Emekliler kayıt dışında çalışıyor

Başbakanlık tarafından hazırlanan sosyal güvenlik raporunda, sosyal güvenlik kurumlarından yaşlılık aylığı alan 4.6 milyon kişinin yüzde 35’inin kayıt dışı çalışmaya hazır potansiyel iş gücü olduğu saptaması yapıldı.

Bu durumda, iş gücü içerisinde gözüken 1.6 milyon emeklinin, kayıt dışı istihdamın yaklaşık yüzde 15’ini oluşturduğu hesaplandı.

Başbakanlık tarafından Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma çalışmaları çerçevesinde hazırlanan Nisan 2005 tarihli "Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri" başlıklı raporda, kayıt dışı istihdam ele alındı.

Kayıt dışı çalışmaya hazır emekli iş gücü potansiyelinin varlığına dikkat çekilen raporda, mevcut verilere göre 2003 yılı itibarıyla toplam aylık alanların sayısının 6.9 milyon olduğu, bunların 4.6 milyonunun yaşlılık aylığı almakta olan kişilerden oluştuğu belirtildi.

Raporda, emeklilik nedeniyle iş gücüne katılmayanların sayısının yaklaşık 3 milyon civarında olduğuna dikkat çekilirken, "Diğer bir ifadeyle yaşlılık aylığı almakta olanların yüzde 35’i potansiyel olarak çalışmaya hazır iş gücüdür" denildi. Bu saptamaya göre, 1.6 milyon emekli iş gücü içinde yer alıyor.

Başbakanlık raporunda esas alınan 2003 yılına ilişkin 11 milyon kişilik kayıt dışı istihdam dikkate alınırsa, kayıt dışı istihdamın yüzde 14.5’ini emekliler oluşturuluyor. DİE’nin Ocak 2005 istihdam verilerine göre emeklilerin 2 milyon 987 bini çalışmıyor. Bu durumda, 1.6 milyon emeklinin halen kayıt dışı istihdam içinde yer almaya devam ettiği varsayılırsa, Ocak 2005 itibarıyla 10 milyon 178 bin olarak açıklanan kayıt dışı istihdamın yüzde 15.7’sini emeklilerin oluşturduğu ortaya çıkıyor.

POTANSİYEL İŞGÜCÜ ARTIŞI NÜFUS ARTIŞ HIZINI GEÇECEK

Raporda, "Önümüzdeki 20-25 yıllık süreçte çalışabilir nüfusun genel nüfustan daha hızlı artacağı öngörülmektedir.

Köyden kente göçlerin yanısıra iş gücünün vasfının ekonomik yapıdaki dönüşümle uyumlu tarzda yükseltilememesi, özellikle kentsel yerlerdeki işsizliği artırmıştır" denildi.

KAYITDIŞININ NEDENİ VERİMSİZLİK

Küçük ve orta boy işletmelerde istihdam edilen iş gücünün eğitim düzeyinin düşüklüğünün iş gücü verimliliğini olumsuz etkilediği, söz konusu işletmelerde istihdam edilenlerin kişi başına yarattıkları katma değerin, ekonominin diğer kesimlerine göre oldukça düşük kaldığı belirtilen raporda, şu değerlendirme yapıldı:

"Yaratılan katma değerin yetersizliği, gerek kişi başına üretilen katma değerin vergi ve primleri ödemede yetersiz kalması gerekse daha verimli işletmelerle rekabet edebilmek için, bu işletmeleri büyük ölçüde kayıt dışı çalışmaya sevketmektedir."

MEMUR BAŞINA 3 BİN İŞYERİ DÜŞÜYOR

Nüfusun büyük bölümünü kapsayan SSK’de halihazırda işe yeni başlayan 150 yoklama memuru ve 350 sigorta müfettişinin çalışmakta olduğu belirtilen raporda, "Denetim elemanlarının sayısının yetersizliği, yerel denetimden daha etkili sonuçlar doğurabilecek sistem denetimi anlayışına geçilmesini de engellemektedir. Ayrıca, büyük illerde kurumda çalışan memur başına yaklaşık 3 bin işyeri dosyası düşmektedir. Bu ise zaten yetersiz olan denetim sonuçlarının zamanında uygulanamaması sonucunu doğurmaktadır" saptaması yapıldı.

AFFI ELEŞTİREN RAPORDAN AF ÖNERİSİ

Raporda, çıkarılan af yasalarının prim ödememe alışkanlığının kalıcı hale gelmesine neden olduğu saptaması yapılmasına karşın, kayıt dışıyla mücadele kapsamında üstü kapalı olarak Bağ-Kur için af önerisi yer aldı. Raporda, şöyle denildi:

"Bu reformla birlikte yaptırım gücü yüksek yasal düzenlemelere yer verilmesi, kurumsal etkinliğin artırılarak ilçe hizmet merkezleri aracılığıyla denetim kapasitesinin genişletilmesi ve kendi primini ödemek durumunda olan serbest çalışan kişiler için kolay ve alternatif ödeme olanaklarının getirilmesi planlanmaktadır."

Kaynak: milliyet.com.tr