Elektrikte lisans dopingi

EPDK tarafından pazartesi günü 21 bölgenin lisanslandırmasına Best A.Ş ile Bereket Enerji A.Ş'nin itiraz edeceği kesinleşti. Tektar A.Ş, Senkom A.Ş, Aksu A.Ş ile Akedaş A.Ş'nin de itirazı gündemde.

Türkiye'nin 20 yıllık elektrik dağıtım özelleştirme serüveni Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) önceki gün (Pazartesi) aldığı 21 bölgesinin lisanslandırılması ve tarifeleri ile ilgili kararla yeni bir boyut kazandı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın (ÖİB) ağustos ayında ilana çıkmayı planladığı dağıtım özelleştirmelerine "hukuki rötar" geliyor. Daha önceki yıllarda dağıtım hakkı kazanmış şirketler yeni listeye itiraza hazırlanıyor.

Türkiye'de elektrik dağıtım faaliyetinin özelleştirilmesi ilk kez 1990 yılında İstanbul Anadolu Yakası'nın Aktaş'a verilmesiyle başladı. 1991 yılında elektrik dağıtım faaliyeti için çıkan kararnamede yer alan şirketler, ÖİB'nin oluşturduğu dağıtım bölgelerinin bazılarının özelleştirilmesine itiraza hazırlanıyor. EPDK, önceki gün dağıtım bölgelerinin lisanslandırılması ve tarifelerinin onaylanması konularını görüştü. Mevzuata göre onay için lisanslandırmada 4 Ağustos'ta bitecek olan 10 günlük itiraz süresi, 2010 yılına kadar uygulanacak tarifeler için de lisans işlemlerinin tamamlanması beklenecek. İtiraz süresinde, daha önceki yıllarda bazı illerde dağıtım faaliyeti için görevlendirilen özel sektör şirketlerinin itiraza hazırlandığı belirtildi. Best A.Ş ile Bereket Enerji A.Ş'nin itiraz edeceği kesinleşirken, Tektar A.Ş, Senkom A.Ş, Aksu A.Ş ile Akedaş A.Ş'nin de itiraz etme hakkının bulunduğu kaydedildi. Öte yandan, itiraza hazırlanan bazı şirketler için tahkim yolu da açık bulunuyor.

1991 yılındaki kararnameyle Çanakkale-Balıkesir illerinde Best A.Ş, Eskişehir-Bilecik'te Tektar A.Ş, İzmir'de Senkom A.Ş, Isparta'da Aksu A.Ş, Aydın-Denizli-Muğla'da Bereket Enerji A.Ş, Kahramanmaraş-Adıyaman'da ise Akedaş görevlendirilmişti. Akedaş ve Bereket A.Ş ile işletme hakkı devri (İHD) sözleşmesi imzalandı ancak diğer 3 şirketle imzalanmadı. Sözleşme imzalanmayan bu şirketlerin üretim, dağıtım ile ticaret hakları 2005 yılında alınan bir Bakanlar Kurulu kararıyla iptal edildi ancak bu şirketler idari mahkemelerde dava açtılar. Sözleşmesi olsun olmasın bu 5 şirketin de kendilerinin daha önce görevlendirildikleri illeri içeren bölgelerin lisanslandırılmasına itiraz edebileceği kaydedildi. Bereket A.Ş ile Best A.Ş'nin ise itiraza hazırlandığı öğrenildi.

Bereket Enerji A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Ceyhan Saldanlı, 2003 yılında sözleşmesi imzalanan Bereket ve Akedaş için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nda komisyon kurulduğunu belirterek, bu komisyonun imzalanan sözleşmelerin tadilatı için çalıştığını söyledi. Saldanlı, "Bu illerin sanki yeniden satılacakmış gibi özelleştirme programına alınması bize göre doğru değil. Bizim bölgemize ait birtakım tarifelerin yapılması da Elektrik Piyasası Yasası'na göre uygun değil" diye konuştu. Saldanlı, bu nedenle kendilerinin daha önce görevlendirilmiş oldukları bölgenin lisanslandırılmaması için EPDK'ya itirazda bulunacaklarını kaydetti. Saldanlı, sözleşmelerine göre tahkim yolunun da açık olduğunu söyledi. Best A.Ş. Yönetim Kurulu üyesi Atilla Akalın da, 2005 yılındaki görevlendirmenin iptaline yönelik Bakanlar Kurulu'na karşı Bursa İdari Mahkemesi'nde dava açtıklarını belirterek, daha önceden kendilerinin görevlendirildiği illerin özelleştirme programı kapsamında lisanslandırılmasına itiraz edeceklerini ifade etti.



5 bölgeye lisans tadilatı

EPDK'dan yapılan yazılı açıklamaya göre, Ankara'nın dahil olduğu Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş'nin sınırları içerisine; daha önce Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş'nin bölgesinde yer alan Zonguldak, Bartın, Karabük, Çankırı ve Kastamonu illeri dahil edildi. Adapazarı'nın bulunduğu Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş sınırları içerisine ise daha önce Körfez Elektrik Dağıtım A.Ş bölgesinde yer alan Kocaeli ilinin dahil edilmesi, Konya'nın bulunduğu Meram Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi sınırları içerisine; daha önce TEDAŞ bölgesinde yer alan Kırşehir, Nevşehir, Niğde ve Aksaray illerinin dahil edilmesine karar verildi. Bu 3 dağıtım bölgesinin yanı sıra Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş ve Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş. ile birlikte toplam 5 dağıtım bölgesine ise 13.03.2003 tarihinden itibaren 10 yıl süre ile verilen perakende satış ve dağıtım lisanslarının sürelerinin 30 yıla çıkarılması uygun bulundu.

Öte yandan dağıtım özelleştirmesi konusunda yapılan ilk uygulamalar 1990 yılında İstanbul Anadolu Yakasının Aktaş Elektrik AŞ"ye, Kayseri'nin Kayseri ve Civarı Elektrik TAŞ'ye devri ile başladı. Bununla birlikte, Çukurova Elektrik A.Ş. (ÇEAŞ) ile Kepez A.Ş de Adana ve Antalya'da görevlendirildi. Ancak bu 4 şirketten bugüne kadar dağıtım faaliyetini sürdürebilen bir tek Kayseri A.Ş oldu. 1996 yılında ise Türkiye 29 dağıtım bölgesine ayrıldı ve İHD yöntemiyle yapılan ihale sonucunda bu bölgelerde 1998 yılındaki Bakanlar Kurulu kararı ile görevlendirme yapıldı. Yapılan uluslararası ihale sonrasında toplam 2.62 milyar dolarlık İHD bedeli elde edildi ve uluslararası tahkim yolu açık bırakıldı.



İlk lisanslandırmada neler yaşandı

1.Bölge(Adana-Mersin-Hatay ve çevresi): Uzanlar'ın şirketi ÇEAŞ'ın sözleşmesi 2003'de fesih edildi.

2.Bölge(Antalya): Uzanlar'ın Kepez A.Ş'ye 2003 yılında el konuldu ve sözleşmeleri fesih edildi.

3.Bölge(Tekirdağ-Kırklareli-Edirne): Tekaş'ın görevlendirilmesi Elektrik Mühendisleri Odası'nın (EMO)Danıştay'da açtığı dava sonucunda iptal edildi.

4.Bölge(Bursa-Yalova):İhlas grubunun anlaşması da EMO'nun davasıyla iptal etti.

7.Bölge(Aydın-Denizli-Muğla): Bereket Enerji kazandı, sözleşmede tadilat gerektiği belirtildi.

11.Bölge(Kocaeli-Gebze ilçesi dahil): Ceylan Elektrik'in sözleşmesi EMO'nun davasıyla iptal edildi.

12.Bölge(Sakarya-Bolu): SBD A.Ş'nin sözleşmesi EMO davası ile iptal edildi.

13.Bölge(Ankara-Kırıkkale): Akeda A.Ş. yine EMO'nun davasıyla sözleşme iptal edildi.

16.Bölge(İstanbul Anadolu yakası): Aktaş'ın İmtiyaz Sözleşmesi Danıştay"ca iptal edildi.

18.Bölge(Kırşehir-Nevşehir-Niğde-Aksaray): Andaş A.Ş'nin görevlendirmesi Danıştay"ca iptal edildi.

20.Bölge(Trabzon-Rize-Artvin-Gümüşhane-Giresun): Doğan Holdinge ait Zigana A.Ş'ye verilen bu bölgede Danıştay 10. Dairesi yürütmeyi durdurma kararı verdi ancak Danıştay İdare Davalar Genel Kurulu"nca bu karar kaldırıldı.

28.Bölge(Zonguldak-Çankırı-Bartın-Karabük): Batı Karadeniz A.Ş iptali tahkime taşıdı.

29.Bölge(İstanbul-Avrupa Yakası): Doğan Holding'e ait İsedaş A.Ş kazanmış ancak görevlendirme Danıştay tarafından iptal edilmişti.

33.Bölge(Manisa): Gediz Elektrik A.Ş'ye verildi ancak Danıştay tarafından iptal edildi.



ÖİB'nin programındaki 21 dağıtım bölgesi:

1.Bölge: Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Batman, Şırnak

2.Bölge: Bitlis, Hakkari, Muş, Van

3.Bölge: Ağrı, Erzincan, Erzurum, Kars, Bayburt, Ardahan, Iğdır

4.Bölge: Artvin, Giresun, Gümüşhane, Rize, Trabzon

5.Bölge: Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli

6.Bölge: Sivas, Tokat, Yozgat

7.Bölge: Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay, Gaziantep, Kilis

8.Bölge: Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya, Karaman

9.Bölge: Ankara, Kırıkkale, Zonguldak, Bartın, Karabük, Çankırı, Kastamonu

10.Bölge: Antalya, Burdur, Isparta

11.Bölge: İzmir, Manisa

12.Bölge: Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Yalova

13.Bölge: Edirne, Kırklareli, Tekirdağ

14.Bölge: İstanbul - Anadolu Yakası

15.Bölge: Sakarya, Bolu, Düzce, Kocaeli

16.Bölge: Afyon, Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Uşak

17.Bölge: İstanbul - Avrupa Yakası

18.Bölge: Kayseri

19.Bölge: Aydın, Denizli, Muğla

20.Bölge: Adıyaman, Kahramanmaraş

21.Bölge: Amasya, Çorum, Ordu, Samsun, Sinop

Kaynak:Referans