikle dağıtımda mülkiyetin kime ait olduğu noktasında pek çok ihtilaf olduğunu görüyoruz. Bu noktada mülkiyet devri özelleştirmeyi geciktirir mi diye de bir çekincemiz var. Belki iki yöntemi bir arada değerlendirerek, işletme hakkı ve kısa süreli 3-5 yıl mülkiyet sınırları belirleninceye kadar özelleştirilmesi gibi. Türkiye ne kadar kısa sürede özelleştirmeyi gerçekleştirirse o kadar kısa sürede Hazine'nin üzerinden yük kalkmış olur. Bölgesel tarife uygulamasına geçtiğimizde en az yararlanan bölgemizdeki sanayicimiz elektriği yüzde 5 ucuza kullanacak. Sanayici ucuz elektrik alacak Söylediklerinizden konutlara verilen elektriğin fiyatı artacak gibi bir sonuç çıkıyor. İlk etapta sanayici çok daha ucuz elektrik alacaktır. Konutlarda artışa gerek yok. Elektrik piyasasını üç ilde açmamızdan bu yana 2 milyar dolarlık bir yatırım izni verdik. TRT payı 3.5'ten 2'ye indi. Ümit ediyoruz ileride kalkacak. Bunun dışında belediye tüketim vergisi var. Ayrıca elektrik fonu bulunmakta. Bunlar da kalkacak. Belediye payı ne kadar? Yüzde 5. Ayrıca 150 kw saatten daha fazla elektrik tüketenler yüzde 50 zamlı tarifeyle ödüyordu. Bu, serbest piyasa mantığına aykırı. Aksine daha az ödemeli. Şimdi daha az ödeyecekleri bir formül üzerinde çalışıyoruz. Belediye payının kaldırılması için girişiminiz var mı? Kanunda payların hiçbiri yok. 1628 sayılı kanun hazırlık dönemi sonuna kadar bunların alınmasını öngörmüş. Hazırlık dönemi sonu itibariyle Bakanlar Kurulu, bir anlamda bunları sıfırla diye bir görev vermiş. Esasında geçen yıl eylül. Bu konuyu Bakanlar Kurulu'na arz edeceğiz. Danıştay'dan da görüş alma durumundayız. Bu konudaki ilave yükleri elektrik piyasası üzerinden kaldıracağız. O zaman kendiliğinden yüzde kaç yükü gitmiş oluyor faturaların? Elektrik fonu ile birlikte yüzde 5. Doğalgazda verginin düşürülmesi yönünde bir çalışma var mı? Kanunla koyulan bir verginin oranlarının artırılması, eksiltilmesi Bakanlar Kurulu'nun yetkisindedir. Bu konuyu Maliye Bakanı'na aktaracağız.