Ev sahipleri kiracıları fena vurdu

2004 yılında enflasyonun yarısına yakını ev sahiplerinin kiralara yaptığı yüksek oranlı zamlardan kaynaklandı. Kira artışlarının yüzde 9.32 olan yıllık enflasyona katkısı 4.47 puan olarak gerçekleşirken, kiracılar bir kez daha enflasyona yenildi. ANKA'nın DİE'nin tüketici fiyatları endeksini dikkate alarak yaptığı hesaplamaya göre, 2004 yılı enflasyonuna kiradan sonra, endeks içerisindeki ağırlığına göre ikinci en yüksek katkıyı ise, belediyelerin toplu taşıma ücretlerine yeni yılla birlikte yaptığı yüksek oranlı zamlarla yeniden gündeme gelen ulaşım harcamaları yaptı. DİE, TÜFE kapsamında geçen yıla göre biri gerçek kira diğeri de izafi kira olmak üzere iki ayrı kira rakamı topluyordu. İzafi kira ev sahiplerinin kendi evlerini kiraya vermeleri durumunda ne kadar bir kira alacaklarını, gerçek kira ise kiracıların ev sahiplerine ödediği kira miktarını gösteriyor. DİE yeni TÜFE'yle birlikte izafi kira bedeli toplamayı bırakıyor. 2003 yılı sonunda Türkiye genelinde 205 milyon lira olan gerçek kiralar, 2004 yılı sonunda 248 milyon liraya kadar yükseldi. İzafi kira da 237 milyon liradan 282 milyon liraya kadar çıktı. Her ikisinin ortalaması 2003 yılında yüzde 19 oranında artarak 264 milyon liraya ulaştı. 2004 yılında kirada yaşanan yüzde 19 oranındaki artış, enflasyona 4.47 puanlık bir katkı yaptı. Yıllık enflasyon oranının yüz de 48'i tek başına endeks içerisindeki ağırlığı yüzde 25.8 olan kira harcamalarından kaynaklandı. Ulaşım harcamalarında 204 yılında yaşanan yüzde 14.9 oranındaki artış ise enflasyona 1.6 puanlık bir katkı yaptı. Endeks içerisindeki ağırlığı sadece yüzde 9.3 düzeyinde bulunan ulaştırma harcamalarının yıllık enflasyona katkısı ise yüzde 17 düzeyinde oldu. TÜFE'nin ağırlığı en yüksek kalemi olan ve 2003 yılında yüzde 6.5 oranında artan gıda fiyatlarının yıllık enflasyona katkısı ise 1.83 puanla endeks içerisindeki ağırlığının oldukça gerisinde kaldı. Yıllık enflasyonun 0.11 puanı giyim ve ayakkabı, 0.01 puanı ev eşyası, 0.27 puanı sağlık, 0.29 puanı eğitim, 0.48 puanı lokanta ve pastane, 0.34 puanı ise çeşitli harcamalardan kaynaklandı. Eğlence harcamalarındaki düşüş ise yıllık enflasyonu 0.02 puan aşağı çekti. Geçen yıl, konut, sağlık, ulaştırma, eğitim ve lokanta ve pastane harcamaları enflasyona endeks içerisindeki ağırlıklarından daha yüksek oranda katkıda bulundu. Gıda, giyim, ev eşyası, eğlence ve çeşitli harcamaların katkısı ise endeks içerisindeki ağırlığının altında kaldı. Endekse kendi ağırlığından daha yüksek bir ağırlıkla etkileyen harcama gruplarının rekabete açık olmayan sektörlerden oluşması dikkat çekiyor.