Dolandırıcılar hipnotize mi ediyorlar?

Ünlü diyetisyen Prof. Dr. Canan Karatay’ın dolandırılmasını “Adeta hipnotize oldum” diye tanımlamasının ardından dikkatler yeniden telefon dolandırıcılığına çevrildi.

Taraf si çok konuşulan telefon dolandırıcılığını ‘işin mutfağında’ olan İstanbul Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdür Yardımcısı Erkan Karakurt’la konuştu. Olayı bütün yönleriyle ilk defa Taraf ’a anlatan Karakurt, Aysun Yazıcı'nın sorularını yanıtladı.

İşte cevaplar:

NEREDE BAŞLADI BU DOLANDICILIK?

Telefon dolandırıcılığının başlangıç noktası Urfa. Urfa’nın Akçakale İlçesi’nden arayan bazı insanlar, “Hesabınızdan PKK’nın hesabına para yatırılmış. Siz şu anda suçlu durumdasınız” diyerek 2008 yılından beri insanları dolandırmaya başladılar. Son dönemde revaçta olmasının sebebi ise, dolandırıcılığın medyada yer alıyor olması.

HANGİ YÖNTEMLER KULLANILIYOR?

Dolandırıcılık yapanlar şu anda güncel olan, gündemde olan konuları kullanıyorlar. Mesela Ergenekon sürecinde kimi askeriye mensuplarını arayıp, “Sizi de alacaklar, biz sizi kurtaracağız” diyorlardı. Sonra KCK soruşturmaları başladı. Dolandırıcılar bu sefer vatandaşa, “Sizinle ilgili elimizde bilgiler var” demeye başladılar. İnsanlar neden bu kadar korkuyor derseniz… İnsanların, özellikle de gençlerin devletten, polisten terör yakıştırmasından koktuğu ve terör olayından kurtulamayacakları korkusuyla kendine söylenenleri yerine getirdikleri belirtiliyor.

KİMLER DOLANDIRICILIK YAPIYOR?

Dolandırıcılık yapanlar, eğitim seviyeleri düşük ama zeki insanlar. Bu kişilerin çoğu ortaokul ve lise mezunu. Birkaç dolandırıcılık işinde başarılı oldukları zaman tecrübe kazanıyorlar. Başarılı olmalarının asıl sebebi de, hayat okulunda yetişiyor olmaları. Bazıları sokakta yaşıyor, sokakta para kazanıyor.

VATANDAŞ “NEDEN PARAMI VEREYİM” DİYEBİLMELİ

Emniyet Müdürlüğü olarak biz insanlara, telefonla konuştuğunuz bir kişiye güvenerek para vermenin yanlış olduğunu, emniyet müdürlüğüne gitmeden kesinlikle telefondaki kişilere para ve altınların verilmemesi gerektiğini defalarca söylüyoruz. Bir problemin yoksa gayrimeşru bir iş yapmadıysan, devlete karşı suç işlememişsen bu paraları götürüp vermeyi ben anlayamıyorum. 30 yaşındaki bir insana, “Şuraya para getir” dedikten sonra, telefondaki kişi, “Neden getireyim” diyebilmeli.

HÂKİMLER SAVCILAR DA VAR

Dolandırıcıların söylediklerine inanıp para yatıranlar arasında hâkimler, savcılar, askeri personel, emekli askerler var. Toplumun her kesiminden insan var. Bu insanlar da genelde 50 bin ila 100 bin arasında para kaybediyor.

KANUNEN “BASİT” KALIYOR

Telefon dolandırıcılarına genelde, TCK 157’deki “basit dolandırıcılık” maddesi uygulanıyor. Yani, insanlar herhangi bir şekilde zorla, baskıyla ya da bir şey kaçırılarak, gasp edilerek, yağma edilerek değil, telefonla kandırıldığı için bu suç, basit dolandırıcılık olarak değerlendiriliyor. Cezası daha yüksek olan “nitelikli dolandırıcılık” uygulanamıyor. Basit dolandırıcılığın cezası da bir yıldan başlıyor. Bu ceza, iki yıldan az olduğu için de çoğu zaman yakalanan dolandırıcılar tutuklanmıyor.

YAKALAMA ORANI YÜZDE 50

Yakaladığımız insanlar genelde kuryeler. Gerçek kişilere çoğu zaman ulaşılamıyor. Çünkü bir kişi için bir hat kullanılıyor, daha sonra bu hat kırılıp atılıyor. Buna rağmen, dolandırıcıların yüzde 40-50’si yakalanıyor.

SON DÖNEMDE DÜŞÜŞ VAR

Dolandırıcılık haberleri medyada yer aldığı zaman, suça meyilli insanlarda dolandırıcılık yapma konusunda bir yönlendirme oluyor. Ama bu arada vatandaş da bilinçleniyor. Bu ikisini değerlendirdiğimizde dolandırıcılık vakalarında düşüş var diyebiliriz. Özellikle Canan Karatay sayesinde dolandırıcılık kamu spotu haline geldi ve iyi de oldu. Canan hocanın haberiyle belki birkaç kişi bu suça yönlendi ama belki beş yüz belki de bin kişi dolandırılmaktan kurtuldu.

KİLİT NOKTA AÇIK HAT

Açık hat konusu dolandırıcılar için kilit bir konu. Dolandırıcılara ulaşabilmemiz için elimizde olan tek şey telefon hattının kimin üzerine olduğu bilgisi. Bu hatlar da açık hat olunca dolandırıcılara ulaşmak bizim için büyük bir sıkıntı. Hat bayileri, kimlik fotokopinizle 10 tane farklı hat açabiliyor. Vatandaşın yapması gereken şey ise, BTK sitesine TC numarasıyla girip, üzerinize kaç tane açık hat olduğunu tespit etmesi ve kullanmadıkları hatları iptal ettirmesi.

DÜNYADA BENZERİ YOK

Dünyada böyle bir olay yok. Yani başka ülkede telefonla bu şekilde dolandırıp, bir yerlere para bırakma şeklinde gerçekleşen bir dolandırıcılık şekli olduğunu ben bilmiyorum. Neden Türkiye’de bunun yaygın olduğunu sosyolojik açıdan değerlendirmek lazım.

HANGİ İNSANLARI SEÇİYORLAR

SARIYER, Beşiktaş, Üsküdar, Hisarüstü gibi genelde zengin insanların oturdukları yerlerdeki sabit telefonları arıyorlar. Bir dolandırıcı, bir gün içerisinde ortalama 50 kişiyi arıyor, bir kişiyi dolandırabiliyor. Günde bir kişiyi bile ağına düşürmesi bu işi yapması için yeterli.

HİPNOZ MU EDİYORLAR?

Hipnozun ne olduğunu bilmiyorum ama hipnoz gibi bir şey bu yapılan. Şöyle ki, telefonun ilk dakikalarında dolandırıcı tarafından mağdura bir şok veriliyor ve kişi kontrol altına alınıyor. O şok, kişinin terör örgütleriyle bağlantısı olduğu ve suçlu olduğu bilgisi. O şok sonrası dolandırıcı, “Sizi yetkili bir şahsa yönlendiriyorum” dediği vatandaşı sahte bir başsavcıyla görüştürüyor ve şok daha etkili hale geliyor. Sona kişi tamamen dolandırıcıların kontrolüne geçiyor. Siz ne derseniz deyin artık, o kişi korkusundan dolandırıcının dediğini yapıyor. Örneğin, evden çık, kapıyı kilitle, şuradan yürü, şuradan taksiye bin, parayı şuraya bırak gibi…

MASRAFLAR DEVLETE AİT

TELEFONLA arayan dolandırıcıların çok farklı yöntemleri var. Mesela şöyle bir olay yaşandı. Dolandırıcılar bir kadını arıyor ve kadın inanıyor. Kadın tam parayı çekeceği zaman mesai saati bittiği için para çekemiyor. Kadının eve dönmesiyle dolandırıldığını anlayacağını düşünen dolandırıcılar, bu sefer, kadını tekrar arayıp, eve gitmemesi gerektiğini ve takip edildiği için bir gece otelde kalması gerektiğini söylüyorlar. Dolandırıcılar kadına, “Biz sizi takip ediyoruz, otel masraflarınız devlet tarafından karşılanacak” diyorlar. Ertesi gün kadın bankaya para çekmeye gittiğinde emniyet hesabı dondurmuştu, kadının 100 bin lira parası kurtarıldı.

OLMAYAN PARAYI ÇEKTİRDİLER

Kapıcı bir vatandaş vardı örneğin. Dolandırıcılar bu adamı arıyorlar, adam da, “Benim zaten bankada param yok” diyor. Bu adamı da aynı şekilde korkutuyorlar ve adam bankadan 20 bin lira kredi çekip bu parayı dolandırıcılara veriyor.