Erdoğan Putin mi olacak Kraliçe Elizabeth mi?

Türkiye’de yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerini değerlendiren Financial Times si, çarpıcı tespitlerde bulundu. Daniel Dombey imzalı yazıya göre, ‘kuralların çok net olmaması’ nedeniyle Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Köşk’e çıkması halinde Rusya’daki Putin modeli de, İngiltere’deki Kraliçe Elizabeth modeli de uygulanabilir. Gazete, süreci belirleyecek önemli dönemecin, 2015 genel seçimleri olacağını yazdı.

Makalede öne çıkan yorumlar şöyle:

ERDOĞAN SAHNEYİ TERKETMEK İSTEMİYOR

Tayyip Erdoğan’ın Türkiye Başbakanı olarak görev yaptığı 10 yıldan uzun bir süre sonra havada değişim kokusu var. Ülke siyasetine hakim olan bu adamın sahneyi terk etmeyi düşündüğüne dair bir işaret yok. Bunun yerine, ülkenin ilk seçilmiş cumhurbaşkanı olarak daha da üst düzey bir konuma gelmek istiyor.

SEÇİM NEYİN HABERCİSİ?

* Ortadaki soru şu: Bu tarihi seçim, seçmenlerin devlet başkanını belirlemesiyle daha demokratik bir sistemin habercisi olacak mı? Yoksa, tam da Türkiye’nin artan otoriterlik konusunda eleştirilerle karşı karşıya bulunduğu bir dönemde, iktidarın daha da merkezileşmesine mi yol açacak?

ÇANTADA KEKLİK

* Cumhurbaşkanlığı Erdoğan için çantada keklik olabilir. AKP yerel seçimlerde yüzde 44 oranında oy aldı. Muhalefeti desteklemesi zor görünen Kürtlerin de oyuyla, ihtiyaç duyduğu çoğunluğu elde edebilir. Fakat bu oylama karanlığa doğru bir adım anlamına da geliyor; ülkenin ilk seçilmiş cumhurbaşkanının yetkileri açısından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e mi yoksa İngiltere Kraliçesi’ne mi daha yakın olacağına dair açık kurallar yok.

İKİ BAŞBAKAN KÖŞK'E ALDANMIŞTI

* Türkiye’nin yakın siyasi tarihine bakıldığında, ikinci seçenek daha olası. Son 25 yılda, ağır top sayılan başbakanlardan ikisi Köşk’e çıktığında, zannettikleri kadar güçlü olmadıklarını fark edip öfkelenmişti. Türkiye’de önemli kararları veren kişi cumhurbaşkanı değil başbakan. AKP bürokrasisi üzerinde yetki sahibi olan da cumhurbaşkanı değil, parti lideri.

YETKİLERİ UYANDIRACAK

* Fakat Abdullah Gül’ün döneminde cumhurbaşkanlığı büyük ölçüde sembolik bir görev olarak kalmış olsa da, halk tarafından seçilmiş ilk cumhurbaşkanı geçmişin parlamentolar tarafından seçilmiş cumhurbaşkanlarından daha fazla siyasi nüfuza sahip olmalı. Erdoğan seçilirse de, arka planda kalması zor görünüyor. Seçmenden aldığı güven ve kişiliğinin yanı sıra, bakanlar kurulunu toplama ve kurula başkanlık etme yetkisi gibi cumhurbaşkanlığının uzun zamandır uyuyan yetkilerini uyandırma becerisiyle bunu sağlayacaktır.

TWITTER BASKISININ GÖSTERDİKLERİ

* Erdoğan’ın iktidarı, nüfuzunu düzenli olarak artırmasına sahne oldu ve ‘yeni cumhurbaşkanının yetkilerini tümüyle kullanması gerektiğini’ de ilan etti. Twitter’ı yasaklama yönündeki kampanyası, yasal ayrıntılar nedeniyle engellenebilecek bir lider olmadığını bir kez daha kanıtladı.

EN ÖNEMLİ SEÇİM SENEYE

* Fakat hem onu eleştirenlerin hem de bazı destekçilerinin beklediğinin aksine, Erdoğan geniş kapsamlı bir yetkiye sahip olması garanti değil. Mart’taki yerel seçimler uzun bir sürecin sadece ilk ayağıydı, cumhurbaşkanlığı seçimleri de ikinci ayağı olacak. Fakat en önemli yarış gibi görünen üçüncü ayak, önümüzdeki yaz düzenlenecek genel seçimler.

AKP KAZANSA DA YETKİLERİ AZALABİLİR

* O seçimlerin sonucu belirsiz. AKP Meclis çoğunluğunu riske atacak biçimde tökezlerse -ki 2011′den bu yana şimdiden 2 milyon oy kaybetti- partiye yakın bir cumhurbaşkanının yetkilerinin altı oyulacaktır. AKP seçimlerde yüksek oranda oy alsa bile, bu kez de cumhurbaşkanı yerine onu zafere taşıyan başbakanın yetkisi güçlenecektir.

PUTİN YAYGARASI KOPACAK AMA...

* Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olur ve kazanırsa, Putin tarzı bir yönetim biçimi konusunda büyük yaygara kopacaktır. Fakat sonrasındaki parlamento seçimlerinde AKP’nin Meclis çoğunluğu kaybedilirse, Erdoğan’ın yetkileri azalabilir. Ağustos’taki başkanlık seçimleri tarihi olacak fakat belirleyici olmayacak.

MAKALENİN ORJİNALİ İÇİN BURAYA TIKLAYIN...