Ermenistan’da yapılacak seçimler Paşinyan ile Rusya yanlısı Koçaryan arasında geçecek

Azerbaycan’ın yaklaşık 30 yıldır Ermenistan’ın işgali altındaki topraklarını kurtarması sonrasında, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın "başarısızlıkla" suçlanarak istifa ettirilmesi nedeniyle ülkede 20 Haziran'da erken parlamento seçimleri yapılacak.

Azerbaycan ordusunun savaş meydanında kazandığı 44 günlük zafer sonucunda Rusya’nın ara buluculuğunda 10 Kasım 2020’de imzalanan bildiriyle Karabağ’da Ermenistan işgalinin son bulması Ermenistan siyasetinde deprem etkisi yarattı.

Paşinyan Ermeni halkı için "hayal kırıklığı" oldu

Ermenistan halkının büyük umutlarla 2018’de devrim yaparak iş başına getirdiği, Batı yanlısı tutumlarıyla tanınan Paşinyan, geçen yıl Karabağ’daki yenilgi sonrası halkın nezdinde tam bir hayal kırıklığı meydana getirdi.

Ermeni ordusunun mağlubiyetinin ardından halkın sokaklara dökülerek Paşinyan’a karşı aralıksız protesto gösterilerine, 25 Şubat’ta Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ve üst düzey komutanların hükümeti istifaya çağıran muhtırası eklendi.

Paşinyan, ordunun bu hamlesine karşı koyarak Gasparyan’ı görevden aldığını duyursa da muhalefet yanlısı tutum sergileyen Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Gasparyan’ın görevden alınmasına ilişkin kararnameyi imzalamadı.

Siyasi krizden çıkış için Paşinyan’ın istifası ve erken seçim kararı

Ülkede mevcut siyasi durumun krize dönüşmesi üzerine çıkış yolu için 20 Haziran’da erken seçim kararı almak zorunda kalan Paşinyan, nisan ayında seçimlere kadar geçici olarak sürdüreceği başbakanlık görevinden istifa etti.

Parlamenter cumhuriyet ile idare edilen ülkede daha önce parlamento seçimleri, nispi temsil sistemi ve çoğunluk sistemini içeren "karışık bir seçim sistemi" ile yapılıyordu.

Ermenistan Parlamentosu nisanda çıkardığı bir yasa ile ülkede seçim sistemini değiştirdi ve tamamen "nispi temsil sistemi"ne geçiş yapıldı.

Toplumdaki bütün siyasi eğilimlerin parlamentoda temsil edilmesini ve partilerin aldıkları oy oranında temsilci kazanmasını sağlayan nispi temsil sistemi ile seçilecek milletvekili sayısı bakımından "listeli seçim" zorunlu hale geldi.

Daha önce en az 105 sandalyelik parlamentoya, 2018’de yapılan seçimler sonucunda sistem gereği 132 milletvekili girmişti. Yeni sistem nedeniyle, bu seçim sonucunda parlamentoda tam olarak kaç milletvekilinin olacağı şimdilik belli değil.

Üç eski cumhurbaşkanının partileri de dahil 26 siyasi hareket yarışacak

Ermenistan’daki 2 milyon 581 bin 93 seçmenin katılacağı 20 Haziran’daki seçimlere ilk defa rekor denecek düzeyde 22 parti ve 4 ittifak katılacak.

Bunlar arasında, başbakan olarak Paşinyan ve 3 eski cumhurbaşkanına ait partiler de bulunuyor.

Görevini seçime kadar geçici olarak sürdürecek olan Başbakan Paşinyan bu seçimlere, "Sivil Sözleşme Partisi" ile katılıyor.

Ermenistan’ın ilk Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan (1991-1998) "Ermeni Ulusal Kongre Partisi", Rusya yanlısı tutumu ile bilinen eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan (1998-2008) ise "Ermenistan İttifakı" ile seçimlerde yarışacak.

Paşinyan’ın devrimle koltuğunu devirdiği eski Cumhurbaşkanı ve Başbakan Serj Sarkisyan (2008-2018) bu seçimlere doğrudan kendisi girmese de desteklediği "Onurum Var İttifakı" sandıkta seçmenin tercih edeceği partiler arasında yer alacak.

Seçimlerde partiler yüzde 4, iki partiden oluşan ittifaklar yüzde 8, üç partiden oluşan ittifaklar yüzde 9, dört ve fazla partiden oluşan ittifaklar ise yüzde 10 barajını aşarsa parlamentoya girmeye hak kazanacaklar.

Anketlerde Paşinyan ve Koçaryan’ın partileri önde

MPG isimli bir araştırma şirketinin Ermenistan’daki seçimlerle ilgili yaptığı anketin sonuçlarına göre, Paşinyan’ın Sivil Sözleşme Partisi yüzde 22,4 oy ile birinci sırada yer alırken, Koçaryan’ın Ermenistan İttifakı ise yüzde 20,6 oy ile Paşinyan’ın partisini takip ediyor. Seçim yarışının bu iki parti arasında geçmesi bekleniyor.

Uzmanların tahminlerine göre, bugün parlamentoda muhalefette bulunan Müreffeh Ermenistan Partisinin barajı aşması beklenirken, diğer muhalefet partisi Aydınlanmış Ermenistan’ın baraj altında kalacağı öngörülüyor.

- Seçim sonrası senaryolar koalisyonu işaret ediyor

Seçim sonrası senaryolara göre, parlamentoya Paşinyan ve Koçaryan’ın partisinin yakın oy oranlarıyla girmesi halinde bir koalisyon hükümetinin kurulması gündemde olacak. Bu durumda parlamentoya girecek üçüncü kilit parti, Paşinyan’ın mı yoksa Koçaryan’ın mı başbakan olacağına karar verecek.

Herhangi bir koalisyon hükümetinin kurulamaması halinde ise en çok oy almış ilk iki sıradaki ittifak ya da partinin katılımıyla yeniden seçime gidilmesi öngörülüyor.

Öte yandan seçimlere Paşinyan’ın geçici de olsa başbakan olarak girmesinin sandıkta hile yapılması ihtimalini de gündeme getirebileceği ifade ediliyor. Seçim komisyonlarının iktidarın kontrolünde olacak olmasının getireceği avantajlara dikkati çeken uzmanlar, şimdiden bölgedeki komisyon üyelerinin Paşinyan lehinde propaganda yaptığına işaret ediyor.

Seçimler sonucunda Paşinyan’ın partisinin küçük bir farkla da olsa birinci çıkması halinde ülkede, Paşinyan karşıtlarının yeniden eylemler başlatacağı değerlendiriliyor.