Emekliyi mağdur eden model

Sosyal güvenlik sisteminde 2000'den sonra reformlar emeklilik maaşlarında mağduriyet de yarattı.

Bugün gazetesinin sosyal güvenlik uzmanı Sadettin Orhan dün köşe yazısında 2000 yılı öncesinde emekli olan ve hâlâ çalışmaya devam eden 8 milyona yakın emeklinin aylıklarının azaldığını yazdı. Radikal'e açıklama yapan SGK uzmanları ise "Çalıştıkça bağlanacak olan emekli maaşının göreceli olarak düşük olması yanlışlıktan değil. Tamamen teknik bir düzenleme ve doğru bir düzenleme" dediler.

Sosyal güvenlikte 2000'den sonra 3 farklı sisteme tabi olduğu için bağlanacak olan emekli aylıkları geçmişe göre göreceli düşük olarak bağlanacak. 2008 yılında sosyal güvenlik reformu yürürlüğe girdiğinde de yasanın bu yönü eleştirilmiş, dönemin bürokratları "Çalışma hayatı bir bütündür ve bir bütünlük içinde maaş hesaplanır. Bu nedenle olması gereken budur" görüşünü dile getirmişti.

3 farklı model var
2000 yılından önce sosyal güvenlik sistemine tabi olan bir çalışan, halen çalışma hayatının içindeyse 3 farklı model üzerinden emeklilik döneminde emeklilik maaşı hesaplanıyor. 1999 öncesinde uygulanan sosyal güvenlik sistemi, 2000 yılında ve 2008 yılında yürürlüğe giren yasalarla değiştirildi. Her iki yasal değişiklikle de emekli maaşı bağlama oranları farklılaştırıldı. Ancak çalışanların kazanılmış haklarının korunması için, emekli maaşı hesaplanırken her 3 dönem de dikkate alınıyor. Buna göre, 2000 öncesi dönemde çalışılan yıllar; o dönemin emekli maaşı bağlama sistemine göre hesaplanıyor. 2000 sonrası ve 2008 sonrası dönem için de söz konusu dönemlerde geçerli olan mevzuat dikkate alınıyor. Bu üç dönemin sigortalının çalışma hayatındaki ağırlıklarına göre bir emekli maaşı çıkarılıyor.

Ancak sigortalının 2000 sonrası dönemdeki çalışma yılının artması, çalışanın lehine değil, aleyhine bir durum oluşturuyor. Böyle bir durumda, emekli maaşlarının daha yüksek bir düzeyden bağlandığı 2000 öncesi dönemin, sigortalının çalışma hayatı içindeki ağırlığı azalıyor, 2000 sonrası dönemin ağırlığı ise artıyor. Bu da emekli maaşı bağlanırken, 2000 sonrası dönemin daha da çok dikkate alınması anlamına geliyor. Sosyal güvenlik reformları yürürlüğe girerken de söz konusu düzenlemeler tartışılmış, ancak yetkililer kazanılmış hakların korunması ve sistemin dengede olabilmesi için böyle bir çözümün gerekli olduğu mesajını vermişti.

Bu nedenle, konuyla ilgili değişiklik yapılması önerileri kabul görmemişti. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkilileri de, çalıştıkça bağlanacak olan emekli maaşının göreceli olarak düşük olmasının teknik yanlışlıktan olduğu iddialarını yalanlarken, "Tamamen teknik bir düzenleme ve doğru bir düzenleme" bilgisini verdi.