Eğlencede ekonomik krizi takmadık

Tüketici kriz dinlemedi. 2009 yılında eğlence ve kültür harcamalarını bir önceki yıla göre yüzde 6.8 artırdı. 2009 yılı genelinde giyim ve ayakkabı harcamalarını 2008’e göre yüzde 7.5, sağlık harcamalarını yüzde 2.1 oranında kısan tüketici, lokanta ve otel harcamalarını yüzde 10.9 artırdı. 2009 yılının son çeyreğine yönelik Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verileri, 2009 yılında tüketicinin gıda, içki ve tütün harcamalarını da yüzde 4 oranında arttırdığını ortaya koydu.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2009 yılı dördüncü çeyrek GSYH verilerine göre 2009 yılında cari fiyatlarla GSYH değeri 953 milyar 974 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu dönemde yerleşik hanehalklarının yurtiçi tüketimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2.9 artışla 683 milyar 298 milyon TL oldu. 2009 yılında yYerleşik ve yerleşik olmayan hanehalklarının yurtiçi tüketimi ise yüzde 3 artışla 716 milyar 786 milyon TL’ye ulaştı.

ANKA’nın yaptığı belirlemelere göre bu grupta yer alan tüketiciler 2009 yılında sağlıktan, giyim ve ayakkabıdan kısıp, eğlence ve kültüre, lokanta ve otel harcamalarına yöneldi. 2009 yılında cari fiyatlarla giyim ve ayakkabı tüketimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.5 azalarak 39 milyar 987.6 milyon TL’den, 36 milyar 975.5 milyon TL’ye geriledi. 2009 yılının ilk çeyreğinde yüzde 10.8, ikinci çeyreğinde yüzde 11.8, üçüncü çeyreğinde yüzde 7.6 daralan ayakkabı ve giyim harcamaları, son çeyrekte yaşanan yüzde 1.2’lik artışla kısmen toparlandı. Sağlık harcamaları ise 2009’da bir önceki yıla göre yüzde 2.1 düşüşle 28 milyar 480.7 milyon TL’den 27 milyar 877.8 milyon TL’ye indi.

Sağlık harcamalarında yaşanan daralmada yılın son çeyreğinde yaşanan yüzde 14.2’lik kesintinin payı büyük oldu. Yılın ilk üç çeyreğinde tüketicinin sağlık harcamalarında artış yaşanmıştı. Buna karşın kriz yılında tüketicinin eğlence ve kültüre yaptığı harcama 2009’da yüzde 6.8 artarak 27 milyar 420.4 milyon TL’den 29 milyar 272.2 milyon TL’ye yükseldi.

SON ÇEYREKTE TÜKETİCİNİN EĞLENCE HARCAMALARI ZİRVE YAPTI

Özellikle 2009 yılının son çeyreğinde, tüketicinin eğlence ve kültür harcamaları zirve yaptı. 2008 yılının son çeyreğine göre tüketicinin eğlence ve kültür harcamaları yüzde 26.8 artışla 6 milyar 841.2 milyon TL’den 8 milyar 675.7 milyon TL’ye yükseldi. Kriz nedeniyle 2009 yılının ilk çeyreğinde eğlence ve kültür harcamalarında bir önceki yıla göre yüzde 10.8 oranında kesintiye giden tüketici, 5 milyar 983.4 milyon TL harcama yapmıştı. İkinci çeyrekte tüketicinin eğlence kültür harcamaları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.8, üçüncü çeyrekte yüzde 9.7 artmıştı.

LOKANTA VE OTELLERDE YAPILAN HARCAMALAR YÜZDE 10.9 ARTTI
Otel ve lokanta harcamaları da kriz dinlemeyerek, bir önceki yıla göre yüzde 10.9 oranında artışla 41 milyar 617.9 milyon TL’den 46 milyar 135.2 milyon TL’ye çıktı. 2009 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10 artan otel ve lokanta harcamaları, ikinci çeyrekte yüzde 7.5, üçüncü çeyrekte yüzde 11.6, yılın son çeyreğinde ise yüzde 13.2 artış gösterdi.

EĞİTİM HARCAMALARI YÜZDE 5.2 ARTTI

Harcamalar yöntemi ve cari fiyatlarla GSYH verilerine göre 2009 yılında artan harcamalar kaleminden biri de eğitim oldu. 2009 yılında eğitim harcamaları geçen yıla göre yüzde 5.2 artarak 9 milyar 347 milyon TL düzeyine ulaştı. 2009 yılının ilk üç çeyreğinde bir önceki yıla göre artış gösteren eğitim harcamaları, son çeyrekte de bu seyrini korudu. Yılın son çeyreğinde eğitim harcamaları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7.7 artışla 1 milyar 988.7 milyon TL’den, 2 milyar 140.9 milyon TL’ye yükseldi.

ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ HARCAMALARI YÜZDE 2.4 AZALDI

Ulaştırma ve haberleşme sektöründe tüketici harcamaları 2009 yılında bir önceki yıla göre yüzde 2.4 oranında azalarak 128 milyar 587.5 milyon TL’den 125 milyar 535 milyon TL’ye indi. Çeşitli mal ve hizmetlerde 2009 yılının ilk üç çeyreğinde yaşanan daralma, son çeyrekte yerini bir büyümeye bıraktı. Çeşitli mal ve hizmetler sektöründe yapılan harcamalar son çeyrekteki yüzde 13.7’lik artışa karşın 2009 yılını yüzde 6.9 azalmayla kapadı.

YURTİÇİ YERLEŞİKLERİN, YURTDIŞI TÜKETİMİ YÜZDE 40 ARTTI

Yerleşik ve yerleşik olmayan hanehalklarının cari fiyatlarla yurtiçi tüketiminin bir önceki yıla göre yüzde 3 arttığı 2009’da yerleşik hanehalklarının yurtdışı harcamaları ise yüzde 40 artışla 4 milyar 565.3 milyon TL’den 6 milyar 411.6 milyon TL’ye çıktı. 2009 yılının son çeyreğinde yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı tüketimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32 artışla 1 milyar 808.3 milyon TL oldu.

TÜKETİMİN EN BÜYÜK KALEMİNİ GIDA OLUŞTURDU

2009 yılında tüketimin en büyük kalemini gıda, tütün ve içki oluşturdu. 2009 yılına kıyasla gıda, içki ve tütün harcamaları yüzde 4 artarak 179 milyar 874.9 milyon TL’den, 187 milyar 28 milyon TL’ye yükseldi. Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar için yapılan harcamalar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12.5’lik artışla 141 milyar 244.6 milyon TL’den 158 milyar 929 milyon TL’ye çıktı. Mobilya, ev aletleri, ev bakım hizmetleri 2009’da yüzde 0.8 azalmayla 49 milyar 848.5 milyon TL’den 49 milyar 452.3 milyon TL’ye geriledi.