Domuzlarda denendi ölü hücreler yeniden canlandı! Organ naklinde devrim yaratacak gelişme

Yale Üniversitesi’nden bilim insanları, kalplerinin durmasından sonra hücreleri ve bazı organları koruyarak oksijenin ölü bir domuzun vücudunda yeniden dolaşmasını sağlayan OrganEx adlı bir sistem geliştirdiklerini duyurdu.

Vücutlarına özel bir solüsyon verildi
Bir saat boyunca laboratuvarda ölü halde yatan domuzların vücutlarında kan dolaşmıyordu, kalpleri hareketsizdi, beyin dalgaları düzdü. Daha sonra bir grup Yale bilim insanı, kalp-akciğer makinesine benzer bir cihazla ölü domuzların vücutlarına, özel olarak üretilmiş bir solüsyon pompaladı.

Kalpleri tekrar atmaya başladı
Ölü görünen hücreler yeniden canlandı. Bilim insanlarının OrganEx adını verdiği solüsyon, domuzların damarlarında ve atardamarlarda dolaşarak kalplerini attırmaya başladı.

"Çalışmamaları gerektiğinden saatler sonra da çalıştı"
Karşılaştırmalı tıp, genetik ve psikiyatri profesörü olan ve çalışmayı yöneten Dr. Nenad Sestan, "Bu hücreler, çalışmamaları gerektiğinden saatler sonra da çalıştı. Bulgularımız ölümden bir saat sonra bile hücrelerin ölümünün durdurulabileceğini ve birçok hayati organda işlevlerinin yeniden sağlanabileceğini gösteriyor” dedi. 

Nature adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmaya dahil olmayan New York Üniversitesi’nden  Dr. Sam Parnia ise  "Bu gerçekten dikkate değer ve inanılmaz derecede önemli bir çalışma. Ölümden sonra, beyin gibi memeli organlarındaki (insanlar dahil) hücrelerin saatlerce ölmediğini gösteriyor. Bu, ölüm sonrası döneme oldukça yaklaştığımızı gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu. 

OrganEx sistemi nasıl çalışıyor?
OrganEx sistemi, ölü domuzların kan damarlarına kanla karıştırılmış perfüzat adı verilen bir sıvı pompalayarak çalışıyor. Perfüzat, hemoglobin proteininin sentetik bir formunu ve hücreleri korumaya ve kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olan diğer birkaç bileşik ve molekülü içeriyor. Araştırmacılar,  OrganEx ile yapılan tedaviden altı saat sonra  kalp, karaciğer ve böbrek dahil olmak üzere domuzların vücudunun birçok bölgesinde belirli temel hücresel işlevlerin aktif olduğunu ve bazı organ işlevlerinin restore edildiğini buldu.

Bununla birlikte araştırmacılar, çalışmalarında yaklaşık 100 domuz kullandıklarını ve anestezi altındaki hayvanlara yapay bir şekilde kalp krizi geçirtilerek öldürdüklerini belirtti. 

Sestan, “Araştırma aynı zamanda bilim adamlarının ölüm sürecini daha iyi anlamalarına yardımcı oluyor. Bu nispeten az çalışılmış bir şey. Kalbin atması durduktan birkaç dakika sonra, kan akışı durur ve  bir dizi biyokimyasal olay başlar. Bu da hücrelerin hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu oksijen ve besinlerin durması neden olur. Ardından hücreler yok olmaya başlar” dedi.

Diğer taraftan, OrganEx sistemi aynı ekip tarafından 2019'da yayınlanan ve domuzların beyinlerine yapay kan gönderen ve önemli nöral fonksiyonların bozulmasını önleyen BrainEx adlı benzer bir deney sistemi kullanan araştırma üzerine kuruldu.

Araştırma insanlara nasıl uygulanacak?
Bilim insanları, çalışmaları  hala çok erken bir aşamada ve deneysel olsa da, domuzlardaki çalışmalarının nihayetinde insanlara uygulanabileceğini umduklarını açıkladı. Araştırmacılar, öncelikle geliştirdikleri sistemin insanlar arasındaki organ nakillerini kolaylaştırabileceğini söyledi. 

Yale Disiplinlerarası Biyoetik Merkezi direktörü olan çalışmanın ortak yazarı Stephen Latham, “OrganEx sisteminin bir donörden alınan organların uzun bir süre korunması açısından büyük bir atılım yaratacağına inanıyorum. Ölen bir insanın organını alabilir ve onu perfüzyon teknolojisine bağlayarak ihtiyacı olan bir alıcıya ulaştırmak için uzun bir süre boyunca uzun mesafelere taşıyabilirsiniz” dedi.

Öte yandan araştırmacılar, domuzları hiçbir şekilde hayata döndürmediklerini ve organların nakil için kullanılabilir olup olmadığını anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini açıkça vurguladı.

Latham, "Bu çalışmaya dahil edilen domuzların herhangi bir organının başka bir hayvana nakledilmeye hazır olduğunu doğrudan söyleyemeyiz. Organların hepsinin çalışıp çalışmadığını bilmiyoruz. Biz hücresel ve metabolik seviyelere baktık. Herhangi bir hayvana hayat verdik diyebilmemiz için henüz çok erken” açıklamasında bulundu. 

Öte yandan, Hollanda'daki Groningen Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Dr. Robert J. Porte, araştırmanın kalp krizi veya felç geçiren insanlar için de yeni tedavi stratejilerine yol açma potansiyeline sahip olduğunu belirterek, "OrganEx sisteminin  acil bir durumda bu tür insanları tedavi etmek için kullanılabileceğini hayal edebiliriz. Ancak, belirli klinik durumlarda sistem bileşenlerinin güvenliğini doğrulamak için önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacağını belirtmek gerekir" dedi.