Dövizle alış veriş yasaklanıyor

Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararı'ndaki değişiklikle dövizle alışverişlerin sona ermesi ve Türkiye'ye sermaye giriş çıkışlarının kontrol altına alınması planlanıyor Hükümet, 32 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kararı'nda değişiklik yaparak Türk Lirası'nın (TL) kullanım alanını genişletecek ve bireylerin yerel para kullanımını teşvik edecek önlemler üzerinde çalışıyor. 32 sayılı kararda önemli değişiklikler öngören 33 sayılı karar taslağı hazırlanarak ilgili kuruluşların görüşüne sunuldu. Taslakta, yerleşiklerin birbirleriyle işlemlerinde dövizin yurtiçinde ödeme aracı olarak kullanılamayacağı açıkça belirtiliyor. Endişeler de doğurabilir Kararda döviz işlemleri yapmaya yetkili kuruluşların verdikleri hizmetlerle ilgili ödemeler istisna tutuluyor. Taslak çalışmasında, yurtiçinde yerleşiklerin birbirleriyle yaptığı işlemlerde, TL'nin kullanım alanını genişletmek amacı güdüldüğü görülüyor. Ekonomide yüksek dolarizasyon parasal otoritenin de ekonominin önemli bir bölümünü kontrol edememesi sonucunu yaratıyor. TL'ye düşünce olarak güven oluşursa kullanımı artacak ve aynı zamanda kurun oynaklığı da azalmış olacak. Çalışma, dolarizasyonu azaltmaya, dolarla düşünmek yerine TL ile düşünmeyi teşvik ediyor. Ancak çalışmanın, "bunun arkasından kambiyo kısıtlaması da gelir mi?" gibi tereddütler yaratması da mümkün. Aynı zamanda yabancı sermaye girişleri üzerinde de caydırıcı etki yapabilir. Karar taslağı Hazine'den sorumlu bakanlık yurtdışından sağlanan kredilerin kullanımı, geri ödemeleri ve vadeleriyle ilgili esas ve usulleri belirlemeye, gerektiğinde bu kredilerin temini ve geri ödenmesiyle ilgili sınır koymaya yetkili kılınıyor. Yerleşiklerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde dövizin yurtiçinde ödeme aracı olarak kullanılamayacağı açıkça belirtiliyor. Kararda döviz işlemleri yapmaya yetkili kuruluşların (örneğin döviz büfeleri) verdikleri hizmetlerle ilgili ödemeler istisna tutuluyor. Bankalar Kanunu'na tabi hale getirilen özel finans kurumlarına da yurtdışından getirilecek dövizleri alma, döviz kredisi kullandırma, yurtdışına döviz ve TL kredisi açma, döviz üzerinden gayri nakdi kredi verme imkânı getiriliyor. İhracat bedelinin yüzde 50'sinin 180 gün içerisinde getirilmesi halinde kalan yüzde 50'lik kısım ihracatçının serbest tasarrufuna bırakılıyor. Bankalarca kullandırılan döviz kredilerinin 1999'da 12 aydan 18 aya çıkartılan vadeleri tekrar 12 aya çekiliyor. Dövizle alışveriş yapılamayacak Türkiye'de yerleşik kişilerin yurtiçindeki alışverişlerinde döviz kullanması yasaklanıyor. Bu durumda, bankalar kişisel müşterilerine döviz çeki veremeyecek. Dövizle kira sözleşmesi dönemi kapanıyor. Sözleşmeler Türk Lirası ile yapılacak. Dövizle otomobil, konut alım satımı yapılamayacak. Yurtdışına yapılan ve 15 bin doları aşan transferler 30 gün içinde bildirilmek zorunda. Türkiye'de yaşayan kişilerin yurtdışına, yurtdışında yaşayanların da yurtiçine yapacakları transferler, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek şekilde serbest bırakılıyor. Yurtdışına para çıkışı zorlaşacak Taslakta, bankalar ve özel finans kurumları tarafından bildirimi yapılacak yurtdışı transferler "kişisel sermaye hareketleri, menkul kıymetler, gayrimenkul kıymetler ve döviz tevdiat hesapları" olarak daha açık tanımlanıyor. Bunların dışındaki transferler halihazırda takip edildiğinden ayrıca bildirimi yapılamayacak. Bildirim tutarı ise AB direktifleri çerçevesinde 50 bin dolardan 15 bin dolara indiriliyor. Yenilenen karar bu haliyle uygulamaya konursa tutarın indirilmesi kara para trafiğini kontrol etmede etkili olabilir. Ve özellikle Türkiye'de gözlemlenen sıcak paranın bankacılık sistemi üzerinden yurtdışına çıkışını zorlaştıracak. Kaynak: Milliyet