Enerji firmalarından devlete rest

Türkiye yanlış imtiyazlı sözleşmelerin bedelini bir kez daha ödüyor. Enerji Bakanlığı ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK), dört yap-işlet-devret (YİD) santralına önerdiği yeni sözleşme ve lisans koşulları şirketlerce geri çevrildi. Alım garantili sözleşmelerine güvenen şirketler devlete 'İşine gelmiyorsa geri al' resti çekti. Hazine ve EPDK da 'buy out' diye tanımlanan geri alma fikri üstünde yoğunlaştı. 2.3 milyar dolarlık 'buy out' faturası, aynı sözleşmelerle 10 yıl daha devam etmekten daha kârlı bulundu. Çünkü bu santrallardan elektrik alınması sözleşme gereğince zorunlu ve fiyatlar diğer tüm santrallardan daha yüksek. Üretim lisansı veren tek kurum olan EPDK, devlete yüksek fiyatla elektrik satan YİD doğalgaz çevrim santrallarına yeni sözleşme ve lisans koşulları önerdi. Çünkü, mevcut sözleşmelerde alım garantileri var ve bu da yeni yasayla örtüşmüyor. Santralların EPDK'dan lisans alabilmeleri için garantiden vazgeçmesi ve sözleşmeleri Enerji Piyasası Yasası'na göre yapması gerekiyor. Santral işletmecileri garanti sayesinde devlet elektrik alamasa da karşılığını tahsil ediyor. Devlet, garantiler nedeniyle yüksek fiyatlara rağmen bu santrallardan alım yapıyor. Üçte bir fiyata karşın hidroelektrik santralları kapalı tutan ya da düşük profilde çalıştıran devlet, şirketlerin tahkime gitme riskini göze alamıyor. Bakanlık, EPDK ve Hazine yetkilileri geçen hafta sorunun çözümü için izlenecek yolu tartıştı. Alım garantileri nedeniyle diğer santralların iki-üç katı fatura ödenmeye devam edilmesi halinde sözleşme süresince fazladan 10.2 milyar dolar ödeneceği anlaşıldı. Bu santrallar sözleşme sürelerince 70 milyar dolarlık elektrik üretecek. Hazine hem elektrik üretimi hem de doğalgaz alımı projelerinde garanti yükünün altına girdi. Buna göre, Hazine'nin elektrik alımlarındaki yükü 19, doğalgaz alımındaki 'al ya da öde' yükümlülüğü de 14 milyar dolar. Türkiye taahhüt ettiği doğalgaz ve elektriği almazsa, Hazine'ye gelecek yük 33 milyar dolara yaklaşıyor. Maliyetler şişirildi mi? YİD santralı işletenler doğalgaz ve yatırım maliyeti yüksekliğini gerekçe gösteriyor. Ancak, bu santralların maliyetinin uluslararası örneklerden fazla olduğu belirtiliyor. Dünyada 1 megavat saat kurulu gücün maliyeti 400 bin dolar iken, Türkiye'deki Yİ ve YİD'lerin maliyeti bunun iki katı. İşte bazı örnekler: Trakya: 1 milyon 255 bin dolar. (Kapasite 499 MW/saat. Yatırım tutarı 600 milyon dolar.) Uni-Mar: 1 milyon 371 bin dolar. (Kapasite 478 MW/saat. 630 milyon dolar kuruluş bedeli.) Doğa: 933 bin dolar. (Kapasite 180 MW/saat. Yatırım 168 milyon dolar.) Çolakoğlu (Ova): 1 milyon dolar. (Kapasite 253 MW/saat. Yatırım 235 milyon dolar.) RADİKAL