Dolara müdahale sürebilir

Piyasalarda bir ayı aşkın süredir devem eden dalgalanma sonrasında Merkez Bankası geçen hafta ilk tepkiyi 1.75 puanlık şok faiz artışıyla verdi. Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz"ın “gerekirse kura da müdahale ederiz” açıklamasından birkaç gün sonra döviz piyasasına da müdahale geldi. İki yıl sonra satım yönünde yapılan müdahale sonrası dolar 1,60 YTL seviyesinde işlem görmeye devam ediyor.


Piyasa uzmanları ve iktisatçılar, kura müdahaleyi haklı buluyor ve müdahalenin süreceğini düşünüyor.

ASLANOĞLU: MÜDAHALE DOĞRUYDU, ASIL HEDEF ENFLASYON
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Aslanoğlu, zamanlamasının tartışılabileceğini ama dövize müdahale kararının doğru olduğunu belirterek, “Faiz artırımı gerekliydi ama tam olarak yeterli değildi. MB faiz artırarak iç talebi kontrol etmeye çalıştı. Dövize müdahaleyle de maliyetleri düşürmeye çalıştı. Asıl hedef enflasyonu düşürmek” dedi.

Uluslararası likidite değişiklikleri ve siyasi gelişmelerin kuru etkilediğini kaydeden Aslanoğlu, “MB"nin maliyet enflasyonunu etkileyen kurları kontrol edebilmek için en güçlü silahı dövize müdahaledir. Sınırlı olması bir sinyal vermedir. Bu açıdan olumludur, yapması gerekiyordu. Döviz kurundaki artış enflasyonu artırır, bu faizleri artırır. Makroekonomik dengeleri etkiler. Müdahaleyi bundan sonra da yapmaya devam edecektir ama zamanlaması önemli” şeklinde görüş belirtti.

"FAİZ KARARINDA GECİKME YOK"
Erhan Aslanoğlu, yeni bir faiz artırımının dünya piyasalarında çok panik ortam yaşanmadıkça birkaç ay içinde geleceğini düşünmediğini, Ağustos ve Eylül"de gerekebileceğini kaydetti. Döviz müdahalelerinin devamının gelme ihtimali olduğunu belirten Aslanoğlu, MB"nin faiz artırma kararında gecikmediğini ifade etti.

Normal olmayan dönemde MB"nin böyle kararlar almasının doğru olduğunu belirten Aslanoğlu, “Normal dönemlerde sinyal verirler. Burada sinyal vermeyi bekleyecek zaman yoktu. Mayıs sonunda belki artırım olabilirdi ama şu anda kararla ilgili eleştirilmesini doğru bulmuyorum. Çok daha güçlü ve net bir MB olmalı. Mesajları çok net veren bir MB olmalı. Şu ana kadar bu mesajı güçlü vermedi. Faiz artırımı daha önce mümkün değildi. Bir panik yok. MB enflasyon hedefinin tutmayacağı mesajlarını, müdahale mesajını çok net vermedi” dedi.

"MB NET MESAJ VERMELİ"
MB"nin bundan sonraki dönemde iletişimi çok iyi kurması gerektiğini vurgulayan Aslanoğlu, bankanın para ve döviz piyasasında aktif olacağını belli etmesi gerektiğini kaydetti.

Aslanoğlu, “MB"nin güveni sağlamlaştırması gerekiyor. Dalgalanmanın ilk ayında bu güveni tam veremedi. Son 8-10 gündür doğru politikalar uygulamaya başladı. Güven tam kurulmuş değil. Bu süreci devam ettirmesi lazım. Mesajını daha net verebilirdi, mesajı vermeden artırıma gitti. Bu da panik havası yarattı” diye konuştu.
Doların seyrindeki oynaklık sonrası Merkez Bankası döviz piyasasına satım yönünde müdahale etti.

NEFTÇİ: MÜDAHALE YARARLI OLDU, FAYDASI VAR
İktisatçı Salih Neftçi, MB"nin müdahalesinin fazla büyük olmadığını belirterek “Piyasanın ümit ettiği bir müdahale değil. Ancak bu müdahalelerin faydası var. Kura müdahale panik havasını ortadan kaldırıyor. Dünkü müdahale yararlı oldu. Kur 1,70"e çıkarsa burada böyle bir çıkışı yavaşlatmasının zararı yok” dedi.

"MB FAİZDE BOŞUNA KURŞUN HARCADI"
Enflasyonla ilgili tedbirlerin yararlı olacağını düşünmediğini kaydeden Neftçi, faiz artırım kararını “Bir etkisi olmadı. MB boşu boşuna kurşun harcadı” sözleriyle yorumladı. MB"nin pasif kaldığını, olayların önüne geçemediğini dile getiren Salih Neftçi, “MB medyayla, finansal piyalasalarla ilişki kurmakta yetersiz kaldı” diye konuştu.

Neftçi, faiz artırımının ne kadar yararlı olacağından emin olmadığını kaydetti ve “Dalgalanma uzun bir süreç. Hepsinin kısa zamanda geçmesi imkansız, birkaç yıl süreceğini düşünüyorum. Dengeler uluslararası likiditeden dolayı bozuluyor. Türkiye, Asya ülkeleri gibi ihracata yönelik, kuru düşük tutan MB politikası uygulamalı, buna hiç gidilmedi. Enflasyon hedeflemesini uygulayan bir Asya ülkesi yok” dedi.

ÇEVİK: DOLARLAŞMA HALA YÜKSEK
Morgan Stanley ekonomisti Serhan Çevik, Türkiye"de faiz artışının ekonomik bir nedenden olmadığını savunarak, “Türkiye"de talep taraflı bir enflasyon artışı yok, rakamlarda bu görünmüyor. Türkiye arz şoku yaşadı, enerji fiyatları temelinde yatıyor. Enerji ithalatının milli gelire oranı yüzde 7. Bunun ötesinde bazı alanlarda, örneğin giyimde, mevsimsel hareketin ötesine geçen artışlar oldu ama yıllık olarak bakıldığında bu artış henüz sıfır. Dolarlaşma hala yüksek. Ama MB"nin yaptığı faiz artışı bunun birincil etkilerini ortadan kaldırmak için değil fiyatlandırma üzerinde ve beklentiler üzerinde etkileri azaltmak için gerçekleşti. Burada tek görev MB"ye değil gelirler politikası tarafına da düşüyor. Bunun ikincil etkilerinin en önemli tarafı gelirler politikasıdır” şeklinde konuştu.

"OYNAKLIK OLURSA MÜDAHALE GELEBİLİR"
Kura müdahaleyi değerlendiren Çevik, “Ben eskiden kura müdahale edilmemesi kanaatindeydim. MB kura dokunmamalı desek de, gerçek o kadar basit değil. Kapalı bir ekonomide bile kur çok önemli bir fiyat ve tüm ekonomiyi etkiler. Bunun da aşırı oynaklık göstermesi hem MB"nin enflasyon hedeflemesi açısından, hem düşük enflasyon ve sürdürülebilir büyümenin temelini oluşturan finansal enflasyon için gerekli. Kur tarafında aşırı oynaklık olursa müdahale gelebilir. Haziran"ın en kötü ay olacağı önceden belliydi. Temmuz-Ağustos da rahat geçmeyecektir ama dünyanın çivisi çıktı demek de kolay değil” dedi.

Çevik, Türkiye"deki şokun içsel olmadığını, şokun geçici olabilecek nitelikte olduğunu söyledi. Serhan Çevik, “Enflasyon hedeflemesine çok önce başlamış Yeni Zelanda gibi ülkelerin deneyimlerine baktığınızda bu şokların kaçınılmaz olduğunu görüyorsunuz. Türkiye makro anlamda çok güçlü” şeklinde konuştu.

SÖNMEZ: FAİZ ARTIŞI VE MÜDAHALENİN DEVAMI GELECEK
Ekonomist Mustafa Sönmez, MB"nin döviz satmasının beklenmedik bir gelişme olmadığını kaydederek, “Ben hem faizi yükseltmek hem de tekrar döviz satışı şeklinde devamının da geleceğini düşünüyorum” dedi.

Sönmez, “Faizin tekrar yükseleceğine dair belirtiler var. Sıcak paraya eklemlenmiş bir yapı var. Bu nedenle finans kesiminde, ama daha çok da reel kesimde tekrar sıcak para girişine muhtaç bir yapı var. Bu epeydir kemikleşti. Bu paranın yeniden gelmesi için gerekirse enflasyon yüksek çıktığında tekrar faiz artacak” şeklinde konuştu.

Reel sektörün ve finans sektörünün ciddi bir kur riski altında olduğunu belirten Sönmez, “Tırmanmış bir kurla başetmek yerine bu kuru aşağı çekmek için tüm müdahaleleri MB"den isteyecekler. Haziran enflasyonu belli olduktan sonra yeniden bir faiz artışı söz konusu olabilir” ifadelerini kullandı.

ÖZİLHAN: MÜDAHALE ERKEN VE ETKİSİZ
TÜSİAD eski Başkanı ve Anadolu Holding İcra Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan ise, MB"nin dolara satış yönünde yaptığı müdahaleyi erken ve etkisiz olarak değerlendirdi. CNBC-e"ye konuşan Özilhan, “Piyasadaki dalgalanma süreci daha güçlü ve daha iyi bir şekilde yönetilebilirdi” dedi.

MB"nin kura müdahalesini değerlendiren Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Oğuz Satıcı da, “Ben bunu müdahale olarak algılamıyorum, MB doğru yapmıştır” dedi. Satıcı, dövizde yaşanan sert düzeltmenin sorumlusunun da Merkez Bankası eski Başkanı Süreyya Serdengeçti olduğunu iddia etti.

kaynak: