Elektrikte KIRMIZI ALARM

Geçtiğimiz hafta sonu 13 ilde otoprodüktörlerin elektrikleri kesmesiyle yaşanan "elektrik sıkıntısı" büyüyor. 13 ilde yaşanan elektrik kesintisi ile sıkıntılı günler yaşayan Enerji Bakanlığı"nda şimdi de, "ağustos sıkıntısı" yaşanıyor. Buna göre, her yıl olduğu gibi başta hidroelektrik santrallar olmak üzere devletin tüm santralları ağustosta bakıma alınacak.

TURİZME TEHDİT
Bakıma alınan santrallardan kaynaklanan elektrik kaybı ise, özel sektör santrallarından daha fazla elektrik alanırak kapatılıyor. Özel sektör santralları ise ağustos ayında kapasitelerini artırmaya yanaşmıyor. Hatta otoprodüktörlerin ağustos ayında yeni bir eylem yapabileceği duyumları Enerji Bakanlığı"na şimdiden ulaştı. Hidroelektrik santralları ağustos ayında bakıma alınmazsa, kış aylarında çalışmaz hale gelecek. Otoprodüktörlerin eylem girişiminin gerçekleşirse Türkiye"nin büyük bir bölümü karanlıkta kalabilecek. Bu arada ağustosta yaşanacak elektrik sıkıntısından da en çok turistlik bölgeler etkilenecek.

KIRMIZI ALARM
Bakanlık bürokratları bu senaryoyu, Bakan Hilme Güner"e ayrıntılarıyla aktardılar. Bakan ve bürokratlar konuyu tüm hatları ile bir toplantıda değerlendirdiler. Önce, her yıl ağustosta yapılan santral bakımlarının, daha ilerki bir tarihe alınması tartışıldı. Ancak bu, teknik sebepler ve iklim koşulları nedeniyle uygun görülmedi.

Daha sonra ikinci seçenek gündeme geldi. Burada da, Türkiye"nin acil durumlar için yedeklediği yüzde 20"lik enerji stoğunun çare olabileceği konuşuldu. Bu noktada Bakan Güler, “Kağıt üzerinde yüzde 20 görünen bu oran, fiilen yüzde 10 civarındadır. Bu da, olası açığı kapatmaya yetmez. Üstelik, enerji sisteminde hiçbir zaman sıfır stokla çalışamazsınız” deyi bu formüle karşı çıktı.

Tüketim ağustosta zirvede
Hidroelektrik santrallarının bakıma alındığı dönemde, özel sektör eylem yaparsa Türkiye"nin büyük kısmı karanlıkta kalacak. Eğer bakıma alınmazsa, kış aylarında hidroelektrik santrallarında üretim kaybı olacak. Enerji Bakanlığı"nın verilerine göre, ağustos ayı en fazla elektrik tüketimin olduğu aylar başında geliyor. 2005 yılı verilerine göre, elektrik tüketimi aylık 12-14 milyar kilowat/ saat arasında değişiyor. Ağustos ayında ise elektrik tüketimi, 14 milyar kilowat/ saati aşıyor.

Üçüncü dünyadan sonra en pahalı elektriği tüketiyoruz
2004 yılı rakamlarına göre Türkiye sanayide üçüncü dünya ülkelerinden sonra en pahalı elektiriği kullanıyor. Sanayi elektriğine kilowat/ saat başına 2004 rakamlarına göre 10 cent, 2005 rakamlarına göre ise 10.7 cent ödenen Türkiye"nin rekabet ettiği gelişmekte olan ülkeler arasında bu rakam Çek Cumhuriyeti"nde 8 cent (2005), Macaristan"da 3.5 cent (2004), Arjantin"de 3.3 cent (2004). Bu rakam sadece gelişmiş ülke olarak Japonya ve İtalya"da Türkiye"nin üzerinde bulunuyor. Türkiye"den önce Barbados, Dominik Cumhuriyeti ve Granada gibi üçüncü dünya ülkeleri geliyor.

EPDK tarifeleri onaylamadı
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, önceki gün gerçekleştirdiği toplantısında, ÖİB tarafından kendilerine yollanan ve elektrik dağıtım ihalelerine çıkılması için gereken tarifeleri ele aldı. Tarifeleri yasa gereği aynen onaylaması gereken EPDK, bu yönde bir karar almayarak, tarifelere onay vermedi. Üst Kurul"un, tarifelerde yatırımcı aleyhine belirsizliklerle karşılaştığı bu nedenle onay vermediği öğrenildi. ÖİB, tarifelerde, her bölge ihalesini kazanacak firma için gelir ve yatırım gereksinimi ile işletme hakkı devir bedellerini ortaya koyarken, EPDK"nın, gerekli elektrik tüketimi olmayıp, beklenen gelirin sağlanamaması ya da beklenenin üzerinde gelir elde edilmesi halinde ne yapılacağına dair unsurlara tarifelerde yer vermediği aktarıldı.

ÖİB BEKLEMEDE
Özelleştirmelerin ardından yatırım kararlarını onaylayacak olan EPDK"nın, firmalar için öngörülen yatırım hesaplarının nasıl yapıldığına dair soru işaretleriyle karşılaştığı da belirtildi. Üst Kurul"un, tüm bu belirsizlikler ve kaygılar nedeniyle, tarifelere onay vermediği öğrenildi. EPDK, şimdi Özelleştirme İdaresi"ne tarifelerde karşılaştığı bu eksiklikleri bildirecek, ÖİB"nin gerçekleştireceği düzeltmenin ardından da tarifeleri ilk kurul toplantısında onaylayacak. EPDK"nın onayının ardından da ÖİB, ilk ihaleye çıkmak için hazır hale gelecek. ÖİB, dağıtım lisanslarını blok satış yöntemiyle satacak. Dağıtım firmaları, bölgelerin işletme hakkını devralacak. EPDK, işletme hakkı devir süresini bölgeler için ÖİB kendisi belirleyecek.

Gazda da işler karıştı
Elektrıkten sonra, doğalgaz da alarm sinyali veriyor. Geçtiğimiz kış yaşanan ve ağırlıklı olarak İstanbul"u vuran doğalgaz krizi ders olmadı. BOTAŞ Genel Müdürlüğü, gaz krizine çözüm getirecek olan ve geçen yıl yaşanan sıkıntının ardından hızlandırılmasına karar verilen iki önemli projeyi henüz sonuçlandıramadı. Mavi Akım gazını Marmara Bölgesi"ne taşıyacak olan kompresör istasyonu, temmuz ayına gelinmesine rağmen kağıt üzerinde kaldı. Haziran ayı başında teslim edilmesi gereken “Tuzgölü Deposu” projesi ise tamamlanmadı. Başta İstanbul olmak üzere Marmara bölgesinin önümüzdeki kış sezonunda doğalgaz sıkıntısı yaşamasına kesin gözüyle bakılıyor. Son gaz krizinde en çok sanayi kuruluşları etkilenmişti.

Destek vermeye hazırız
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Muhammed El Baradei, Türkiye"nin, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı"nın güvenlik standartlarının kullanılmasına çok açık riayet gösterdiğini bildirdi. El Baradei “Türkiye bugün kuramsal ve teknolojik meseleler ile karşı karşıya. Ajans olarak Türkiye"ye destek vermeye hazırız” dedi.

Nükleer enerji konusunda gelişmekte olan ülkelerin kaynaklarının sınırlı olması nedeniyle dış desteğe ihtiyacı olduğunu belirten El Baradei, ajansın Türkiye"yi bugüne kadar desteklediğini bildirdi.

Muhammed El Baradei, İran"ın nükleer geliştirme programına yönelik olarak bu ülke ile ABD ve Avrupa arasında Türkiye"nin arabuluculuk açısından önemli bir rol oynayabileceğini de sözlerine ekledi.

Haber:Deniz ÇİÇEK-Hüseyin ÖZAY

Kaynak:Akşam Gazetesi