Esrarengiz kutbun sırrı

Astronomlar, Satürn'ün en esrarengiz ayı Encelade'nin ''sıcak'' kutbunun sırrını çözdüklerini düşünüyor. Nature dergisinin son sayısındaki makaleye göre, bilim adamları Encelade'nin güney kutbunda su buharı gayzerleri bulunmasını, uydunun kendi ekseni üzerinde yan yatmasına bağladı.

ABD'deki California ve Colorado üniversitelerinden uzmanların araştırmasına göre, uydunun yan yatmasına da fazla yoğun olmayan sıcak bir kütlenin Encelade'nin üst katmanlarına doğru yükselmesi neden oldu.

Kendi etrafında dönen gök cisimlerinin kütlelerinin ağırlık merkezi ekvator yakınlarında bulunur ve bu sayede cisimler istikrarlı şekilde hareket eder. Ağırlık merkezinin yer değiştirmesi halinde bozulan denge ''bir süre'' sonra bir şekilde yeniden kurulur. Uzmanlara göre, bu kadar küçük ve soğuk bir gökcisminde kutup bölgesinde su buharı fışkırmalarına, uydunun yana yatması sonucu sıcak maddelerin yüzeye yükselmesi yol açıyor.

500 kilometre çapa sahip Encelade, Güneş sisteminde şimdiye kadar gayzer tespit edilen dört gökcisminden biri. Jüpiter'in uydusu İo, Neptün'ün uydusu Triton ve Dünya'da da gayzer bulunuyor.

Encelade'nin yüzeyinde sıcaklık eksi 193 santigrat derece. Güney kutbunda gayzerlerin bulunduğu ''fayların'' içinde ise sıcaklık eksi 133'e geriliyor. Bu da, çatlaklardan aşağı indikçe ''havanın ısındığını'' ve hayat için gereken şartların bulunduğunu akla getiriyor. Uzmanlar, uyduda tek hücreli canlılar olabileceğini de düşünüyor.

Gayzerler, Cassini uzay aracının çektiği fotoğraflardan tespit edilince bilim adamlarını şaşkınlığa sürüklemişti.