Esnaf ve sanatkarlar kanunu değişti

507 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu'nu yürürlükten kaldırarak esnaf ve sanatkarların örgütlenmelerine yeni esaslar getiren ''Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu Tasarısı'', TBMM Sanayi ve Ticaret Komisyonu'nda değiştirilerek kabul edildi. Tasarı uyarınca, aynı kişi birlik ve federasyon başkanı olamayacak, başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste 2 dönem yapanlar bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemeyecek. Birlik, federasyon ve konfederasyon genel kurullarına, yeniden seçilemeyen yöneticiler katılamayacak. AK Parti Kütahya Milletvekili Soner Aksoy başkanlığında toplanan TBMM Sanayi ve Ticaret Komisyonu'nda ''esnaf ve sanatkar'' tanımı uzun süre tartışıldı. CHP'li milletvekillerinin karşı çıkmasına karşın tasarı metnindeki ''geçimini şoförlükle temin edenler'' ibaresi, esnaf ve sanatkar tanımından çıkarıldı. Buna göre, başkasının arabasında taksicilik yapan şoförler esnaf sayılmayacak ve Şoförler Odası'na kayıt yaptıramayacak. Tasarıya göre odalar, oda kurulmak istenen yerde çalışan sanat, hizmet ve meslek sahipleri ile esnaftan en az 500 kişinin isteği ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın izni ile kurulacak. Oda unvanında esnaf, sanatkar veya esnaf ve sanatkar ibaresi yer alacak. Odaların çalışma bölgesi, bulundukları ilçenin idari sınırları, birden fazla ilçe bulunan büyükşehir il merkezlerinde kurulan odaların çalışma bölgesi ise büyükşehire dahil ilçelerin idari sınırları olacak. Aynı çalışma bölgesinde, faaliyet konusu olan birden fazla oda kurulamayacak. ODAYA KAYIT Esnaf ve sanatkarların sicile kayıtları yapılmadıkça hiçbir şekilde odaya kaydolamayacak. Oda kuruluş yeter sayısına ulaşılamadığı için oda kurulması mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkarların kayıtları birlik marifetiyle tutulacak. Esnaf ve sanatkarlara odalarca verilen hizmetler, ilçelerde şube açmak suretiyle birlik tarafından verilecek. Aynı işyerinde birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarlar, esas faaliyeti ile ilgili odaya kayıt olacaklar. Ancak, üye isterse yükümlülüklerini yerine getirmek koşuluyla diğer faaliyetleriyle ilgili de odalara sicil marifetiyle kayıt yaptırabilecek. Odalar, üye mevcudunun 200'den aşağı düşmesi, bakanlıkça yapılacak uyarıya rağmen mevzuata aykırı genel kurul kararlarının 2 ay içinde düzeltilmemesi, konfederasyonca tespit edilen yıllık zorunlu giderleri karşılayacak miktarda gelir sağlayamaması halinde bakanlığın teklifi üzerine yetkili asliye hukuk mahkemeleri kararıyla feshedilebilecek. BİRLİKLERİN KURULUŞU Tasarı uyarınca her il merkezinde bir esnaf ve sanatkar odaları birliği kurulacak. Bir ilde birden fazla birlik kurulamayacak. Odalar, çalışma bölgesi içinde bulundukları birliğe, birliğin kuruluşunu takip eden bir ay içinde, yeni kurulan odalar da kuruldukları tarihten itibaren aynı süre içinde kayıt olacaklar. Birlik; genel kurul, başkanlar kurulu, yönetim kurulu, denetim kurulu ve disiplin kurulundan oluşacak. Birlik genel kurulları, birliğin genel kurul tarihinden en az 6 ay önce kurulmuş olan odaların başkan ve yönetim kurulu üyelerinden oluşacak. Buna göre, birliğin görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyeleri genel kurulda kendileri ile ilgili ibra oylamasına katılamayacak. FEDERASYON KURULMASI Tasarıya göre, Esnaf ve Sanatkarlar Federasyonu kurulabilmesi için ülke genelinde aynı meslek dalında kurulmuş olan odaların yüzde 60'ının genel kurullarının, federasyon kurulması yönünde karar almaları gerekecek ve kurucu oda sayısı 60'dan az olamayacak. Federasyonların merkezi Ankara'da bulunacak. Federasyon kurulduktan sonra aynı meslek dalında kurulmuş bulunan veya sonradan kurulacak odalar, kuruluş tarihinden itibaren bir ay içinde federasyona kayıt yaptırmak zorunda olacak. Federasyon; genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu organlarından oluşacak. Federasyonların genel kurulları da genel kurul tarihinden en az 6 ay önce kurulmuş olan odaların yönetim kurulu başkan ve üyelerinden oluşacak. Buna göre, federasyonun görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyeleri doğal delege olamayacak ve genel kurula katılarak oy kullanma hakları bulunmayacak. Federasyon; kayıtlı üye odalardan üçte birinin yazılı talebi üzerine bir ay içinde yapacağı genel kurul toplantısında, genel kurul üyelerinin üçte ikisinin kararı ile feshedilebilecek. KONFEDERASYONUN KURULUŞU Konfederasyon, bakanlıkça hazırlanmış örneğine uygun konfederasyon tüzüğünün bakanlık tarafından onanmasından sonra tüzel kişiliğe kavuşacak. Konfederasyonun merkezi Ankara, kısa adı ise TESK olacak. Bu kanuna göre kurulmuş veya kurulacak birlik ve federasyonlar kuruluş tarihinden itibaren bir ay içinde konfederasyona kayıt olmak zorunda olacak. Konfederasyon; genel kurul, başkanlar kurulu, yönetim kurulu, denetim kurulu ve yürütme kurulu organlarından oluşacak. Konfederasyonun genel kurulu da birlik ve federasyonların başkan ve yönetim kurulu üyelerinden oluşacak. Bu durumda da konfederasyonun görevde bulunan genel başkanı, yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeleri doğal delege olarak genel kurula katılamayacaklar. ORGANLARDA GÖREV ALMA YASAĞI Tasarıya göre, farklı mesleklerde faaliyet göstermelerinden dolayı birden fazla odaya kaydı olan esnaf ve sanatkarlar ancak bir odanın yönetim ve denetim kurulunda yer alabilecekler. Bu kişiler, odalarda birden fazla yetki organ üyeliği görevinde bulunamayacak. Ayrıca, esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarından herhangi birisinde yönetim, denetim veya disiplin kurulu üyeliği bulunanlar diğer esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının yönetim, denetim veya disiplin kurullarının en fazla ikisinde daha üye olarak yer alabilecekler. Bu kişiler uhdelerinde üç görevden fazla üyelik bulunduramayacak. Aynı kişi birlik ve federasyon başkanı olamayacak. BAŞKANLIĞA SINIRLAMA Tasarıya göre, oda, birlik, federasyon başkanı ve konfederasyon başkanı, genel kurul tarafından tek dereceli olarak seçilecek. Bunlar aynı zamanda ilgili esnaf ve sanatkar meslek kuruluşunun yönetim kurulu üyesi ve başkanı olacak. Başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste 2 dönem yapanlar bir seçim geçmedikçe tekrar başkan seçilemeyecek. Genel başkan veya başkanın herhangi bir sebeple görevinden ayrılması durumunda yönetim kurulu kalan süreyi tamamlamak üzere kendi aralarından birisini başkan seçecek. Tasarı uyarınca birlikler olanakları ölçüsünde ve durumlarını belgelemek koşuluyla odalara, federasyon birliklere, konfederasyon da birlik ve federasyonlara yardımda bulunabilecek. ÜCRETLERE SINIRLAMA Esnaf ve sanatkar oda, birlik, federasyon ve konfederasyon yöneticilerinin ücretleri de asgari ücrete bağlantılı olarak sınırlandırıldı. Buna göre, en düşük yönetim kurulu başkanı maaşı, üye sayısı 200-500 olan odada asgari ücret düzeyinde olacak. En yüksek ücret ise konfederasyon başkanına verilecek. Konfederasyon başkanı asgari ücretin 10 katı tutarında ücret alacak. Bu ücretler brüt asgari ücret üzerinden net olarak ödenecek. Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarında birden fazla organda görevli olanlar, bu görevlerine ait ücretlerinden yüksek olanı alacak. Organ üyeleri, meslek kuruluşları iştiraklerinden en fazla birinden ücret alabilecek. Aylık ücret alanlara huzur hakkı ödenmeyecek. ELEKTRONİK ORTAMDA Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel kurul toplantılarının açılabilmesi için genel kurul üyelerinin yarıdan fazlasının iştiraki aranacak. Genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisi ve hükümet komiseri bulunması zorunlu olacak. Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının organ seçimleri ile yönetim kurulu başkanlarının seçimi tek dereceli olarak yargı gözetiminde gizli oyla ve açık tasnifle yapılacak. Genel kurulda oy verme işlemi, altyapı uygun olduğu takdirde elektronik ortamda gerçekleştirilecek. Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarında denetim ve disiplin kurulu üyeliği bulunanların aynı kuruluşta, yönetim kurulunda görev almaları yasaklanırken, bu kişilerin eşleri ve akrabaları aynı dönemde söz konusu kurullarda görev alamayacak. Birden fazla odanın yönetim ve denetim kurulunda da görev yapılamayacak. KURULUŞ AMACI DIŞINDA FAALİYETTE BULUNAMAYACAK Meslek kuruluşları, kuruluş amaçları dışında herhangi bir faaliyette bulunamayacak. Kuruluş amaçları dışında faaliyet gösteren veya bu kanunda belirtilen asli görevlerini bakanlığın uyarısına rağmen yerine getirmeyen kuruluşların sorumlu organlarının görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin seçilmesine, bakanlığın veya bu kuruluşların bulundukları Cumhuriyet başsavcılığının istemi üzerine, o yerdeki asliye hukuk mahkemesi karar verecek. Bunların yerine en geç 1 ay içinde yenileri seçilecek. Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları, milli güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa valilik tarafından faaliyetten men edilebilecek. Oda ve birlik yönetim kurulları ayda bir, federasyon ve konfederasyon yönetim kurulları 3 ayda bir toplanacak. Mazeretsiz olarak üst üstü 3 toplantıya katılmayan üyeler, üyelikten çekilmiş sayılacak. BAKANLIK GÖZETİM VE DENETİMİ Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları ile sicil işlemleri, bakanlık gözetim ve denetimine tabi olacak. Meslek kuruluşlarının personeli, bakanlık denetim elemanlarınca görevlerinden uzaklaştırılabilecek. Odaya kayıt ücreti kayıt sırasında, yıllık aidat ise nisan ve ekim ayında 2 eşit taksitte ödenecek. Yıllık aidatını ödemeyen üyelere ödeme yapılıncaya kadar odaca yapılacak hizmetler ile düzenlenecek belgeler verilmeyecek. Esnaf ve sanatkarlarca üretilen mal ve hizmetlerin fiyat tarifeleri, bağlı bulundukları odalarca hazırlanacak yönetim kurulu tarafından 30 gün içinde onaylanacak. Belediyeler veya o yerin en büyük mülki amiri tespit edilen bu tarifeleri uygun bulmadıkları takdirde; esnaf teşekkülü ile anlaşmaya varamazlarsa 15 gün içinde o yerin mülki amirinin ya da görevlendireceği yardımcısının başkanlığında odadan bir temsilci ile esnaf ve sanatkarlar odaları birliği temsilcisinden oluşacak bir komisyonda görüşülüp karara bağlanacak. SİCİL GAZETESİ ''Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu'' ile ''mutabakat komiteleri'' oluşturulacak. Esnaf ve sanatkarların sicillerinin, sağlıklı ve güvenli bir şekilde bakanlık e-esnaf ve sanatkar veri tabanında tutulması ve yayınlanmasını teminen ticaret davalarına bakan asliye hukuk mahkemeleri gözetiminde ve kurulu bulunduğu il idari sınırları içerisinde çalışmak üzere birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak ''Esnaf ve Sanatkar Sicil Müdürlüğü'' kurulacak. Sicile kaydedilen ve ilanı gereken hususlar, bakanlığın gözetimi ve denetimi altında konfederasyon tarafından bakanlık e-esnaf veri tabanı kullanılarak elektronik ortamda ''Türkiye Esnaf ve Sanatkar Sicil Gazetesi''nde yayınlanacak. MESLEKİ EĞİTİM FONU Esnaf ve sanatkarların her türlü meslek eğitimi faaliyetini gerçekleştirmek ve desteklemek amacıyla konfederasyon bünyesinde ''Mesleki Eğitim Fonu'' kurulacak. Tasarıyla 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu yürürlükten kaldırılıyor. Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan oda, birlik, federasyon ve konfederasyonun tüzel kişilikleri bu kanunda öngörülen koşulları yerine getirmeleri kaydıyla devam edecek. Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce olağan ve olağanüstü genel kurullarını yapan esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları, olağan genel kurul toplantılarını ve seçimlerini bu yıl içinde yapacaklar. Halen başkanlık görevini yürütenler bu kanunun yürürlük tarihinden önceki görevleri sebebiyle yapılacak ilk seçimde seçildikleri takdirde, ikinci seçimlerde de bu kanunlardaki başkan seçimi ile ilgili kısıtlamaya tabi tutulmayacak.