Dövize limit getirilsin talebi! Türk Ticaret Kanunu hatırlatıldı

Döviz bugün güne 15 lirayı aşarak başladı. Merkez Bankası'nın faiz kararı beklenirken dövizdeki yükselişin sebebi olarak gösterilen hareketliliğin önlenmesi için bir öneri geldi.

Yeni Şafak'ın haberine göre Türk Ticaret Kanunu’ndaki 7 bin liranın üzerindeki işlemlerin bankalar üzerinden yapılması zorunluluğu, döviz üzerinden belirlenecek bir limitle kayıt dışı döviz piyasası için de geçerli olmalı. Döviz alım-satımı da 2015’te yapılan düzenlemeye dahil edilmeli.

Kur spekülasyonu yapan kayıtdışı döviz borsasında olup bitenler akıllara durgunluk veriyor. Büyük alım satımların yapıldığı bu piyasada, her gün milyarlarca liralık kaynak el değiştiriyor. Elindeki paranın miktarını veya yaptığı işlemleri gizlemek isteyen büyük para sahipleri, bankalara gitmek yerine kayıt dışı piyasada alım satım yapmayı tercih ediyor. Burada el değiştiren paranın miktarı belirsiz olduğu için kaçırılan vergi miktarını bilmek zor.

Açığa yapılan satışların etkisiyle doların fiyatında büyük bir köpük oluşmasına neden olan ayaklı kayıt dışı piyasanın bankalara ve yurt dışına kadar uzanan alım satım ağı, daha büyük spekülasyonlara kapı aralıyor.

İstanbul Kapalıçarşı ve Tahtakale’de yoğunlaşan ayaklı borsa piyasasından yüksek getiri vaadiyle para toplayanlar, büyük işlemler için çoğunlukla civardaki döviz bürolarında ve kuyumcularda işlem yaptırıyor.

Faturaları istedikleri gibi ayarlıyorlar

TL’ya karşı girişilen operasyonların önemli bir kısmının kayıt dışı olarak yapılan açığa satışlardan kaynaklanıyor. Döviz bürolarındaki dolar ve avro gibi rezerv paraların alım satımında makbuz kesme zorunluluğu sıkı takip edilmediği için, gün içinde yapılan alım satımların gerçek miktarı gizleniyor. Anlık olarak önemli fiyat değişikliklerinin yaşandığı para takaslarında yaşanan denetim eksikliği, ilgili şirketlerin hangi fiyatlarda alım satım yaptığı bilinmiyor. Bir başka değişle; kötü niyetli deviz bürolarının alım satım kurunu gün sonunda istedikleri gibi ayarlayıp faturalandırabiliyor.

Makbuzlar incelenmeli

Bazı döviz büroları ve kuyumcular büyük şirketlere verdiği makbuzlarda oynama yaparak kambiyo karlarını sıfırladığı, bu yolla büyük vergi kaçakçılığına neden olduğu belirtiliyor. Sözkonusu şirketlere verilen makbuzların titizlikle incelenmesi gerekir.

TL'yi korumak yerine zayıf düşürüyorlar

Kanuni düzenlemeler; TL’nin alım satımına izin verilen kurumların Türk Lirası’nın kıymetini koruma zorunluluğu bulunuyor. 11 Ağustos 1989 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile Türk parasının yabancı para karşısındaki değerinin belirlenmesi, döviz ve dövizi temsil eden belgelere ilişkin tüm işlemleri yapan kurumlarla ilgili önemli kararlar alındı. Karara uyması gereken kişi ve kurumlar sayılırken, yetkili müesseseler başlığı altında şöyle deniliyor: “Bakanlıkça tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövize ilişkin işlemler yapmasına izin verilen kıymetli maden, taş ev eşyalara ilişkin işlemler de yapabilen anonim şirketleri.” TL’nin değerini koruması gereken döviz bürolarının TL’yi zayıf düşürücü spekülatif saldırılara çanak tutması dikkat çekiyor.