Emekli maaşınız eksik mi yatıyor?

MEMURHABER.COM- ÖZEL İÇERİK-BÜNYAMİN ESEN- Okurumuz Atilla ARIK soruyor: “Bünyamin bey, ben 2012 yılının Şubat ayında emekli oldum. En düşük emeklim maaşının 886 TL olduğu söylenmesine rağmen benim şuanda aldığım maaş ek ödeme dahil 755 TL’dir. 5011 gün üzerinden emekli oldum. 3600 günden emekli olanın 1010 TL maaş aldığını gördüm. Acaba bunda bir yanlışıklı olabilir mi? İntibakta benim maaş dengem nasıl ayarlanacak, merak ediyorum, bilgi verirseniz sevinirim.”

Sayın okurum, sizi çok iyi anlıyoruz, yıllarca çalıştıktan sonra elinize geçenin tatmin edici olmaması elbette ki herkesin canını sıkacak bir durum.

Aylıkların nasıl hesaplandığı ve alt sınırı ile ilgili olarak sorular bolca geldiği için bu konuyu ayrıntılı ele almakta fayda var.

Maaş Çalışma Hayatı Boyunca Yatırılan Prime Göre Belirlenir

Kişinin emekli olunca alacağı maaş çalışma yaşamı boyunca ödenen primlerine göre belirlenir. Asgari ücret üzerinden sigortalı bildirilen bir kişi ile tavan ücret olan asgari ücretin 6,5 katı üzerinden bildirilen bir kişinin alacağı maaş ayni değildir. Ne kadar fazla prim ödenmişse emekli maaşı o kadar fazla olur.

Yani ne kadar ekmek o kadar köfte!

Bu vesile ile primleri eksik yatırılan, maaşının bir kısmı elden bir kısmı bankadan ödenen vatandaşlarımıza hatırlatalım. Eğer primleriniz eksik gösteriliyorsa SGK’dan prim kaçırmanın yanında gelecekte sizin alacağınız emekli maaşından da çalma söz konusudur.

Bu tür durumları elinizdeki elden ödemelere ait belgeler ve delillerle SGK’ya dilekçe ile yada ALO 170 hattını arayarak şikayet edin. SGK müfettişleri/ denetmenleri gerekli incelemeyi yapacak, eksik priminizi arttıracaktır. Gelecekte eksik veya hayatını sürdürmeye yetmeyecek kuş kadar maaş almak istemiyorsanız, e-devletten maaşınızın ne kadarının SGK’ya bildirildiğini ay ay takip edin, aman ha!


Aylık Bağlama Oranı Önemli

Zaman zaman okurlarımız maaşlarını başka emekliler ile kıyaslıyorlar. Bu çoğu zaman yanlış anlaşılmalara neden olmaktadır.

Maaşta önemli olan birinci şey prim ödeme gün sayısı, ikinci şey bildirilen ücret tutarı, üçüncü şey de hangi kanun kapsamında emekli olunduğudur. Her gelen sosyal güvenlik reformu (1999, 2008 yıllarında olanlar gibi) maaş hesaplama katsayısını yani çalıştığınız her yıl için maaşınıza etki edecek tutarı değiştirmiş, çoğunlukla da düşürmüştür.

Sayın okurum, siz 2012 yılında yani 5510 sayılı Kanun kapsamında, yani son reforma göre emekli olmuşsunuz. Yeni kanuna göre aylık bağlama oranı, sigortalının malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez.

Geçmişte bu oran daha yüksekti. Dolayısıyla önceki kanunlara göre aylık bağlananlar ayni prim tutarı ve ayni gün sayısı ile daha fazla maaş alabilmekte idi.

Yeni Yasaya Göre Maaşın Alt Sınırı

5510 sayılı Kanuna göre sigortalıya bağlanacak aylıklar ile ölen sigortalının hak sahiplerinin aylıklarının hesabına esas tutar, çalışma sürelerindeki her yıl aylık bağlama oranı üzerinden tespit edilen prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak belirlenen ortalama aylık kazancın % 35'inden, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40'ından az olamaz. Başka bir deyişle emekli maaşınız çalışma yaşamı boyunca aldığınız ücretlerin ortalamasının % 35 yada %40’ından aşağı olamaz.

Ölen bir kişiden kalan aylık alınacak ise, hak sahibi kimselerin aylıkları ise, hak sahibi bir kişi ise hesaplanan alt sınır aylığının % 80'inden, hak sahibi iki kişi ise % 90'ından az olamaz. Başka bir deyişle ölen kisiden kalan aylıklar aylığının % 80 yada % 90’ından az olamaz.

Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince bağlanan kısmı aylıklar için bu hüküm uygulanmaz.

İş Kazalarında Maaş Daha Yüksektir

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelen sigortalı için bu Kanunun 19 uncu maddesine göre hesaplanacak sürekli iş göremezlik geliri, tespit edilen prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının %85'inden az olamaz.

Başka bir deyişle iş kazası geçirenler için kanun pozitif ayrımcılık niteliğinde özel bir alt sınır daha getirmiştir, kısmen daha yüksek bir asgari maaş öngörmüştür.

İntibak 2000 Öncesi Emeklilerini İlgilendiriyor

Kamuoyunda yer alan mevcut intibak düzenlemesi 2000 yılı ve öncesinde emekli olanlar ile ilgili bir düzenlemedir. İntibak hem prim ödeme gün sayısı hem de prim tutarı eşit olan emekliler arasındaki dengesizliği gidermeye yönelik bir adımdır.

Sizin durumunuz farklı, siz yeni reform kanunu kapsamında emekli olmuşsunuz ve ayrıntılarını mailinizde vermemişsiniz ancak büyük ihtimalle de primlerinizin hep asgari ücret üzerinden yatırılmasından dolayı mağdur olmuşsunuz.

Maaşınızın Yeniden Hesaplanmasını İsteyebilirsiniz

Siz yine de SGK’ya müracaat ederek her zaman maaşınızın yeniden hesaplanmasını isteyebilirsiniz. Yapılacak inceleme sonucunda eksik ödenen maaşınız varsa eksik tutarlar toplu halde size ödenecektir.

Bunun için en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezi’ne giderek, emekli maaşınızın yeniden hesaplanarak tarafınıza yazılı olarak bilgi verilmesi talebini içeren bir dilekçe vermeniz gerekmektedir.