Doktorlar Koronavirüsün izini sürmek için dedektife dönüşüyor

Bir tulum, koruyucu gözlük ve bir maskeyle donatılmış iki doktor basamakları dörder dörder çıkıyor. Günün ilk görevi, İstanbul'da bir Koronavirüs hastasıyla temas etmiş bir kadına test yapmak. Kozmonot gibi görünen bu iki adamın girişiyle gözle görülür bir şekilde korktuğu görülen Fatih ilçesinin bu sakini önce sorularını yanıtlıyor sonra ise sonucu ertesi gün çıkacak olan tarama testine tabi tutuluyor.

Korona vakalarını tarıyorlar
Türkiye'de, yaklaşık altı bin "filyasyon" ekibi -hepsi de sağlık profesyoneli- hastalarla temasta bulunmuş olan kişileri belirleyerek ve izleyerek 24 saat boyunca potansiyel yeni tip Koronavirüs vakalarını tarıyor. Tecrit etmek ve erken bir aşamada tedavi etmek için yeni vakaları hızlı bir şekilde tespit edilmesine yardımcı olarak Türk hükümetine göre iz sürme salgının kontrol altına alınmasına ve ölümlerin sınırlanmasına yardımcı oldu.

İz sürme başarıda büyük kriter
Gözlemciler resmi rakamların güvenilirliğini sorgulasa da can kaybı sayısı enfekte olmuş kişi sayısına kıyasla oldukça düşük görünüyor. Cuma günü yayımlanan son bilançoya göre 135.569 vakada 3.689 can kaybı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, pazartesi günü yaptığı açıklamada, pandemiye karşı iz sürmenin Türkiye'nin "başarısının merkezinde" olduğunu söyledi.

4,5 kişinin belirlenmesini mümkün kılıyor
Bakan Koca'ya göre her bir iz sürme süreci bir hastayla temasta bulunan potansiyel olarak kontamine olmuş ortalama 4,5 kişinin belirlenmesini mümkün kılıyor. Sağlık Bakanı, 29 Nisan'da, Türkiye'deki filyasyon ekiplerinin 460 binden fazla kişiyle temasa geçtiğini belirtmişti.

"Dedektiflik Çalışması"
Fatih Belediyesi İlçe Sağlık Müdürü Melek Nur Aslan, potansiyel vakaları tespit etmek için doktorların "gerçek bir dedektiflik çalışması" yürüttüğünün altını çizdi.

Nereye gitti? Kiminle konuştu?
Aslan, AFP'ye yaptığı açıklamada, bir hasta tespit edildiğinde "ilk semptomların ortaya çıkmasından 48 saat önce virüs testi pozitif çıkana kadar virüsün seyrini izlemeye çalıştıklarını" belirtti. Bunun için doktorlar bir soru listesiyle hastayı görmeye gidiyor: Nereye gitti? Kiminle konuştu? Maske takıyor muydu? Böylelikle 14 gün boyunca tecritte kalmalarını istemek için temas ettikleri potansiyel olarak kontamine olmuş kişilerin bir listesini alıyorlar. 2 Kişide, tecridi sırasında semptomlar varsa veya geliştiriyorsa o zaman bir tarama testi yapıyorlar.

Filyasyon ekibi neler yapıyor?
Fatih'te iki doktor az önce tam da böyle bir vakaya müdahale etti. Gördükleri kadın yorgundu ve migreni vardı. Binadan çıktıktan sonra doktorlar koruyucu ekipmanlarını çıkardılar ve büyük bir çöp torbasına attılar. Aralarından biri, gün içinde laboratuvara gönderilecek numuneyi içeren büyük bir kutu taşıyor. Filyasyon ekibinden Pratisyen Hekim Mustafa Sever, "Test pozitifse, bu kadın dosyamızda doğrulanmış bir vaka olarak yer alacak ki bu da yeni bir iz sürme sürecine neden olacak." açıklamasında bulundu.

"Rahatlatmak"
Türkiye'nin kısıtlayıcı önlemleri gevşetmeye hazırlandığı bir zamanda, örneğin pazartesiden itibaren alışveriş merkezleri ve kuaförlerin yeniden açılmasıyla ikinci bir dalganın ortaya çıkmasını önlemek hususunda hayati bir role sahip olacaklar. İz sürmenin, toplanan verilerin gizliliği ve kullanımıyla ilgili tartışmalara neden olduğu diğer ülkelerin aksine Türkiye bu önlemi pandeminin başlangıcından itibaren uyguladı. Aslan, sadece potansiyel Koronavirüs vakalarının izini sürmekten sorumlu sağlık görevlilerin onlar için hazırlanmış bir uygulama aracılığıyla toplanan verilere erişebildiğini söylüyor. Pandeminin ölçeği sebebiyle mevcut iz sürme operasyonu devasa olsa da bu sistem Türkiye'de yeni değil. Doktor Sever, İstanbul'da kızamık salgını sırasında da benzer "taramaların" yapıldığını açıklıyor.

''Endişeliyseler, rahatlatmak için onlarla biraz konuşuyoruz"
Aslan'a göre sadece İstanbul'da iki ila dört filyasyon görevlisinden oluşan 1.200 ekip sürekli yeni potansiyel Koronavirüs vakalarını tarıyor. Virüsün izini sürmelerine ek olarak bu filyasyon görevlileri, temasa geçecek kişilere pedagoji uygulama ve onları rahatlatma rolüne de sahip. Doktor Sever, "İnsanların evlerine gittiğimizde birilerinin kendileriyle ilgilendiğini terk edilmediklerini görüyorlar. Endişeliyseler, rahatlatmak için onlarla biraz konuşuyoruz." diye belirtiyor.