Eşitliği sağlamak devletin görevi

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in onayladığı 5170 sayılı ''Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'' ile Anayasa'nın 10 maddesinde değişiklik yapıldı. Anayasa'nın 10. maddesinde yapılan değişiklikle, kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğuna ilişkin maddeye ''Devlet, kadınların ve erkeklerin eşitliğinin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür'' fıkrası da eklendi. Ölüm cezası, Anayasa'dan tamamen çıkarıldı. Bu amaçla; 15, 17, 38 ve 87. maddelerde değişiklik yapıldı. ''Ölüm cezası'' ibaresi ile buna dayanak oluşturan cümleler bu maddelerden ayıklandı. 13 numaralı ek protokolün idam cezasını tamamen kaldırmasını öngörmesi nedeniyle, ''...ölüm cezasının infazı'' ibaresi, 15. maddeden çıkarıldı. Ölüm cezasının kaldırılması nedeniyle ''Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı'' başlıklı 17. maddede de değişikliğe gidildi ve ''Sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin uygulanması'' durumunda da yaşam hakkına dokunulamayacağı hükmü metinden çıkarıldı. Böylece, ''Ölüm cezasının yerine getirilmesi hali'' dışında tüm istisnalar korunmuş oldu. ''Suç ve cezalara ilişkin esaslar'' başlıklı 38. maddede de ''Genel müsadere cezası verilemez'' hükmü, ''Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez'' şeklinde değiştirildi. Ayrıca, bu maddedeki ''Vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilemez'' ibaresi yerine, ''Uluslararası Ceza Divanı'na taraf olmanın getirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilemez'' ibaresi konuldu. TBMM'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 87. maddeden de, ''Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesi...'' ibaresi çıkarıldı. Anayasa'nın ''Basın araçlarının korunması'' başlıklı 30. maddesi yeniden düzenlendi. Yasaya uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemeyecek veya işletilmekten alıkonulamayacak. ''Uluslararası antlaşmaları uygun bulma''yı düzenleyen 90. maddede yapılan değişiklikle de, yasalarla farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda uluslararası antlaşma hükümlerinin esas alınmasına olanak sağlandı. ''Yükseköğretim üst kuruluşları'' başlıklı 131. maddede öngörülen değişiklikle, Genelkurmay Başkanlığı'nın YÖK'te temsilci bulundurmasına da son verildi. Yükseköğretim Kurulu; üniversiteler ve Bakanlar Kurulu'nca seçilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri yasayla belirlenen adaylar arasında rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek suretiyle Cumhurbaşkanı'nca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanı'nca doğrudan doğruya seçilen üyelerden oluşacak. Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kuruluşuna ilişkin 143. madde, yürürlükten kaldırıldı. Sayıştay ile ilgili 160. maddede de değişiklik yapıldı. Bu maddedeki, ''Silahlı kuvvetler elinde bulunan devlet mallarının TBMM adına denetlenmesi usulleri, milli savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esasına uygun olarak kanunla düzenlenir'' hükmü çıkarıldı ve Sayıştay'ın silahlı kuvvetler elindeki devlet mallarını TBMM adına denetlemesinin yolu açıldı. SAVCI VE HAKİM MAAŞI BİRAZ YÜKSELTİLDİ Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, hakim ve savcıların maaşlarında 155 milyon lira ile 275 milyon lira arasında artış sağlayan yasayı onayladı. Yasayla, en yüksek aylık üzerinden alınan ve yüzde 150 olan yargı ödeneği, ''Görev ve temsil tazminatı alan hakim ve savcılar için yüzde 200, görev ve temsil tazminatı almayan hakim ve savcılar için yüzde 230'' a yükseltildi. Hakim adaylarının yargı ödeneği ise yüzde 155'den yüzde 200'e çıkartıldı. Böylece hakim ve savcıların maaşları aylık 155 milyon lira ile 275 milyon lira arasında artırıldı. Artış oranları ise yüzde 5.6 ile yüzde 28.2 arasında değişti. İnfaz memurları dışında kalan adli personele aylık 50 saati aşmayacak şekilde fiilen yapılan fazla çalışma karşılığında, Genel Bütçe Yasası ile belirlenen fazla çalışma ücretinin iki katına kadar fazla mesai ücreti ödenebilecek. Buna göre, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve YSK ile Adalet Bakanlığı'nın merkez ve taşra teşkilatı (ceza ve infaz kurumları hariç) fazla mesai uygulamasından yararlanacak. Sezer, ayrıca Anayasa değişikliği ile bazı yargı mensuplarına tazminat ödenmesine ilişkin kanunları onayladı. Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan yazılı açıklamaya göre, Sezer, 5170 sayılı ''Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'' ile 5172 sayılı ''Hakimler ve Savcılar Kanunu ile Adli Personel ile Devlet Davalarını Takip Edenlere Yol Gideri ve Tazminat Verilmesi ile 492 Sayılı Harçlar Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun''u onaylayarak, yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderdi.