Dünya basınında Kıbrıs yorumları

RUM BASINI: DİPLOMATİK POKER

Kıbrıs Rum gazeteleri, İsviçre'deki Burgenstock kasabasında tamamlanan Kıbrıs görüşmelerini ''diplomatik poker'' olarak nitelendirdi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ''bayram yaptığını'', Yunanistan ile Rum tarafında ise bunun tersi bir havanın olduğunu yazan Rum basını, Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos'un, planla ilgili tavrını adaya döndükten sonra halka açıklayacağını duyurdu. Üzerinde anlaşma olmayan planın referanduma sunulacağına işaret eden Rum basını, Rum siyasiler arasında derin görüş ayrılıklarının ortaya çıkabileceğini kaydetti.

Burgenstock'taki görüşmelerin tamamlanmasının ardından, Rum lider Papadopulos ve diğer Rum yetkililerin Grand Otel'in barına ''içmeye gittiklerini'' yazan gazeteler, çeşitli Rum örgütlerin, Rum kesimine bu akşam dönecek Papadopulos'u protesto etmeye hazırlandığını belirtti.

Simerini gazetesi, ''Her Şeyi Verip Kaçtılar. Erdoğan Bayram Yapıyor'' başlıklı manşet haberinde, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın,prosedürü, taraflar arasında anlaşmadan bahsetmeksizin, ''Planım budurve bir uzlaşmadır'' diyerek tamamladığını yazdı.

Türkiye'nin ortaya koyduğu bütün önceliklerin Annan planında yer aldığını belirten Simerini, bunları şöyle aktardı:

''Çözüm Avrupa Birliği'nin birincil hukuku olacak. Kıbrıs'ta, bir federasyonda birlikte varolacak iki saf devlet anlamına gelen güçlendirilmiş iki kesimlilik, Kıbrıs Türk oluşturucu devletçiğinin siyasi eşitliği, AB'ye giriş sonrasında da Türk askerinin adada kalması, adada genişletilmiş müdahale hakları.''

Nihai Annan planı temelindeki güvenlik konusunda ne Yunanistan'ın,ne de Rum tarafının memnun olduğuna dikkat çeken gazete, BM'nin Rum yönetimi lideri Tasos Papadopulos'a verdiği 13 maddenin yeterli olmadığını kaydetti.

Fileleftheros, ''Söz Şimdi Halkın'' başlıklı haberinde, ''Planı ayrı referandumlara havale eden Annan tarafından ok yaydan fırlatıldı.Başkan (Papadopulos) hiç de memnun değil'' ifadesini kullandı.

Haberi, Mahi gazetesi, ''Uzlaşılmış Çözüm Başarılamadı'', Politis,''Kofi Annan: Ya Bu Çözüm Ya da Hiç'', Alithia, ''Anlaşma Olmadan Nihai Metin'', Haravgi, ''Söz Halkın'', Cyprus Mail de ''Anlaşma Yok. Annan Doğrudan Halka Havale Etti'' başlığıyla yansıttı.

KKTC BASINI: SON SÖZ HALKIN

KKTC basını, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın, İsviçre'nin Burgenstock kasabasında dün gece tamamlanan Kıbrıs zirvesinin sonunda, nihai planını taraflara sunmasını, ''son söz halkın'' ifadeleriyle duyurdu.

İsviçre'de kıran kırana pazarlık yaşandığını yazan gazeteler, Annan'ın dün gece yarısı nihai planını taraflara sunduğunu ve referadumun 24 Nisan'da yapılacağını belirtti.

Kıbrıs Gazetesi, ''Son Söz Halkın'' başlığını kullandığı manşet haberinde, Annan'ın, ''halka klavuzluk edin'', Başbakan Recep Tayyip Erdogan'ın da ''Mükellefiyetleri yerine getirmeye hazırız'' ve ''Referanduma destek vereceğiz'' sözlerini öne çıkardı.

Planda yapılan değişiklikleri de 5 madde halinde veren gazete, bunları şöyle sıraladı:

- 1960 anlaşmaları temelinde 650 Türk askeri sonsuza dek Kıbrıs'ta kalacak.

- Eşdeğerciler ve yatırım yapanlar haricindeki tüm mülkün 3'te 1'i Rum mal sahibine devredilecek. Geriye kalan 3'te 2 değer de tazminat ve takas yoluyla Rum mal sahiplerine ödenecek.

- Derogasyonlar konusunda 9 Nisan'a kadar görüşmeler sürdürülecek ve 9 Nisan'da karara bağlanacak.

- Harita üzerinde spekülasyon yapılan Karpaz ve Lefke bölgesi Türk tarafına kalıyor.

- Planda bir yanlışlık sonucu Rum tarafına verilen Lefke Avrupa Üniversitesi arazi ve binaları, yanlışlığın düzeltilmesi sonucu Türk tarafına kaldı.''

Halkın Sesi Gazetesi, konuyla ilgili haberini, Başbakan Erdoğan'ın, ''Tezlerimizi başarıyla savunduk'' sözlerini başlığına çekerek, manşetten aktardı.

Yeni Düzen Gazetesi, sürmanşetten ''Erdoğan: İmzalarım'', manşetten de ''Bu İş Tamam'' başlıklarını kullandı.

Vatan Gazetesi, ''Ve Karar İki Halkın'', Kıbrıs Cumhuriyet, ''Son Söz İki Halkın'', Afrika gazetesi, ''Referandum 24 Nisan'da, Türk Tarafı Evet, Rum Tarafı Hayır'' başlığıyla haberini okuyucularına duyurdu.

Kıbrıslı gazetesi, ''Büyük Başarı!'' başlığını kullandığı haberinde, ''Rumların 1 Nisan EOKA günü zehir oldu. İsviçre'de Türk tarafının elde ettiği başarı en az Rumlar kadar statükocuları da üzdü.40 yıldır düğüm üstüne düğüm atılan Kıbrıs sorununun çözümü yolunda önemli bir adım atıldı'' ifadesini kullandı.

YUNAN BASINI: ANNAN PLANINA YUNAN HAYIRI

Yunan basını, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın İsviçre'nin Burgenstock kasabasında tamamlanan Kıbrıs görüşmeleri sonucunda taraflara nihai planını sunmasına geniş yer verdi.

Atina ile Rum kesiminin Annan planına olumlu veya olumsuz bir yanıt vermeyi reddettiklerini yazan gazeteler, Rum-Yunan tarafının, ABD ile İngiltere'nin baskılarına rağmen, plan üzerinde yapılan değişikliklerin tatmin edici olmadığı değerlendirmesinde bulunduklarına dikkat çektiler.

Katimerini gazetesi, ''Annan Planına Yunan Hayırı'', ''Üzerinde Anlaşılmış Bir Çözüme Ulaşılamadı'' başlıkları altında, Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis'in ''Üzerinde anlaşılmış bir çözüme ulaşmanın mümkün olmadığı'' sözleriyle hoşnutsuzluğunu dile getirdiğini kaydetti.

Gazete, Rum kesiminin AB üyeliğinin Türkiye'yi birtakım ikilemlerle karşı karşıya bıraktığını, ancak otomatik bir çözüm garantisi vermediğini öne sürerken, ''AB müktesebatının bile şüpheyle karşılanarak yoğun müzakere konusu olması, uluslararası ilişkilerde vediplomasi oyunlarında ittifakın değil, çıkarların hakim olduğunu gösteriyor'' yorumunda bulundu.

To Vima, ''Atina ve Lefkoşa Planı Reddetti'', ''Son Söz Referandumlarda'' başlıklı haberinde, Atina ve Rum kesiminin, üzerinde13 noktada değişiklikler yapılmasına rağmen planı reddettiğini ve müzakerelerin ''kesin başarısızlıkla'' sonuçlanmasını hayalkırıklığıyla karşıladığını yazdı.

Gazete, 24 Nisan'da Kıbrıs'da referanduma sunulacak planın, Rum kesiminde reddedilmesi olasılığının, Atina'daki hükümet çevrelerince, Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın sıcak ilişkisine rağmen, Türk-Yunan ilişkilerinde olumsuz etki yapması açısından endişeyle karşılandığını kaydetti.

Apoyevmatini gazetesi, ''Kıbrıs İçin Yalanlar Bitti'' başlıklı haberinde, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs liderlerine ''Uluslararası toplumun sunduğu çözümü desteklemeleri yönünde son çağrıda bulunduğunu'' yazdı.

Gazete, planda ''son anda yapılan değişikliklere'' rağmen, Rum tarafınca ''temel konularda özlü değişiklikler yapılmamasından dolayı'' reddedildiğini kaydetti.

''Tuzak Plan ve Şantajlara Hayır'', ''Atina ile Lefkoşa Annan'ın Türk Yanlısı Hilkat Garibesi Planını Reddetti'' başlıklarını kullanan Elefteros Tipos gazetesi, Rum tarafının, plandaki Türk lehine noktaları, yoğun baskılara rağmen kabul etmediğini yazdı.

Elefteros Tipos, sert müzakerelerin arzu edilen sonucu vermediğiniama Kıbrıs Rum diplomasisinin itibar ve güvenilirliğini koruduğu yorumunda bulundu.

Ethnos gazetesi, Kıbrıs'ta 24 Nisan'da yapılacak referandumlarda ''evet'' veya ''hayır'' yanıtıyla tarihi kararların alınacağını yazdı.

Gazete, ''Tüm tehdit ve şantajlara rağmen ala Turka pişirilmiş çözümün kabul edilmediği'' değerlendirmesinde bulundu.

''Kıbrıs Annan'a Hayır Diyor'' başlığını kullanan Ta Nea gazetesi, Rum kesiminin AB üyeliğinden sonra daha iyi bir çözüm için müzakere umudunda olduğunu, aynı anda ise taksimin kesinleşmesi riskini aldığını kaydetti.

Gazete, Rumların referandumda olumsuz, Türklerin ise olumlu oy vermeleri halinde, ''sahte devletin'' bazı batı ülkelerince gelecekte tanınması beklentisinin varolduğu yorumunu yaptı.

Elefterotipiya gazetesi ise ''Çaresizlik Planı İçin Referandum'' başlıklı haberinde, Atina ile Rum kesiminin BM Genel Sekreteri Annan'ın ''ayaküstü'' yaptığı sözlü düzenlemeleri tatmin edici bulmayarak reddettiklerini, referanduma sunulacak planın yazılı ve sonşeklini almasını beklediklerini yazdı.

WASHINGTON POST: RUM-YUNAN TARAFI, DAHA İNATÇI TUTUM SERGİLEDİ

ABD'nin önde gelen gazetelerinden The Washington Post'ta Kıbrıs'taki önemli gelişmelerle ilgili çıkan haberde, İsviçre görüşmelerinde Rum-Yunan tarafının, ''daha inatçı birtutum sergilediği'' ve Türk hükümetinin ''Annan Planı'na destek işareti verdiği'' belirtildi.

Gazetenin haberinde, İsviçre-Bürgenstock görüşmelerinin sonunda bir anlaşma sağlanamaması üzerine BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın, hazırladığı nihai çözüm planını 24 Nisan'da Kıbrıs'ta iki tarafta referanduma götürmeyi kararlaştırdığı kaydedildi.

The Washington Post, Kıbrıs'ta son sürecin ivme kazanmasında, kendisi de AB üyeliğine aday olan Türkiye'nin çabalarının rol oynadığına işaret ederek, BM'deki diplomatların, ''bu son turda Rum-Yunan tarafı, daha inatçı olduğunu gösterdi'' dediğini yazdı.

Gazete, Türk hükümetinin, nihai Annan Planı'nı destekleyeceğinin işaretini verdiğini kaydederek, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ''Bu görüşmelerde kaybeden yok'' sözüne dikkati çekti.

CNN'IN KIBRIS YORUMU: KARAMANLİS VE RUMLAR DAHA HEVESSİZ

ABD'nin CNN haber televizyonu, Kıbrıs'taki gelişmeleri değerlendirdiği haberinde, Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ve Kıbrıs Rum tarafının, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın referanduma götürülmek üzere sunduğu nihai plana ilişkin Türk tarafına oranla ''daha az hevesli'' olduğunu belirtti.

CNN'in internet sayfasında yayımlanan haberde, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Bürgenstock görüşmelerinin sonunda yaptığı açıklamada, ''Bu yola iyi niyetle başladık, bunun sonucunu görmek istiyoruz'' diyerek Annan planına destek verdiği ifade edildi.

Haberde, Yunanistan Başbakanı Karamanlis'in ise ''daha hevessiz'' bir görüntü çizerek, ''Artık karar Kıbrıslılara kaldı'' dediğine işaret edildi. CNN, daha önceki saatlerde Kıbrıs Rum yönetiminin de Annan planını tatmin edici bulmadığını açıkladığına dikkati çekti.

THE GUARDIAN: ANLAŞMA OLMAZSA BÖLGE SARSILIR

İngiltere'de yayımlanan The Guardian gazetesi, Kıbrıs'ta tarafların prensipte uzun süreli bölünmüşlüğü ortadan kaldırmak istediklerini, ancak sorunun çözümlenememesinin hala bölgeyi sarsacak sonuçlar doğurabileceğini yazdı.

The Guardian başyazarı, sorunun çözümünün tarafların tümü için belli avantajlar getirdiğini örneklerle açıklarken, bir diplomatın İsviçre'deki süreci, ''Bu sürecin sonunda bir taraf beş çeşit yemek ve şampanyayla masadan ayrılırken, diğerine ise sandviç ve kahveyle idare etmek düşecek'' diye özetlediğini bildirdi.

BM planının son halinin Türkiye'de bir zafer havası, Rum tarafındaise umutsuzluk yarattığını ifade eden Guardian başyazarı, planın bazı ayrıntılarına yer verdi.

Bir Rum milletvekilinin planı değerlendirirken, ''Bu hem tecavüze uğrayıp, hem de tazminatını ödemeye benziyor'' benzetmesinde bulunduğunu belirten Guardian, ''Kıbrıs saati ilerlemeye devam ediyor. Tarafların referanduma gitmesi bekleniyor. Ama eğer Türk tarafının lideri KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş halkını kendi tarafında tutmayı başarırsa Türk tarafından ret kararı çıkabilir'' diye yazdı.

Ancak yine de planın kuzeyde kabul edilip, güneyde reddedilmesi ihtimalinin daha güçlü göründüğünü belirten yazar, ''Adanın zengin tarafı olanlar onlar, nasıl olsa AB'ye de her koşulda girecekler. Onlar açısından bu referandum sadece, fakir olan Türk kuzenlerinin önünü kesme oylaması gibi görülecek'' görüşünü savundu.

''Rum tarafından bölünmüşlüğe yakılacak bir yeşil ışığın AB ile Türkiye arasındaki ilişkileri bozabileceğini'' de ifade eden yazar, ''Ayrıca AB yeniden ticari ambargolar sorununu kucağında bulacak. Ankara ve Yunanistan için de sorunlar yine köşeli hale gelecek. Kısacası bu sorun bölgede sarsıntılar yaratabilecek'' yorumunda bulundu.