Erdem Başçı'ya kötü haber notu gitti!
Abone olMerkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın Global Finance tarafından verilen notu düşürüldü. Performansı geçen yıllarda düşüş gösteren Başçı'nın yeni notu C oldu.
Merkez Bankası başkanlarına A ile F arasında başarı notu
veren uluslararası ‘Global Finance’ dergisi, Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın notunu yine
kırdı.
Göreve geldiği ilk yıl not almayan Başçı’nın 2012’de B+ olan notu
2013’te önce B’ye geçen yılda B-’ye gerilemişti. Dergi Başçı’nın
2015 notunu ise C’ye düşürerek, en kötü başkanlar arasına
koydu.
Merkez Bankası başkanlarına 1994 yılından bu yana yönetim
başarılarına göre not veren uluslararası Global Finance dergisi bu
yıl Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın
notunu düşürdü. Başkanlara A ile F arasında not veren dergi
Başçı’nın notunu geçen yıl aldığı B-’den C’ye düşürdü. İlk göreve
geldiğinin ertesi yılında yani 2012’de B+ notunu alan Başçı’nın
2013 yılında ise notu B’ye inmişti. Hedefleri her yıl ıskalayan ve
siyasi baskıya maruz kalan Başçı’nın notu 2014’de sonra B-’ye bu
yıl ise C’ye geriledi. Başçı’nın notu en kötüler arasında yer
buldu. En iyi merkez bankası başkanları yani A notu ile
ödüllendirilenler bu yıl Çek Cumhuriyeti, Avrupa Merkez Bankası,
Hindistan, İsrail, Malezya, Paraguay, Peru, Filipinler ve Tayvan
oldu. Amerikan Merkez Bankası Başkanı Janet Yellen’in ilk notu ise
A- oldu. Geçen yıl yeni göreve geldiği için Yellen not
almamıştı.
SADECE YILMAZ A ALDI
Dergi tüm rapora ekimdeki baskısında yer verecek. Ancak notlarla
ilgili yaptığı kısa açıklamada A ile F notlarını hangi kriterlere
göre verdiği de yer aldı. 75 ülkenin Merkez bankalarına not veren
dergi enflasyon kontrolü, ekonomik büyüme hedefi, kur istikrarı ve
faiz oranları yönetimi kriterlerinde gösterdiği başarıya göre
başkanları değerlendiriyor. A en iyi performansı ve başarıyı temsil
ederken, F resmen başarısızlık olarak değerlendiriliyor. Eski
Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, 2010 yılında bu kurumdan A
notu almıştı. Yılmaz o yıl yüzde 6.5 olan enflasyon hedefinden 0.1
puan daha iyi sonuç elde etmiş ve yüzde 6.4’lük enflasyonla yılı
bitirmişti.
HEDEFLER ŞAŞTI
Erdem Başçı ise 2011 yılından bu yana Merkez Bankası’nın başında.
Görev süresi 2016 yılında doluyor. Başçı enflasyon hedeflerinin
tutturulmasında hep başarısız oldu. Merkez Bankası Yasası’na göre
enflasyon hedefi hükümetle beraber belirleniyor. Merkez Bankası ve
hükümet bu enflasyon hedeflerini 3 yıllık olarak belirliyorlar ve
bunlar Orta Vadeli Program (OVP) ile ilan ediliyor. Bu hedeflerin
tutturulması için hangi politika araçlarını nasıl kullanacağı ise
Merkez Bankası’nın elinde. Bu yüzden de eleştirilerin odağı Merkez
Bankası Başkanı Başçı oluyor. Başçı 2012 yılında yüzde 5 enflasyon
hedeflerken yüzde 6.2’lik gerçekleşmeyle karşı karşıya kaldı,
ertesi tüm yıllar da yüzde 5 hedeflendi ancak 2013 yüzde 7.4, 2014
yüzde 8.2 enflasyonla bitirildi. Bu yıl da ilk koyulan hedef yüzde
5 ancak Merkez Bankası açıkladığı enflasyon raporlarıyla bu hedefi
yüzde 6.9’a taşıdı. Ama 9 aylık enflasyon bile yüzde 7.95 ile
hedefin oldukça üstünde yer alıyor. Bu derginin enflasyon
kriterinde Başçı’nın kötü not almasına neden oluyor.
SINIRLAR AŞILDI
Kur istikrarı e diğer bir konu. Başçı döneminde dolar kuru rekor
üzerine rekor kırdı. En son psikolojik sınır olan 3 lira da aşıldı.
Ve oldukça hareketli bir seyir izliyor. Bu kriterde Başçı’ya kötü
not getiriyor. Faiz oranları ise ayrı bir konu. Erdem Başçı 2013
sonunda kurdaki ani hareket nedeniyle olağanüstü toplantı yapmış ve
yılın son günlerinde faizi yüzde 4.5’ten yüzde 10’a çıkarmıştı.
Ardından 2014 boyunca bir kaç toplantıda bu oranı düşürdü. Şu anda
politika faizi yüzde 7.5. Ayrıca Başçı faiz oranlarına ilişkin
siyasetçilerden de oldukça sert eleştiriler aldı ve almaya devam
ediyor. Bu konu da notunun düşük gelmesinin sebeplerinden.
Büyüme oranı her ne kadar bizim merkez bankamızın hedefleri
arasında yer almasa da Türkiye bu yıl beklentilerin altında
büyüyecek. Bir kaç yıldır da yavaşlık sürüyor. Yıl sonunda hedef
yüzde 5 ama gerçekleşmenin yüzde 3 ve ya altında kalması
bekleniyor.
SİYASİ ETKİ NOTA YANSIYOR
Global Finance Yayıncısı ve Yazı İşleri Müdürü Joseph Giarraputo “Küresel ekonomiler belini doğrultmaya başladı. Ancak karşılarında yeni bir mücadele var; FED’in faiz artırımları, güçlü dolar ve sona eren bol para dönemi. Kur dalgalanmaları ve para girişinin azalmasının etkilerini kırmak için merkez bankaları çok daha önemli olacak. Verdiğimiz notlar bazı merkez bankalarının bu konuda daha başarılı olduğunu gösteriyor. Notlarımızda ayrıca merkez bankalarının hükümet politikalarını etkileme yeteneği ile siyasi müdahaleye karşı dirençleri de etkili oluyor.”
BAŞKANLAR VE NOTLARI
2003 Süreyya Serdengeçti B
2004 Süreyya Serdengeçti B+
2005 Süreyya Serdengeçti B+
2006 Durmuş Yılmaz B-
2007 Durmuş Yılmaz B
2008 Durmuş Yılmaz C
2009 Durmuş Yılmaz B
2010 Durmuş Yılmaz A
2011 Erdem Başçı Not verilmedi
2012 Erdem Başçı B+
2013 Erdem Başçı B
2014 Erdem Başçı B-
2015 Erdem Başçı C
Enflasyonda hedef hep şaştı?
Hedef Gerçekleşme
2011 5.5 10.4
2012 5 6.2
2013 5 7.4
2014 5 8.2
2015 5 7.95*
* 9 aylık enflasyon gerçekleşmesi
Politika faiz oranı (%)
21 Ocak 2011 6.25
5 Ağustos 2011 5.75
19 Aralık 2012 5.50
17 Nisan 2013 5.00
17 Mayıs 2013 4.50
29 Ocak 2014 10.00
23 Mayıs 2014 9.50
25 Haziran 2014 8.75
18 Temmuz 2014 8.25
21 Ocak 2015 7.75
25 Şubat 2015 7.50