Emekliye sevkedilenlere iade

Danıştay, memurların emeklilik yaşının 61'e indirilmesini öngören düzenlemenin yürürlüğünün durdurulmasının ardından emekliye ayrılanların durumunun ne olacağına ilişkin Başbakanlık'a görüş bildirdi. Yüksek Mahkeme, 61 yaşını doldurduğu için emekliye sevk edilen memurların, emekliye sevk tarihleri itibariyle görevlerine iade edilmeleri gerektiğini belirtti. Emekli Sandığı Kanunu'nda değişiklik öngören ve memurların zorunlu emeklilik yaşını 65'ten 61'e indiren düzenlemenin Anayasa Mahkemesi'nce yürürlüğünün durdurulmasının ardından, emekliye sevk edilenlerin durumunun ne olacağı, görevlerine iadelerinin hangi tarihten geçerli olacağı, emekli ikramiyelerinin kurumlara geri ödenmesi ve göreve döndürülmesi halinde maaş farklarının nasıl hesaplanacağı konularında Danıştay'dan istenen görüş Başbakanlık'a gönderildi. Danıştay 1. Dairesi'nce oluşturulan istişari görüş, Danıştay Başkanlığı'na gönderildi. Danıştay Başkanı Nuri Alan, görüşün, İdari İşler Kurulu'na götürülmesine gerek görmedi ve görüş Başbakanlık'a iletildi. Anayasa Mahkemesi kararlarının, yasama, yürütme ve yargı oranlarını, idari makamları, gerçek ve tüzel kişileri bağladığı hatırlatılan görüşte, Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu düzenlemenin yürürlüğünü durdurmasının ardından uygulama olanağı kalmadığının açık olduğu belirtildi. Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği kuralının kazanılmış hakların korunmasını amaçladığı, bu kuralın yalnız söze bağlı kalınarak yorumlanmasının hukuk devleti ilkesine ve bu ilke içinde varolan adalet ve eşitlik ilkelerine aykırı sonuçlar verebilecek ve itiraz yoluyla yapılacak denetimin de amacına ters düşeceği vurgulanan görüşte, şöyle denildi: ''Bu kurallar karşısında, Emekli Sandığı Kanunu'nun 40. maddesinin 10 Mayıs 2003 tarihinden itibaren yürürlüğü durdurulan hükmü uyarınca, 61 yaşını dolduran emekli sandığı iştirakçileri yaş haddinden emekliye sevk edilemeyeceklerdir. 17.04.2003 ile 10.05.2003 tarihleri arasında 61 yaşını doldurmuş olmaları nedeniyle emekliye sevk edilen iştirakçiler yönünden ise bu işlemlerin dayanağını oluşturan yasa hükmünün, uygulanma kabiliyetinin kalmaması nedeniyle söz konusu işlemlerin sebep unsuru yönünden hukuki dayanaktan yoksun kaldığı sonucuna ulaşılmaktadır. Nitekim, 61 yaşını dolduran iştirakçiler hakkında tesis edilen emekliye sevk işlemlerine karşı açılan davalarda idare mahkemelerince Anayasa Mahkemesi tarafından verilen yürürlüğü durdurma gerekçe gösterilmek suretiyle dava konusu işlemlerin hukuki dayanaktan yoksun kalmaları nedeniyle yürütülmelerinin durdurulmalarına karar verildiği görülmektedir.'' HUKUK DEVLETİ İLKESİNİN GEREĞİ Bu kararların gereği olarak, ilgililerin görevlerine iade edilmelerinin zorunluluğu yanında bu konuda verilen yargı kararları gözetilerek, yargı yoluna başvurmamış olanların da hukuki dayanaktan yoksun kalan, emekliye sevk işlemlerinin idarece geri alınması suretiyle görevlerine iade edilmelerinin hukuk devleti ilkesinin gereği olduğuna işaret edildi. Görüşte, idare hukuku ilkelerine göre, idarece geri alınan işlemler hiç tesis edilmemiş olarak kabul edildiğinden, yaş haddine dayalı emekliye sevk işlemlerinin idarelerce geri alınması sonucu yapılacak göreve iadelerde emekliye sevk tarihinin esas alınması gerektiği belirtildi. Görüşte, bu durumda, göreve iade edilecek iştirakçilerin görevden ayrı kaldıkları süre için görevdeyken almaları gereken aylıkları ile ödenen emekli aylıkları arasındaki farkın kendilerine ödenmesi gerektiği belirtildi. EMEKLİ İKRAMİYELERİ NE OLACAK Ödenen emekli ikramiyelerinin ne olacağına ilişkin tereddüde de açıklık getirilen görüşte, emekli ikramiyesi hesabında 30 fiili hizmet yılından fazla sürelerin dikkate alınmadığı belirtildi. Emekli ikramiyesini aldıktan sonra yeniden iştirakçi durumuna girenlerin tekrar emekliye ayrılmaları halinde ise toplamı 30 hizmet yılı karşılığını geçmeyecek şekilde, yalnız sonradan geçen hizmetlerine karşılık emekli ikramiyesi ödenebileceği kaydedildi. Görüşte, emekli sevk işlemleri hakkında idari yargı mercilerince verilen yürütmenin durdurulması ve iptal kararlarının uygulanması sonucu görevlerine iade edilenlere ödenmiş olan emekli ikramiyesinin kurumlarınca geri istenmesi nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıklarda verilen Danıştay kararlarının ikramiyelerin iade edilmeyeceği yönünde olduğu kaydedildi. Aynı yönde Yargıtay kararlarının da bulunduğu belirtilen görüşte, şöyle devam edildi: ''Bu durumda, geri alma işlemleri ile iptal kararları aynı hukuki sonucu doğuracağından yaş haddinden emekliye sevk işlemlerinin idarece geri alınması üzerine görevine iade edilen kamu görevlilerinden daha önce ödenen emekli ikramiyesinin geri alınması objektif iyi niyet kuralları, hakkaniyet ve hukuk devleti ilkeleri ile bağdaşmayacaktır. Sonuç olarak, söz konusu yasa uyarınca 61 yaşını doldurmaları nedeniyle emekliye sevk edilenlerin: 1- Emekliye sevk tarihleri itibariyle görevlerine iade edilmeleri, 2- Emeklilik işlemi hiç gerçekleşmemiş kabul edilerek hesaplanacak aylıklarından emekli aylığı olarak ödenen kısmın mahsup edilerek geri kalan kısmının ödenmesi, 3- Emekli ikramiyelerinin kurumlarınca geri istenilmemesi gerektiğine karar verildi.''