Emekli maaşları yükselecek

Dün Meclis’te kabul edilen genel sağlık sigortasıyla ilgili düzenleme emekli maaşlarında azalmaya yol açmayacak. Uzmanlar, aksine maaşların artabileceğini belirtiyor.

İşçi, memur ve esnafın aynı şartlarda emekliliğini öngören yasaya göre, emekli aylıkları sistemde geçirilen süre ve ödenen prim miktarına bağlı olarak düzenleniyor. ‘Aylık bağlama oranı’ diye tabir edilen, maaştan emeklilik için kesilen prim oranının indirilmesi, maaşlarda azalmaya yol açmayacak. Matrahlardaki artış aylıklara pozitif yansıyacak.

Örneğin; bugüne kadar 2 bin YTL ücret alan bir çalışanın aylığının sadece bin 200 yeni lirası emeklilik primine tabiydi. Yeni kanun yürürlüğe girdikten sonra tüm kazançlar prime tabi olacağı için aylık bağlama oranı ile çarpılacak kazanç da bin 200 YTL’den 2 bin yeni liraya çıkacak. Bu durumda emekli aylıkları artacak. Emekliler arasındaki adaletsizliği gidererek eşitlik getiren yeni düzenleme geçmişteki kazanılmış haklara da zarar vermiyor.

Reformla birlikte emekli maaşlarında azalma olacağı endişesi 2007 başından itibaren tek emeklilik sistemine geçilmesiyle birlikte öngörülen aylık bağlama oranlarında kademeli düşüşe bağlanıyor. Buna göre Emekli Sandığı'nda yüzde 3, SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 2,6 olan yıllık emekli aylığı bağlama oranının 2016’dan sonra yüzde 2 olarak uygulanması düşünülüyor. Ancak sosyal güvenlik uzmanları emekli aylıklarını belirlemede tek kriterin aylık bağlama oranı olmadığına dikkat çekerek, sistemde geçirilen süreye ve yatırılan prim miktarının fazlalığına göre maaşlarda artış olacağına vurgu yapıyor.

 “Emekli aylıkları birdenbire yeni kanun devreye girdi diye düşmez ve düşmeyecek.” diyen uzmanlar, yeni yasanın tek emeklilik sistemi getirerek ortak hesaplama şekli öngördüğünü ifade ediyor. Uzmanlar, yasanın yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2007'den sonraki dönem için yenilik getirdiğini, eski kazanılmış haklara dokunmadığını kaydediyor. Çalışma hayatı uzmanı İbrahim Işıklı, kısa vadede emekli aylıklarında kayıp yaşanmayacağını, sigortalılık süresinin uzamasıyla maaşların artacağını ifade ediyor. “Reformda sadece emekli maaşlarına kilitlenmek doğru değil.” diyen Işıklı, tasarının en önemli özelliği olarak vatandaş arasındaki adaletsizliklere son vermesini gösteriyor.

Yeni kanun ile emekli aylığı bağlama oranı düşüyor; ama aylık bağlama oranı ile çarpılarak emekli aylığını ortaya koyan kazanç artıyor. Örneğin, bugün 2 bin YTL ücret alan bir memurun aylığının sadece 1.200 yeni lira kadarı prime tabi. Yeni kanun ile tüm kazançlar prime tabi olacağından aylık bağlama oranı ile çarpılacak kazanç da 1200 yeni liradan 2 bin yeni liraya çıkacak. Bu durumda emekli aylıkları daha da artacak. Çeşitli toplantılarda emekli maaşlarıyla ilgili soruları cevaplandıran Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu da aylık bağlama oranlarının 2016 yılından sonra yüzde 2'ye indirileceğini belirterek, “Matematiksel olarak indirim emekli aylıklarının düşeceğini göstermez. Tam aksine maaşlar ödenen prim miktarı çalışma süresine göre artar.” açıklamasında bulunmuştu.

'Biz kamyon muyuz?' deyince tasarıdaki 'arızalı' ifadesi ‘özürlü’ yapıldı

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı'ndaki maddelerde 'engelliler' için kullanılan 'arızalı' ifadesi, tepki üzerine kaldırıldı. AK Parti İstanbul Milletvekili Lokman Ayva'nın “Kamyonlar arızalanır.” diyerek verdiği önergeler kabul edildi ve söz konusu ifade yerine ‘özürlü’ kelimesi kondu. Değişiklik teklifini anlatmak için Genel Kurul'da söz alan Lokman Ayva'nın, “Söz konusu ibare kavram kargaşasına yol açacak. Arıza kelimesi alet edevat için kullanılıyor. Kamyon muamelesi görmemek için bunu arzu ettik.” sözleri, vekiller arasında gülüşmelere sebep oldu.