Dudak yaraları tehlike habercisi mi?

Soğuk hava, rüzgar ve güneş ışığı dudak kuruluğunun başlıca nedenleri arasındadır. Ancak uzun süre geçmeyen yaralar kanser habercisi olabileceği için dikkat gerektirir. Memorial İstanbul Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Ahu Birol, “1-7 Nisan Kanser Haftası” öncesi dudak kanserine zemin hazırlayan faktörler ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Güneş, sigara ve aşırı alkol tüketimi dudak kanserine neden olabilir

Dış etkenlere bağlı olarak dudakta ortaya çıkan kuruma ve çatlama ‘keilit’ olarak adlandırılır. Soğuk hava, rüzgar ve güneş ışığı kurumuş, çatlamış dudakların en sık nedenidir.  Kayak sırasında fazla miktarda güneş ışığına maruz kalma da, ani başlayan dudak reaksiyonuna neden olabilir. Akne tedavisi için kullanılan ilaçlar (isotretinoin) yoğun dudak kuruluğu yapabilir. Birçok alerjik bünyeli çocukta ilk bulgu dudakta ortaya çıkan kuruluk ve çatlama olabilir. Rujlar, dudak nemlendiricileri, diş ürünleri, uçuk nedeni ile kullanılan ilaçlar, dudakta reaksiyon yaratabilir. Yoğun güneş ışığına maruz kalmanın yanı sıra, sigara, pipo kullanımı ve alkol tüketimi dudak kanserine neden olan önemli faktörlerdir.

Dudaklarda sık kanayan yara, kırmızı lekeler ya da ele gelen sert doku tehlikeye işaret edebilir

Dudakta çatlama oldukça ağrılı bir tablodur. Gülmeyi zorlaştırır. Kuruluk ne kadar fazla ise çatlama ve kanama o kadar şiddetli olacaktır. Dudakları kuru olan bireyler dudaklarını sürekli olarak yalamakta, bu da kuruluk ve tahrişi daha da artırmaktadır. Çocuklarda tik şeklinde alt dudağı emme sonucunda dudaktaki kuruluk ve çatlamanın yanı sıra dudak etrafındaki deride keskin sınırlı bir kızarıklık ortaya çıkabilir.

Uzun süreli güneş ışığına maruz kalan kişilerin dudaklarında giderek daha şiddetli reaksiyon oluşabilir. Bu değişiklik dudakta ortaya çıkan, metastaz riski oldukça yüksek yassı hücreli kanserin öncüsü olabilir. Dudakta iyileşmeyen, kolaylıkla kanayan yara, bazen kırmızı bir leke, bazen iki parmak arasında tutulduğunda normalden farklı sert bir yapı, dudakta beyaz- gri sert alan dudak kanserinin öncü belirtisi olabilir. Bu tip değişiklikler mutlaka biyopsi alınarak değerlendirilmelidir.

Açık tenliler risk grubunda

Dudak kanseri %90 alt dudakta görülür. Açık tenli, ileri yaştaki erkek hastalarda daha sık görülmesinin yanı sıra, en sık çiftçiler ve denizcilerde ortaya çıkmaktadır. Koyu tenli kişilerde “melanin” adı verilen güneş ışınlarına karşı koruyucu pigmentin olması, dudak kanseri riskini de azaltmaktadır.

Dudaklarımızı yara ve kanser riskine karşı korumak almanız gereken önlemler:

• Açık havada uzun saatler geçiriyorsanız mutlaka güneş koruyucu içeren dudak koruyucusu kullanmanız gerekir. Siperi olan şapka kullanımı da dudakları korumak açısından önemlidir.
• Dudaklarınızı yalamamak, nötr reaksiyon yaratmayan ürünler ile sık sık nemlendirmek gerekmektedir. Saf vazelin bu amaç için kullanılabilir.
• Dudak kanseri ve öncüsü olan değişikliklerin kadınlarda daha az görülmesinin en önemli nedeni dudak koruyucu alışkanlığının olmasıdır.
• Dudakta meydana gelen her türlü değişiklikte mutlaka dermatoloji uzmanına başvurmak gerekir.