'Evet'ler açık ara önde gidiyor

İNTERNETHABER.COM (ÖZEL)-Türk demokrasisi, 12 Eylül’de yeni bir sınavdan geçecek. Halk, sandık başına giderek, yeni Anayasa değişiklikleri için ‘Evet’ ya da ‘Hayır’ oyu kullanacak. Seçmen iradesini sandığa yansıtacak.

Peki, demokrasi tarihimizde referandumların yeri ne? Şöyle küçük bir araştırma yaptığımızda, Türkiye’nin son 50 yılda beş kez referanduma gittiğini görüyoruz. Sonuçlar ise dikkat çekici. Halk, beş referandumun dördünde ‘evet’ mührü vurmuş.

ÖZAL'IN TALEBİNE RET

Yalnızca, 25 Eylül 1988’de, Turgut Özal’ın başbakanlığı döneminde yapılan referandumdan 'hayır' oyu çıktı. Hükümetin yerel seçimlerin bir yıl erkene alınmasına dönük talebi, referandumda ‘Hayır’ karşılığı aldı. Referanduma katılım oranı, yüzde 88.82 oldu. Seçmenlerin yüzde 65’i hayır, yüzde 35’i evet oyu kullandı. Böylece yerel seçimlerin erkene alınması için Anayasa’nın 127. maddesindeki değişiklik kabul edilmedi ve 13 Kasım 1988 olarak öngörülen erken yerel seçim yapılamadı.

EVET’Lİ REFERANDUMLAR

1961 REFERANDUMU

Türkiye’de ilk referandum, 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesinin ardından hazırlanan 1961 Anayasası için 9 Temmuz 1961’de gerçekleştirildi. 61 Anayasası, yüzde 38.3 oranındaki hayır oyuna karşılık, yüzde 61.7 evet oyuyla kabul edildi.

1982 REFERANDUMU

Türkiye’de ikinci halk oylaması, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra hazırlanan 1982 Anayasası için 7 Kasım 1982’de yapıldı. Referandumda, Anayasa ile birlikte Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı da onaylanacak, eski siyasilere 10 yıl siyaset yasağı getirilecekti. 7 Kasım günü sandık başına 19 milyon seçmen gitti. Sandıktan anayasaya yüzde 91.37 evet, yüzde 8.63 hayır çıktı.

1987 REFERANDUMU

Türkiye’de üçüncü halk oylaması, 1982 Anayasası’nın geçici 4. maddesi ile getirilen 10 ve 5 yıllık siyasal yasakların kalkıp kalkmaması konusunda 6 Eylül 1987’de gerçekleştirildi. Bu referandumda Türkiye, 82 Anayasası’na Milli Güvenlik Konseyi’nin sonradan eklediği, eski siyasetçilere 10 yıl boyunca siyaseti yasaklayan geçici dördüncü maddenin kaldırılmasını oyladı. Bu referandum, Süleyman Demirel’e Çankaya Köşkü’nün, Bülent Ecevit ile Necmettin Erbakan'a da Başbakanlık kapılarını açtı. Referandumu yapabilmek için Anayasa’nın 175. maddesinde yapılan düzenleme ise diğer referandumlara yol verdi.

2007 REFERANDUMU

Türkiye’de beşinci referandum, 21 Ekim 2007 yılında Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin tıkanmasıyla gerçekleşti. Meclis Cumhurbaşkanı seçimi için toplanamaz hale getirilmişti. AK Parti, 367 barajını bir anayasa değişikliği paketiyle çözmek istedi. Paket Meclis’ten geçti. Ama dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, tasarıyı veto edip, geri gönderince kriz çıktı. Bunun üzerine Meclis, 31 Mayıs’ta paketi ikinci kez onayladı. İkinci kez veto hakkı olmayan Sezer bu kez taslağı referanduma götürdü. 28 milyon 813 bin 185 seçmenin oy kullandığı 21 Ekim Cumhurbaşkanlığı referandumunda halkın yüzde 69.123’ü Evet, yüzde 30.876’sı ise Hayır dedi.