Son günlerin en çok konuşulan konularından biri de döviz
kurlarındaki artış.
Hem de bu artış döviz cinsinden borcu olanların uykularını
kaçıracak cinsten.
Döviz borcu olanlar kur artışı nedeniyle çoğalan borçlarını
nasıl ödeneceğini kara kara düşünmekte iken, döviz alacağı olanları
da ‘nasıl tahsil edeceğim, alabilecek miyim?’ endişesi sarmış
durumda.
Döviz kurundaki hareketliliğin etkilediği bir diğer kesim de
ticari işletmeler.
Bu hareketlilik hesabında döviz cinsinden parası olan, döviz
alacağı veya borcu olan işletmeleri de yakından ilgilendiriyor.
Neden derseniz…
Vergi Usul Kanunu’nda “Yabancı paralar borsa
rayici ile değerlenir. Bu madde hükmü senetli ve senetsiz alacaklar
ve borçlar hakkında da caridir.” yazan bir madde var. ( VUK
Md. 280)
Bu maddeye göre, kasasında veya bankasında döviz cinsinden
parası olan şirketlerle, döviz cinsinden alacağı olan işletmeler
kur artışı sebebiyle geçici vergi dönemlerinde daha fazla vergi
ödüyor.
KASA VEYA BANKASINDA DÖVİZİ OLANA VERGİ
Örneğin; (X) Anonim şirketinin 05.01.2018 tarihinde banka
hesabında 500 bin doları bulunmaktadır. Bu tarihte dolar kuru 3,76
TL’dir. Şirket, hiç işlem yapmadığından 500 bin dolar 31.03.2018
tarihinde aynı şekilde durmaktadır. Bu tarihteki kur ise 3,95
TL’dir.
(X) Anonim şirketi 2018 yılının ilk üç ayında hiçbir iş yapmamış
ve gelir elde etmemiş olsa da ‘Kurum Geçici Vergi Beyannamesinde’
bankasındaki 500 bin doların kur farkı için 95 bin TL kazanç
gösterecek. Bu kur farkı kazancı üzerinden de vergisini
ödeyecek.
DÖVİZLİ ALACAĞI OLANA DA VERGİ
Kur farkından kaynaklanan kazanç sadece şirketlerin kasa ya da
bankada mevcut döviz tutarları için değil, işletmelerin döviz
cinsinden olan alacakları için de geçerli.
Yukarıda yazdığım örnekteki 05.01.2018
tarihinde, yurt dışı satışı nedeniyle 500 milyon dolar alacağı olan
ve 31.03.2018 tarihi itibariyle bu alacağını henüz tahsil edememiş
bulunan (X) Anonim şirketi, kur artışı nedeniyle,
tahsil edemediği alacağı için "kur farkı
kazancı" beyan edecek. Kur farkına ait
geliri de 17.05.2018 tarihinde de Kurum Geçici Vergi ile
ödeyecek.
DÖVİZLİ BORCU OLAN DAHA AZ VERGİ ÖDEYECEK
İşlemelerin döviz cinsinden borçları mal ve hizmet alımı yaptığı
işletmelere olabileceği gibi banka ve diğer finans kurumlarından
kullanılan kredilerden de kaynaklanabiliyor. VUK Md. 280’ göre
dövizli borçlar da borsa rayicine göre değerleneceğinden geçici
vergi dönemlerinde dövizli borcu olan işletmeler kur farkından
kaynaklanan tutarları ‘kur farkı gideri’ olarak yazabilecek. Bu
tutarı diğer gelirlerinden indirebileceğinden ya daha düşük vergi
ödeyecek ya da duruma göre hiç vergi ödemeyecek.
Özetle; kurdaki artış devam ettiği sürece mevcutta dövizi veya
döviz alacağı olan işletmelerin vergisi artacak, döviz borcu
olanların vergisi ise ya daha düşük olacak ya da hiç olmayacak.
NOT: Soru ve
görüşleriniz için iletisim@ozkantastan.com adresine mail
atabilirsiniz.