Dünyanın en büyük projesi tehlikede

İngiltere, Türkiye’nin de katıldığı 200 milyar dolarlık projeden ABD’nin ileri teknolojiyi paylaşmayı reddetmesi halinde çekileceği tehdidinde bulundu. ABD’nin liderliğindeki dokuz ülkeden oluşan bir konsorsiyum tarafından gerçekleştirilmekte olan projenin geliştirme aşamasından üretim aşamasına geçtiği bu dönemde ABD ile en büyük ortağı İngiltere arasında sorunlar çıktı. The Telegraph gazetesine göre, gerginlik, Pentagon’un duyarlı savunma teknolojisini, projeye en büyük savunma şirketi BAE Systems ile katılan İngiltere ile paylaşma isteksizliğinden kaynaklanıyor. İNGİLTERE ÇEKİLİRSE PROJEYE BÜYÜK DARBE VURUR İngiltere’nin özellikle ABD şirketlerine bağlı olmadan JSF uçaklarının bakımının yapılması ve daha da geliştirilmesi için kilit yazılım kodlarına ulaşabilmek istediğini belirten gazete, "Bazı yöneticilere göre, bir uzlaşma sağlanmazsa İngiltere, programa bir darbe vurarak geri çekilmeye karar verebilir" diye yazdı. Nitekim, BAE Ceo’su Mike Turner, kısa bir süre önce yaptığı açıklamada, "Teknoloji transferi büyük, büyük bir konudur. Onun olmadan bu program ve başka programlarda gerçek bir sorun olacak" demişti. JSF uçağının satışlarının 200-400 milyar dolar tutarında bir gelir sağlayacağı tahmin ediliyor. Ancak uçaklara verilecek hizmet ve desteğin bu rakamın dört katını sağlayacağı düşünülüyor. İngiliz gazetesi, JSF uçağının ABD’nin donanma, hava kuvvetleri ve deniz piyadeleri için başlıca savaş uçağı olacağına, Harrier ve F-176 uçaklarının yerine geçeceğine dikkat çekti. İngiltere’de ise, JSF uçaklarının Kraliyet Donanması’nda Harrier uçaklarının yerini alacak tek savaş uçağı olacağıni belirtiliyor. 150 uçak alacağını bildiren İngiltere’nin şimdiye kadar proje çerçevesinde geliştirme ve araştırma için 2 milyar dolar harcadığı ifade ediliyor. Projedeki ABD şirketi Lockheed Martin’nın JSF programı direktörü Tom Burbage ise, teknoloji transferine ilişkin görüşmelerin ancak bu aşamada başlayabileceğini belirterek, "Ortaklar, teknoloji transferine erişim konusunda bugün garantilerin olmasını istiyorlar ancak ABD böyle yapmıyor" dedi. The Telegraph, ABD ile yapılacak görüşmelerde ayrıca JSF projesinin ikinci nihai montaj ve checkout hattının nerede kurulacağı konusunda bir karar alınması beklendiğini belirterek, "En büyük hat, Lockheed’in Texas’daki Forth Worth’de bulunan merkezinde olacak. İngiltere, İtalya ve Türkiye ikinci hat için bastırıyor" diye yazdı. İngiliz gazetesi, haberini, "İngiltere, istediği teknolojiyi elde edemezse ne olur? BAE’nin yöneticisi Turner’e göre, İngiltere Hükümeti çekilebilir" ifadesiyle noktaladı.