Ekonomide dün neler yaşandı?

Gezi Parkı'nda çıkarılan olaylarda bozulmak istenen Türkiye ekonomisi yeniden eski günlerine dönmeye başladı. Gerginlik politikasının sürdürülmeye devam edilmesine rağmen, Gezi olayları sonrasında tarihi zirvelerini gören dolar, dün 1.93'e kadar geriledi.

Dolardaki düşüşe paralel olarak bir iyi haber de BIST'ten geldi. Borsa günü yükselerek kapattı. Ekonomideki son gelişmeleri değerlendiren Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise, ekonominin daha kötüye gitmeyeceği müjdesini verdi.

Bakan Şimşek'in bir başka önemli açıklaması ise bütçenin 3.1 milyar fazla vermesi oldu. İşsizlik de yeniden tek haneli rakamlara döndü.

1- Ekonomi?kötüye gitmez

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, küresel ekonomide gelinen noktadan daha kötüye gitme riskinin şu an için çok düşük olduğunu söyledi.

Şimşek, Makro Ekonomik Gelişmeler ve Ocak-Haziran Bütçe Gerçekleşmeleri konulu basın toplantısında konuşti. Amerikan Merkez Bankası'nın parasal genişlemeyi 2014 başından itibaren azaltabileceğine dair açıklamasını değerlendiren Şimşek, “Bu açıklama yılın en büyük riski. Parasal genişlemenin bir gün biteceğini geçen yıl değerlendirmeye aldık. FED'in parasal genişlemeyi erken bırakması riski, bu yılın en büyük riskidir. Küresel ekonomiye yönelik riskler olmakla birlikte, geldiğimiz noktadan daha kötüye gitme ihtimalini şu an için düşük görüyoruz ama aksi olması durumunda gereken neyse yapacağız Türkiye ekonomisini korumak için” diye konuştu.

Yılın ikinci yarısı için öngörülerini de ifade eden Bakan Şimşek, cari açıkta bir sürpriz beklemediklerini, yukarı doğru bir trend beklediklerini daha önce açıkladıklarını ifade etti. İkinci yarıda da bütçe performansının devam edeceğini, yıl sonu hedeflerinin ulaşılabilir olduğunu söyleyen Şimşek, enflasyonda ise düşüş beklediklerini ifade etti. Şimşek bir soru üzerine, “Memur işçi ve çalışanlara iyi imkânlar sağlamak istiyoruz, elimizden geleni yapıyoruz” diye konuştu.

2- Bütçe 3.1 milyar lira fazla verdi

Haziran ayında bütçe açığı 1.2 milyar liraya düştü ve yılın ilk 6 ayında bütçe 3.1 milyar lira fazla verdi. Bütçe gerçekleşmelerini açıklayan Şimşek, geçen yılın ilk 6 ayında bütçenin 6.7 milyar lira açık verdiğini hatırlatarak, bu rakamın geçen seneye göre 10 milyar liralık bir iyileşme anlamına geldiğini söyledi ve "AK Parti iktidarına kadar ilk 6 ayda bütçede fazla olmadı. Bu bizim klasiğimiz haline geldi" dedi. Yılın ilk 6 ayında faiz dışı fazlanın yüzde 35 artarak 26.4 milyar liraya çıktığını söyleyen Şimşek, "Yılın ikinci yarısında da bu performansımızı devam ettireceğimizi düşünüyorum" dedi.

Bakan Şimşek'in verdiği bilgiye göre ilk 6 ayda bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17.7 arttı. Vergi gelirlerindeki artış ise yüzde 20.7 olarak gerçekleşti. 6 ayda 158.4 milyar lira vergi geliri elde edilirken, ÖTV'den elde edilen gelir 40 milyar lira oldu. Ocak-Haziran döneminde 187 milyar 870 milyon lira gider kaydedilirken, 190 milyar 934 milyon lira gelir elde edildi ve bütçe fazlası gerçekleşti.  Bakan Şimşek, bir soru üzerine doğalgaz ve elektrik fiyatlarına zam yapılmayacağını, vergi artışı veya indirimine ilişkin bir çalışmaları da olmadığını söyledi.

3- İşsizlik 5 ay sonra yeniden tek hane

İstihdamda artış devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2013 Nisan döneminde işsizlik 10.1'den yüzde 9.3'e geriledi. Böylece işsizlik son 5 ayda ilk defa tek haneli  rakama indi. Söz konusu dönemde istihdam edilenlerin sayısı tarihî rekor kırarak 25 milyon 691 bin kişiye ulaştı.

İşgücüne katılım oranı da geçen yılın aynı ayına göre 1.5 puan artarak 51.1 olarak belirlendi. Tarım dışı işsizlik oranı yüzde 11.5 olurken, 15-24 yaş grubunu içeren ve büyük önem verilen genç işsizlik oranı yüzde 17.5'e çıktı.

Rakamları değerlendiren Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, istihdamda 25.7 milyon kişi ile tarihî rekor kırıldığını belirterek, “Son kriz döneminde sağlanan istihdam 6 milyona yaklaştı. Dünyanın başka ülkesinde böyle bir performans yok. AB ülkelerinde 26 milyondan fazla işsiz var. Ama yüzde 9.3 bize yetmez. Hedefimiz mutlaka orta vadede yüzde 6-7'ye inmek. Şu anda 2 milyon 641 bin işsizimiz var. Yaz aylarında bu düşecek” diye konuştu. Bakan Çağlayan, stihdamı artırma yönünde yeni tedbirleri masaya yatırdıklarına dikkat çekti.

4- Dolar düştü, borsa yükseldi

İşsizlik rakamlarının beklenenden iyi gelmesi ve Merkez Bankası Başkanı'nın açıklamaları, doların hızlı düşmesine, borsanın da yüzde?3.12 prim yapmasına sebep oldu. Dün piyasaların açılmasının hemen ardından nisan ayı işsizlik verileri açıklandı.

Açıklanan yüzde 9.3'lük rakam, piyasa beklentilerinden çok daha pozitif olup, aynı zamanda 5 ay çift hanede dolaştıktan sonra yeniden tek haneye düşünce piyasa olumlu etkilendi. Dolar bu haberle cuma günü 1.96 TL'nin üzerinde kapanmasına rağmen 1.9450 TL'den açıldı.

İşsizlik verilerinden olumlu etkilenen borsada ise seans yükselişle başladı. Ardından Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın "Faiz koridorunu genişletici yönde ölçülü bir adım, 23 Temmuz 2013 tarihli kurul toplantısının gündemine alınacaktır" açıklamasıyla dolar daha hızlı düştü, borsada alımlar banka hisseleri öncülüğünde arttı. Dolar gün içinde 1.9310 TL'ye kadar düştü ve günü 1.9376 TL'den kapattı. Borsa İstanbul 100 Endeksi de 2036 puan arttı ve 76.228 puandan kapandı.