Ekonomiye güven azaldı

Tüketicinin güveni, gelecek döneme ilişkin gelen ekonomik durum ve satınalma gücüyle ilgili beklentilerdeki olumsuz gelişme nedeniyle mayısta yüzde 3.3 azalarak, hesaplanmaya başlandığı Aralık 2003'ten bu yanaki en düşük düzeye geriledi. Merkez Bankası ve Devlet İstatistik Enstitüsü'nün işbirliği ile tüketicilerin harcama davranışları ve beklentilerini ölçmek amacıyla hazırlanan tüketici güven endeksinin mayıs ayı sonuçları açıklandı. Mayıs anketine 7 bin 736 kişi katıldı. Buna göre nisanda 111 olan tüketici güven endeksi mayısta yüzde 3.33 oranında azalarak 107.3 düzeyine geriledi. 100'den büyük olması halinde tüketici güvenindeki iyimserliği, 100'ün altında olması halinde ise tüketici güvenindeki kötümserliği gösteren güven endeksi ilk hesaplanmaya başlandığı Aralık 2003'te 110.3 olarak belirlenmişti. Bu yıl ocakta 111.4'e şubatta da 111.9'a yükselen güven endeksi mart ve nisan aylarında da 111 olarak ölçülmüştü. Tüketici güveninin gerilemesinde, endeksi oluşturan bütün bileşenlerdeki düşüşler etkili oldu. Ancak en yüksek düşüş, bir önceki aya göre yüzde 7.02 azalan gelecek döneme ilişkin genel ekonomik durumla ilgili beklentilerde gözlendi. Mevcut döneme ilişin satınalma gücü endeksi yüzde 3.43 oranında azalarak 95.8'e gerilerken, gelecek döneme ilişkin satınalma gücü beklentisi endeksi ise yüzde 4.31 oranında azalarak 100.2'ye indi. Bu tüketicilerin önemli bir bölümünün gelecek dönemde satınalma gücünde artış beklemediğini gösteriyor. Gelecek dönemde iş bulma olanaklarıyla ilgili endeks ise yüzde 0.75 azalarak 94.4'e gerilerken, mevcut dönemin dayanıklı mal alımı için uygun olup olmadığına ilişkin endeks ise yüzde 1.29 azalarak 139.8'e geriledi. SATIN ALMA GÜÇÜ KÖTÜLEŞİYOR Ankete katılanların yüzde 25.5'i mayısta satınalma gücünün bir önceki aya göre biraz daha kötüleştiğini, yüzde 3.1'i ise çok daha kötüleştiğini düşünüyor., Yüzde 1.6'sı satınalma gücünün bir ay önceye göre çok daha iyi, yüzde 20.1'i ise biraz daha iyi olduğunu belirtti. Tüketicilerin yüzde 1.6'sı gelecek altı aylık dönemde satınalma gücünün çok daya iyi, yüzde 23.5'i ise biraz daha iyi olacağını bekliyor. Yüzde 49'u satınalma gücünde bir değişiklik beklemezken, yüzde 20.8'i biraz daha kötü, yüzde 2.6'sı ise çok daha kötü olacağını tahmin etti. Satın alma gücünün gelecek dönemde kötüleşebileceğini bekleyenlerin oranı önceki aylara göre önemli ölçüde arttı. GENEL EKONOMİK DURUM Geçen üç aylık döneme göre Türkiye'nin şu andaki ekonomik durumunun çok daha iyi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 2.2 biraz daha iyi olduğunu düşünenlerin oranı da yüzde 33.2 olarak hesaplandı. Tüketicilerin yüzde 19.3'ü üç ay önceye göre biraz daha kötü, yüzde 2.9'u ise çok daha kötü bir genel ekonomik durum bulunduğunu belirtti. Yüzde 40.1'i ise genel ekonomik durumun aynı olduğunu düşünüyor. İŞ BULMA OLANAKLARI AZALACAK Ankete katılanların yüzde 22.9 ile büyük bölümü gelecek altı aylık dönemde Türkiye'de iş bulma olanaklarının azalacağını, yüzde 8.9'u ise belirgin olarak azalacağını düşünüyor. İş bulma olanaklarının azalacağını bekleyenlerin oranı önceki aylara göre belirgin bir şekilde artıyor. İş bulma olanaklarının gelecek altı aylık dönemde biraz artacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 19.9, belirgin bir şekilde artacağını belirtenlerin oranı da yüzde 4.8 olarak gerçekleşti. HARCAMALAR AYNI KALACAK Tüketicilerin yüzde 57.7 ile büyük bölümü gelecek üç aylık dönemdeki yarı-dayanıklı tüketim malı harcamalarının, önceki üç aylık dönemle aynı kalacağını bildirdi. Yüzde 13.7'si biraz, yüzde 3.6'sı ise belirgin olarak azalacağını ifade etti. Yüzde 19.4'lük kesim harcamaların artabileceğini, yüzde 3.7'si ise belirgin bir şekilde artacağını ifade etti. HARCAMA İÇİN ZAMAN UYGUN Ankete katılanların yüzde 55.1'le büyük bölümü mayıs ayının TV, mobilya gibi dayanıklı tüketim malı almak için uygun bir dönem olduğunu belirtti. Yüzde 15.2'si ise bunun yanlış bir zamanlama olacağını bildirdi. Ancak yüzde 79.4 ile büyük çoğunluk, gelecek altı aylık dönem içerisinde TV ve mobilya gibi dayanıklı tüketim malı alma olasılığı bulunmadığını belirtti. Satınalma olasılığı çok yüksek olduğunu ifade edenlerin oranı yüzde 2.8, olabileceğini belirtenlerin oranı yüzde 7.6 olarak hesaplandı. Yüzde 9.4'lük bir kesim ise "pek sanmadığını" ifade etti. Tüketicilerin yüzde 91.1'i gelecek altı aylık dönemde kendisinin ya da hanehalkından birinin otomobil alma olasılığı bulunmadığını ifade etti. Bir otomobil alma olasılığı çok yüksek olanların oranı yüzde 0.8, bunun olabileceğini belirtenlerin oranı da yüzde 2.9 olarak gerçekleşti. Otomobil alma olasılığı bulunanların oranı önceki aylara göre azalma eğiliminde bulunuyor. Anket kapsamında yöneltilen kendisinin veya aileden birinin gelecek 12 aylık dönemde konut alma ya da inşa ettirme olasılığı olup olmadığına ilişkin soruya ise yüzde 1.2'lik kesim "çok yüksek olasılık" yanıtını verirken, yüzde 2'si "olabileceğini" yüzde 92'si ise kesinlikle olmayacağını belirterek yanıtladılar. TÜKETİCİ KREDİSİ KULLANMA EĞİLİMİ Tüketicilerin tüketici kredisi kullanma eğilimini ölçmek amacıyla yöneltilen soruya ise yüzde 5'lik kesim gelecek üç aylık önemde tüketici kredisi kullanma olasılığının "yüksek bulunduğu" yanıtını verdi. Yüzde 12.2'lik bir kesim kredi kullanabileceğini, yüzde 75.1"lik kesim ise kesinlikle kullanmayacağını bildirdi. TASARRUF İÇİN UYGUN ZAMAN DEĞİL Ankete katılanların yüzde 25.8'i içinde bulunulan dönemin tasarruf yapmak için pek uygun bir zaman olmadığını, yüzde 25.2'lik kesim ise "kesinlikle uygun olmadığını" belirttiler. Bu dönemin tasarruf yapmak için kesinlikle uygun bir dönem olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 8.7, uygun bir zaman olduğunu düşünenlerin oranı da yüzde 26.2 olarak hesaplandı. FİYATLAR AYNI ORANDA ARTACAK Ankete katılanların yüzde 12.2'si gelecek 12 aylık dönemde fiyatların şu andakine göre daha hızlı artacağını, yüzde 39.4'ü ise aynı oranda artacağını beklediğini belirtti. Yüzde 22.9'luk bir kesim ise fiyat artışlarının daha düşük seviyede kalacağını tahmin ederken, yüzde 13.5'lik bir kesim fiyatların aynı kalacağını, yüzde 5.1'lik bir kesim de fiyat düşüşü yaşanacağını beklediğini bildirdi.