Dünyanın gözü bu zirvede! Liderler Ankara'da buluşuyor

Astana formatında 5’inci Üçlü Zirve Toplantısı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılımlarıyla yarın dünyanın gözünün çevireceği Ankara’da gerçekleşecek.

22 Kasım 2017’de Soçi Zirvesi ile başlayan toplantılar, 4 Nisan 2018’de İstanbul’da, 7 Eylül 2018’de Tahran’da, 14 Şubat 2019’da da Soçi’de devam etti. Yarın 5’incisi düzenlenecek toplantıda, Suriye’de çatışma ortamının sona erdirilmesi, mültecilerin gönüllü geri dönüşleri ve kalıcı bir siyasi çözüm ele alınacak.

Cumhurbaşkanlığı iletişim başkanlığından yapılan konuya ilişkin açıklamada, “Zirve Toplantısı’nda, İdlip başta olmak üzere, Suriye’deki gelişmelerin değerlendirilmesinin yapılması; ilaveten, çatışma ortamının sona erdirilmesi, mültecilerin gönüllü geri dönüşleri için gereken şartların temini ile kalıcı bir siyasi çözümün tesisi amacıyla önümüzdeki dönemde atılacak müşterek adımların istişare edilmesi amaçlanmaktadır” ifadelerine yer verildi. 

Rejim mutabakatı baltalıyor

Gerçekleşecek olan zirvenin üç tane önemli konusu olduğunu belirten Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Salih Yılmaz, “Bu konuların en önemlisi İdlib’de durumun ne olacağıdır. Son 6 aylık süreçte SOÇİ Mutabakatının Suriye rejimi tarafından ihlal edildiği görülüyor. Bu anlamda Türkiye kesin bir ültimatom verdi. Bundan sonra Suriye rejimi Türk gözlem noktalarına yakın yerlerde bir saldırı düzenlerse karşılık vereceğine dair hem İran’a, hem de Rusya’ya bildiride bulunuldu.

Türkiye bir an önce anayasa komitesini ilan etmeli

İdlib için Rusya’nın talepleri var. Bu talepler kısa sürede gerçekleşemez. Türkiye de şunu öne sürüyor, ‘Siyasi barış sürecine geçilirse ve bu süreç tamamlanırsa sorunlar kendiliğinden çözülecektir’ diyor. Şu anda 2021’de Suriye’de seçim yapılması planlanıyor. Anayasa komitesi yetişmezse, siyasi barış süreci tamamlanmazsa bu seçim olumsuz olur. Eski anayasa ile yapılacak olan bir seçimde Esed tekrar ülkeyi istediği gibi yönetmesine neden olur. Türkiye bir an önce anayasa komitesini ilan etmeli. Cenevre ve BM’nin çalışmalarına başlaması lazım.

İran ve Rusya ile nasıl bir anlaşma sağlanacak?

Bir diğer konu ise Fırat’ın Doğusu. Burada, Amerika ile Türkiye arasında yapılan görüşmelerde alınan sonuçlar ve bu sonuçların mümkün olmaması yada olması halinde İran ve Rusya ile nasıl bir anlaşma sağlanacağıdır. Eğer bu masada başarılı olamazsa Suriye’nin bölüneceği ve federal bir yapıya gideceğini söyleyebiliriz” görüşünü dile getirdi.

Toplantının sonucunun öngörülmesinin çok zor

Toplantının sonucunun öngörülmesinin çok zor olduğunu belirten, araştırmacı-gazeteci Rusya uzmanı Saslanbek İsaev ise, “Fırat’ın doğusu, hem Rusya açısından hem de İran açısından terör örgütleri tarafından işgal altında olan bir bölge konumunda. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un açıklamasında ‘Suriye’de savaş bitti.

Ortak veya yakın bir fikre varacaklardır

Siyasi çözümün üzerinde durmak durumundayız’ ifadelerini kullandı. Bundan sonra bazı bölgeler, bölgesel sorun olarak değerlendirilecek. Bu üç lider siyasi sürecin üzerinde duracaklardır. Böyle bir anlaşma yaparlarsa büyük ihtimal Fırat’ın doğusu için ortak veya yakın bir fikre varacaklardır” ifadelerini kullandı.